Verhalenwedstrijd - Oefen, doorgrond, begrijp en geef door
 

De schemering wierp een roodoranje gloed door de ramen van het gebouw. Een kerkklok sloeg zeven maal en etensgeuren drongen diep je neus binnen. Ja, een heerlijke avond. Beneden stonden de kandelaars op tafel, brandende kaarsen gaven de net gedekte tafel een sfeervolle gloed. Geroezemoes verstomde even als de bel ging, voetstappen naar de deur weergalmden hard in de gang en deden denken aan een dodenmis. De voordeur werd geopend en bedolven onder welkomstgroeten kwamen de volgende gasten binnen en zwelden gesprekken weer aan. Je klom de laatste treden op en kwam in een prachtige kamer. Een enorm bed vol tierlantijntjes gegraveerd in het houtwerk, veel knusse kussens en weelderige draperieën deden je even wegdromen naar verre Oosterse oorden waar wierook een grote rol speelde op bruiloften.
Opgeschrikt door de felle klank van de deurbel keerde je terug naar de werkelijkheid. Je liep verder, een grote donkere kamer binnen, altijd spannend. Je hand tastte naar het lichtknopje, de enige lamp ging aan en verlichtte een schilderij. Je werd er door aangetrokken, als letters magnetiserend werken op een Letteraar. Langzaam – met bijna eerbiedige treden – trad je naar het midden van de muur aan het andere eind van de kamer. Wat het was wist je niet, maar je handen voelden dat er meer achter zat. Je gevoel deed je verstand zeldzaam volgen. Achterop zat een antiek uitziende envelop gestoken in de naar nootmuskaat ruikende lijst. Je trillende handen in bedwang proberende te houden opende je het vergeelde papier en haalde een papier eruit met abnormaal fel paarse kleur, waar met zwarte letters in moeilijk handschrift op geschreven stond:

Nee jíj bent normaal. Wat denk je nou echt, dat dit het is? Dat de wereld zo complex in elkaar zit, maar zo goed beschreven in boeken en afbeeldingen dat je zelf niet meer op zoek hoeft te gaan? Een voorbeeld zal duidelijkheid geven.
Kijk eens rond, naar de gordijnen, je pennendop of een blik onder je bed. Wat zie je? Waarschijnlijk zul je zeggen: groene gordijnen met papegaaien erop (een enkeling zal poëtisch de rimpelingen in de stof beschrijven), een pennendop en een stapel oude stoffige schoenen onder mijn bed (de zuipschuit ziet een blikje bier, maar die ziet de wereld dus anders). Een miniem verschil voor jou? Een groot verschil voor een aantal van Ons. Neem nou die enkeling, die op dichterlijke wijze de rimpeling verwoordt. Misschien een symbool, een vooruitwijzing of een waarschuwing. Symbool voor rimpelingen in het water, deukjes in je ziel of bij zelfs gescheurde gordijnen een hap uit je kerfstok. Vooruitwijzing voor je toekomst, misschien is het tapijt bij de trap zo gerimpeld dat je er straks over zal struikelen. Waarschuwing dat je geen huisdier moet nemen. Onzin? Lees eens door, anders zal je er spijt van krijgen. Dit staat hier niet zomaar, je oog is hierop gevallen en woorden blijven je boeien als de ogen van een vogelliefhebber naar de eerste bontgekleurde blauwvoetkieviet van het seizoen. Je krijgt er geen genoeg van, letters, woorden, zinnen, alinea na alinea tot het eind, bladzijden gevuld met heerlijke tekens die je genoegen schenken. Tot de eerste spelfout, want daar ga je de mist in. Weer een kwestie van denken, voelen! Haak niet af, maar laat je leiden. Dingen zijn er niet voor niets, alles met een doel. Kijk er eens doorheen, de bril die steeds meer figuren als jij zullen vinden.
Bedenk je eens, waarom draaide je de het schilderij om? Ben je niet bang voor het onbekende?

Inderdaad, waarom draaide je het schilderij om? Je keek omhoog en verwachtte een groot vraagteken te zien zweven, als in stripverhalen. Het kwam allemaal zo berekend over, alsof dit had moeten gebeuren, alsof het vast stond in een script. Het deed je rillen, alle haartjes stonden overeind volgens het principe ‘kippenvel’. Met een wantrouwend gevoel keek je weer naar het vergeelde papier in je koude handen, de felle kleur was bijna bedreigend. Aantrekkelijk bedreigend.

Na je dit afgevraagd te hebben moet je meer doorhebben. De kleur, denk eens na, die is met zorg gekozen. Gevaar trekt aan, maar waarom? En is het wel gevaar? Vraag je wat vaker iets af, je zal dan door de reis gegidst worden, je Leven. Situaties die angstgevoelens oproepen, versterken alertheid. Herken dat niet als angst, maar als kans om de handelingen van anderen te doorgronden, symbolen te ontdekken, boodschappen voor je verdere leven. Je zal dingen beter verwerken, sneller opslaan, begrijpen! En dat, is de volgende stap. Zoek situaties, doorgrond en oefening zal kunst als baarden oefenen. Nee, geen schrijffout. Fouten bestaan niet, mislukkelingen wel. Die zullen nooit begrijpen zoals jij, dat je moet doorgronden. Wat staat er, ‘kunst als baarden’, zijn er recentelijk personen met gezichtsbeharing, let daar dan op. Kunst is iets geheimzinnigs, vol symbolen en boodschappen, die nu nog te moeilijk zullen zijn. Maar het zal steeds beter gaan, en geef het door! Oefen, doorgrond, begrijp en geef door.
Kijk eens naar deze schepping, vervaardigd door een meester in de kunsten, wat zie je? Houd altijd rekening met het pentagram; aarde, vuur, water, lucht en geest. Welke springt er duidelijk uit? Laat die goed bezinken voor je verder kijkt. Nu de afbeelding, kan je best. Schimmen? Heel goed. Zo moeilijk is het niet, gewoon kijken, oefenen, doorgronden en begrijpen! Laat je wegvaren, beelden zullen opdoemen, maak er een veilige plaats van. Waar ben je; stel je ziet in de afbeelding een strand met zonsondergang. Wat is kenmerkend voor een strand? Zand en water. Daar heb je de tweede, ‘water’. Laat het bezinken. En wat rest, doorgrond en begrijp!
Zand, oneindig veel kleine dingen, details? Wat wordt er met zand gedaan?

Brekend glas deed je opschrikken. Geluid verstomde en zwol weer aan. Glas, dacht je. Gemaakt van zand…

Kan je daar wat mee? In elk soort kunst zit een waarschuwing verborgen. Denk daaraan. Kijk eens verder en besluit later. Oefen, doorgrond, begrijp en geef door.

Je begon het te begrijpen. Er was iets, er was meer, oneindig veel meer. Het deed je denken aan het heelal met niet te tellen veel sterren, stralend en tegelijk zo verborgen achter kilometers donkere massa. Terwijl je het papier achter het schilderij stopte, keek je er nog eens goed naar. Het leek net of er iets veranderd was, maar het was waarschijnlijk verbeelding. Je liep al denkend de trap af terwijl de donkere massa door je hoofd bleef spoken, kringelend als rook. Gelach klonk gedempt, kwam maar half binnen. Langs de trap hingen veel schilderingen, naar beneden toe steeds lichter wordend. Het laatste schilderij was bijna compleet lichtgeel, slechts rustte onderin een zwart, bijna gesloten kringetje. Net een cijfer, een zes. Getallen, symbolen, het duizelde je helemaal.
Onderaan de trap stond een beeld tentoongesteld. Op een gebroken witte pilaar lag een uit steen gehakt oog. Niet wetend of de fel paarse letters gelijk hadden, begon je toch plezier te krijgen in het idee. Associëren leek je de beste stap om mee te beginnen. Wat had je onderweg gedacht; donkere massa, kringelende rook, steeds lichter wordende schilderijen, een bijna perfect lichtgeel schilderij met een zesje en een stenen oog. Je bleef even staan, je was nu toch al te laat dus het zou niet veel uitmaken, misschien merkten ze niet eens op dat je afwezig was. Donkere massa en kringelende rook, dat haakt aan het vuur, het schilderij. Steeds lichter wordende schilderijen deden denken aan golven op het strand, water. Het laatste schilderij was zandkleurig, dus aarde was er ook mee gemoeid. Het stenen oog, een directe aanvaring, plotselinge helderheid. Zou dat met waarheid te maken hebben? En die zes? Vuur behoort bij de duivel, steen bij aarde, donkere massa en kringelende rook bij lucht, het zand bij water en het oog van de waarheid grenst aan de geest. Nu zou het moeten kloppen, je hoopte dat het snel duidelijk zou worden, het glas en het zand gingen zo snel na de waarschuwingen…
Je stapte over een stapel hout die bij de haard lagen in de hal, een gewoonte omdat niemand de moeite nam iets op te ruimen, daar was personeel voor. Half in gedachten liep je naar de grote zaal. Daar stonden de gasten, de een nog chiquer gekleed dan de ander. Een vrouw in een felrode jurk met gele strepen stond in het midden, een jongen leek in vuur in vlam gezien zijn even rode gezicht. Zijn zwarte ogen staarden haar aan, donkerder dan houtskool. Obers liepen rond met glazen champagne, een buffet met voorafjes stond te pronken met zijn waren voorin de zaal. Warme hapjes werden bereid in de keuken. Terwijl je ernaartoe liep merkten de eerste genodigden je op. ‘Gefeliciteerd schat!’ en of je het cadeau ontvangen had. Na een bevestigend knikje en een dankwoord keerden ze dan terug naar de interessantere personen waar ze graag een zakenrelatie mee wilden opbouwen. Je kende het allemaal, het verliep elk jaar hetzelfde. Op het schilderij na dan. Van wie was dat eigenlijk?
Een glas viel op de grond en deed je opschrikken. Het was van de vuurrood geklede vrouw. Je draaide je weer om, geërgerd door het storen. Toen besefte je opeens dat het een signaal zou kunnen zijn, een symbool, misschien een waarschuwing. Je herkende (kende?) die vrouw niet, haar gezicht zat verborgen achter een rood masker versierd met zwarte strepen en gele vlekken. Zoals de schildering. Het glas viel, verspilling van water maar het voedde de grond, verder nutteloos. Nooit zal het nuttig zijn om vuur te doven, dorst te lessen of een plant in leven te houden. Je begreep dat de kleine haartjes in je nek niet zomaar overeind stonden, een angstig gevoel bekroop je. Was dit een oefening? Of moest je gelijk doorgronden, het begrijpen en misschien doorgeven? Bang om niet geloofd te worden hield je het voor jezelf. Je rook iets, donkere wolken vulden je geest terwijl er niets te zien was. Koude rillingen deden je verkrampte benen in ijs veranderen, je keek rond en de gemaskerde vrouw keek weg. Ze bewoog haar hand richting de handtas die aan haar schouder hing, je ogen volgden de slopend langzame beweging terwijl de vrouw zich excuseerde en een stukje achteruit liep. Plotseling keek ze scherp in jouw richting en dezelfde aantrekkingskracht als je bij het schilderij voelde deed je lichaam ditmaal vullen van dreiging, in plaats van nieuwsgierigheid. Dit was verkeerd. Je draaide je om naar de deur en terwijl je benen een eigen leven leken te leiden, dat van een atletisch topsporter, voelde je haar ogen in je rug prikken. Je was bijna bij de deur, toen je opmerkte dat de stapel hout was verdwenen.
Een paar tellen later stond je buiten, zonder adem. Hout, dacht je. Je begon te doorgronden. Aarde en gras onder je voeten, donkere lucht, gevallen water, een bedreigde geest… wat restte was vuur. Met een ruk draaide jij je om en nog geen tel later ging het huis op in vlammen. Gegil, likkende vlammen, krakend hout, je merkte er niets van. De hitte was enorm, maar je voelde niets. Een hoge kakelende lach weergalmde door de daaropvolgende stilte. Slechts een ogenblik later besefte je dat het uit jouw eigen mond kwam, het voelde goed. Je liep naar de stapel as. Het was geen verrassing dat het schilderij en het masker de enige dingen waren die intact waren gebleven, je raapte ze op en begreep. Nu was het tijd om door te geven.