Is 'teerheid' een elisie?
 

Hallo,

Ik had vandaag een Nederlandsproefwerk, waarbij we in een sonnet ('Avond' van Willem Kloos) in de zevende regel een elisie moesten aanwijzen.
Achteraf bleek dat het 'teerheid' moest zijn, omdat dat van 'tederheid' zou komen. Maar teerheid is toch ook een normaal Nederlands woord, of niet? En hoe weet je dan dat het van tederheid komt? Het kan toch net zo goed gewoon als 'teerheid' bedoelt zijn...
Ik bedoel dus eigenlijk; hoe kun je bewijzen dat de schrijver ooit 'tederheid' bedoeld heeft, en dat hij niet gewoon 'teerheid' bedoelde?
Is een elisie ook nog een elisie als het beide normale Nederlandse woorden zijn?
Bijvoorbeeld bij 'andere --> and're' en 'enkele --> enk'le' is het 'product' (ik zou niet weten hoe ik het anders moet noemen...) geen gewoon Nederlands woord, maar teerheid is dat wel........

Mijn vraag aan jullie is dus eigenlijk: - Is een elisie ook nog een elisie als het 'product' goed Nederlands is?
- Is volgens jullie in dit geval 'teerheid' wel of geen elisie? (Afkomstig van tederheid dus)

Dankjulliewel alvast :)

Van elisie spreekt men over het algemeen wanneer er een lettergreep wegvalt. 'Teerheid' zou dus inderdaad exemplarisch kunnen zijn voor het verschijnsel elisie, me dunkt. Of dat hier klopt, blijkt uit de context, daar valt wellicht over te discussiëren.

Maar klopt het dat het alleen een elisie is als het van 'tederheid' komt, en dat dat niet aangetoond kan worden?

Oja, mijn leraar gaf trouwens ook als voorbeeld 'leer' in plaats van 'leder'. Maar een elisie is toch een weglating ten behoeve van het metrum? Of bestaan elisies ook buiten metrische vormen om?

Dat eerste klopt ja, maar het kan, tot op zekere hoogte, waarschijnlijk wel aangetoond worden. Maar je weet het uiteraard nooit voor 100% zeker, tenzij je het van de dichter zelf gehoord zou hebben.
Dat zou ik eerlijk gezegd niet zeker weten, maar ik geloof niet dat elisie per definitie ten behoeve van het metrum plaats heeft, want zo heb ik dat niet geleerd bij Latijn. Het is wel een metrisch verschijnsel. Het zou trouwens heel goed kunnen dat 'leer' in het dagelijkse taalgebruik terecht is gekomen door een dichter, houd daar rekening mee.

Hm, toch een lefgozertje dat hij dat aan ons vraagt bij een proefwerk...

Ik heb geen latijn meer, dus ik heb het alleen gehad bij Nederlands (Grieken doen er niet aan :confused: ).
Bij onze definitie hebben we wel moeten leren dat het ten behoeve van het metrum was, maar misschien alleen maar omdat er gewoon erg veel poezie voorkwam in dit hoofdstuk...

Fijn dat je reageert, ik ben benieuwd wat mijn leraar erop te zeggen heeft :)

Edit: Van Dale onlinewoordenboek geeft:

eli·sie (de ~ (v.), ~s)
1 [taalk.] weglating van een klinker, bv. 'd'een' voor 'de een'

Hier gaat het dus zelfs alleen om een klinker :confused: Dus dan zou 'teDerheid --> teerheid' nooit een elisie kunnen zijn... :confused:

De kans is behoorlijk groot dat hij het fatsoenlijk kan onderbouwen en jij dus eigenlijk geen poot hebt om op te staan.
Dat is uiteraard een belachelijk slechte definitie.

Dat eerste hoop ik dan maar van niet...

In de 'gewone' Van Dale stond dat het de weglating van een klinker was aan het einde van een woord als het volgende woord met een klinker begint, of de weglating van een onbeklemtoonde klinker.
Dat gaat dus wel op voor and're, ied're en enk'le, maar niet voor tederheid...
Er stond niks over metrum, dus daarin zal jij wel gelijk hebben dat het niet per se t.b.v. het metrum is.

In de definitie die wij geleerd hebben ging het trouwens om een lettergreep die weggelaten werd, maar een D is ook geen lettergreep :)

Morgen heb ik weer Nederlands, dan ga ik het vragen.

In principe wordt het woord wel een lettergreep korter, dus je zou het misschien wel kunnen definieren als 'het weglaten van een lettergreep'.

Ja... kwam ik vandaag ook achter :(
Maarja, dan nog, wat moet hij met de definitie van de Van Dale...?
Ik zie het morgen wel :)

Hehe, die definitie van de Van Dale trapt hij, als het goed is, met gemak de grond in.

dat zou erg jammer zijn :(

Als hij dat niet zou kunnen, dan zou je net zo goed zijn lessen niet bij hoeven wonen.

En in plaats daarvan de Van Dale leren :|

volgens mij hoort een elisie bedoeld te zijn, en teerheid lijkt mij niet echt bedoelt als elisie
veder - veer :confused:
leder - leer :confused:
lade - la :confused:

@ Mr Soija: Dat dacht ik dus eigenlijk ook...

Ik heb het vandaag gevraagd, en eerst drong het niet tot hem door, hij dacht steeds maar dat ik het over de betekenis had, maar dat had ik het dus niet... Maar uiteindelijk zei hij dat teerheid in die tijd (+/- 1880) niet zo normaal was als nu, en dat tederheid... Daar heb ik genoegen mee genomen.
Dat van Van Dale enzo kon ik niet meer gebruiken, want ik had het nog nagekeken, en mijn boek geeft een andere definitie (waarbij het dus gaat over (mede)klinkers en delen van lettergrepen enzo)...

Ik had het proefwerk overigens wel goed gemaakt :) Had 9 fout, er waren nog twee die 8 fout hadden, maar verder had iedereen meer :)

Dan is het woord dus waarschijnlijk via de poëzie in de algemene Nederlandse spreektaal en uiteindelijk ook in de schrijftaal terechtgekomen.