Demarcatie van wetenschappen
 

De demarcatie van wetenschappen, oftewel wat maakt iets tot een wetenschap of niet wetenschap. Waarom zien mensen natuurkunde als een wetenschap en yomanda niet?

Aantal opvattingen hierover:

Popper:
Popper had hievoor zijn falsificatie theorie. Een theorie is wetenschappelijk als hij te falsificeren (weerleggen) is.
Een theorie kan 1000'en bevestigingen krijgen, maar 1 weerlegging is genoeg om al die bevestigingen onbelangrijk te maken. Daarom moet een theorie constant getest worden om te kijken of hij te weerleggen is of niet. Hoe langer een theorie het volhoud niet weerlegd te worden, hoe sterker de theorie is.

Statistisch gezien:
Iets is wetenschappelijk afhangend van de successen die geboekt worden. Als een theorie in de meeste gevallen werkt is hij wetenschappelijk.

Kant:
Kant analyseerde wat een theorie of uitspraak precies kan inhouden.
Een uitspraak is of analytisch of synthetisch. Analytisch houd in dat predikaat in subject gelegen is (een vrijgezel (subject) is een ongetrouwde man (predikaat)). Bij een synthetische uitspraak is dit niet zo. Predikaat voegt dus wat toe aan het subject. Analytische uitspraken zijn dus overbodig, synthetische niet.
Verder kan een uitspraak a priori of a posteriori zijn. A priori betekent dat je niet hoeft te onderzoeken of de uitspraak waar is. Dat weet je dan dus eigenlijk al voordat je de uitspraak bekijkt. Bij a posteriori moet je de uitspraak dus wel testen.
A posteriori analytisch onmogelijk.
A priori analytisch dus een onnodige uitspraak.
A priori synthetische uitspraken zijn volgens Kant de basissen van onze wetenschappen en kenvermogen (bijv 1+1=2, 1+1 voegt wat toe aan 2 aangezien het ook 0,5+1,5 had kunnen zijn én je hoeft niet te testen of 1+1=2 waar is).
A posteriori synthetische uitspraken zijn matters of facts.

Persoosngebonden:
Of iets een wetenschap is of niet is gewoon persoonsgebonden. Het is dus voor iedereen anders en er zijn geen echte criteria voor.


Nu zijn dit natuurlijk niet alle opvattingen over hoe wetenschap van niet wetenschap te onderscheiden, maar het zijn wel de meest heersende.
Wat denken jullie van deze opvattingen? Welke lijken voor jullie zeer plausibel, welke niet? Of voeg er zelf nog een toe.

Brand maar los :).

Ugh, wetenschapfilosofie.

Daar heb ik nog nachtmerries van.

Gelukkig is de rechtswetenschap stiekem geen wetenschap, dus hoef ik me daar niet mee bezig te houden.

Het was wel boeiend, btw, alleen godgruwelijk moeilijk te doorgronden.
En een incompetente docent helpt ook niet echt.

Van dat laatste heb ik gelukkig geen last. Hoewel ik eerst een zeer langzaam nederlandse sprekende engelsman had en nu een hele jonge gozer, beide doen het wel goed. Sowieso had ik nooit verwacht me ooit te gaan boeien voor wetenschapsfilosofie en/of epistemologie, maar dat hebben ze toch weten doen.
Maar het lijkt erop alsof ik de enige ben op het forum :).

Echte wetenschap is autistisch, als het niet autistisch is is het sowieso geen wetenschap. Je moet alleen maar uitgaan van feiten, alles moet herhaalbaar zijn, zoals Popper zegt is een weerlegging genoeg om de hele theorie in de prullenbak te gooien en dan heb je nog met meetfouten te maken ook. Wetenschap is mierenneuken en daarom zijn de wetenschappelijke ontdekkingen en theorieen nog wel interessant maar is het kut om wetenschapper te zijn.

Vooraf wil ik graag opmerken dat een zoektocht binnen de epistemologie geen antwoord gaat opleveren over wat iets tot een wetenschap maakt. Het zult alleen iets vinden over wat iets tot wetenschappelijke kennis maakt.

In dat licht lijkt het mij minder interessant de demarcatielijnen van de wetenschap te verkennen, als wel te onderzoeken van waar die lijnen vandaan komen.

Als we dat doen, dan komen we vrij snel tot de conclusie dat iets tot wetenschappelijke kennis bestempeld kan worden, bij de gratie van conventies. Die conventies zijn door wetenschappers zelf opgesteld en wordt ook wel wetenschappelijk objectivisme genoemd.

Vanaf dat punt treedt de zaterdagavondfilosofie in werking: niemand weet precies hoe we een feit kunnen vaststellen, waarmee de rest van de discussie een loopgraafoorlog wordt. De een zegt dat zijn methode beter is; de ander meent dat over de zijne.

Persoonlijk interesseert het me niet zo wat de meest plausibele methode is. Er bestaan meer wegen die naar Rome leiden. Ik ben alleen geïnteresseerd in de weg die mij persoonlijk naar die kennis leidt.

Weet ik heus wel. Ik heb ook niet gezegd dat dit epistemologie is. Maar zij zijn gewoon erg aan elkaar verwant.

ALs je het zo zegt en je je alleen interesseert naar de weg die jou naar kennis leid, veel succes want blijkbaar is er geen kennis volgens jou. Geen feiten, geen kennis, geen persoonlijke weg voor jou dus.
En het ontkennen van feiten lijkt mij een beetje raar. Er zijn namelijk wel een aantal onomstotelijke feiten in onze wereld.

Gelukkig ben ik een autist dus heb ik er geen problemen mee. ;)

Nou, er is recent nog een themanummer van het Nederlands Juristenblad over 'de rechtswetenschap' geweest, en ook daarvoor was de discussie over het al dan niet wetenschappelijk karakter ervan al een tijdje aan de gang, dus ik heb me er ook wel in verdiept. Ik vind het alleen zo verdomd weinig resultaat opleveren. OK, er komt uit dat discipline X of bezigheid Y geen wetenschap is, en nu? Huilen? Ik kan daar echt niet mee zitten.

Ik ontken het bestaan van werkelijkheid ook niet, maar wel dat er een methode bestaat om die ' feitelijk' te kennen.

Ik ben het ongeveer wel eens met Kant en Frostbite.

Wetenschap is autistisch vind ik een goede benadering. Het is in ieder geval alles behalve persoonsgebonden. Indien iemand Yomanda wetenschappelijk zou vinden (wat dus mogelijk is), zou diegene zelfs argumenten van Yomanda kunnen gebruiken.

:D
Autisten met humor zijn trouwens net echte mensen. ;)

We hebben het even alleen over de benaming wetenschap, niet over de merites van de argumenten. Een argument dat 'wetenschappelijk' is, wordt alleen daarom niet meer waard. Dus als iemand Jomanda's uitspraken geldige wetenschappelijke theorieën vindt, dan staat dat die persoon volledig vrij. Het maakt alleen geen enkel verschil omdat die argumenten en theorieën van Jomanda evengoed onzin blijven, welk argument je er ook opplakt. Dat zie je wel aan het feit dat zoveel gelovigen (met name moslims) hun geloofsboek als 'wetenschappelijk' betitelen: daardoor wordt de onzin die erin staat echt niet minder onwaar.

Als iemand die zelf een stoornis in het autistische spectrum heeft (ik heb het syndroom van Asperger) zou ik deze boude uitspraak graag nader toegelicht willen zien, aangezien ik het sterke vermoeden heb dat jij geen flauw idee hebt wat het begrip autistisch precies inhoudt.

Ik heb het woord autistisch gebruikt omdat de meeste mensen daarmee meteen weten wat voor denkstijl ik bedoel, zeer technisch met alleen oog voor feiten. Ik weet dat er meerdere vormen en gradaties van autisme zijn en ik ben ervan overtuigd dat jij er inhoudelijk meer vanaf weet dan ik. Als het kwetsend overkwam, zo is het niet bedoeld (dat geldt ook voor die laatste post van mij).

Het kwam ook niet kwetsend over, maar het was op zijn zachtst gezegd toch een opmerkelijke uitspraak.
Laten we eens een aantal reacties tot nu toe nader onder de loep nemen. Om te beginnen wil ik nader ingaan op Kants indeling met betrekking tot de diverse soorten uitspraken. Daarvoor geef ik even een iets andere definitie van analytische en synthetische oordelen. Een analytisch oordeel is een oordeel dat niet kan worden ontkend of bevestigd zonder dat de ontkenning of bevestiging met zichzelf in tegenspraak is. We maken dan nog een verder onderscheid tussen een formeel-analytisch oordeel en een materieel-analytisch oordeel. Bij een formeel-analytisch oordeel gaat het om de vraag of de ontkenning of bevestiging met de logische vorm van het oordeel in tegenspraak is. Bij een materieel-analytisch oordeel gaat het om de vraag of de ontkenning of bevestiging met de inhoud van het oordeel in tegenspraak is. Kant noemt een materieel-analytisch oordeel een synthetisch oordeel. Een synthetisch oordeel wordt ontleend aan de ervaring, en in de wetenschappen vormen deze synthetische oordelen a priori de grondbeginselen van de desbetreffende wetenschappen.
Een waarheid is a priori als deze onafhankelijk van een specifieke ervaring kan worden gekend. Een waarheid is a posteriori als deze slechts op grond van een specifieke ervaring kan worden gekend. Kant beschouwde de Euclidische meetkunde bijvoorbeeld nog als a priori, maar de ontdekking van niet-Euclidische meetkunden toonden aan dat de a priori opvatting van de Euclidische meetkunde als de enig mogelijke meetkunde diende te worden herzien.
Bij het begrip rechtswetenschap zijn 3 afzonderlijke dimensies te onderscheiden. Allereerst is er sprake als het recht als een logisch consistent systeem van regels en begrippen. Daarnaast is er de juridische uiteenzetting als de samenhangende praktijk van het logisch redeneren en argumenteren, en ten slotte is er het juridische begrippenapparaat, dat enerzijds als een empirische en anderzijds als een normatieve wetenschap kan worden opgevat. Rechtswetenschap is dan misschien wel geen wetenschap in de strikte betekenis van het woord, maar het kan in ieder geval wel als een discipline met een in de wetenschappen toegepaste methodiek worden opgevat.
De opvatting dat je bij echte wetenschap te maken hebt met meetfouten gaat weliswaar op voor een empirische wetenschap, maar niet voor een formele wetenschap als de wiskunde. Wiskunde is wat dat betreft als formele wetenschap net zo "echt" als een empirische wetenschap.
Zoals alluman opmerkte is de manier waarop men een feit vaststelt afhankelijk van het paradigma dat daarbij gehanteerd wordt. Er zijn wel degelijk feiten, maar het is afhankelijk van het gehanteerde paradigma of men dat feit al of niet als juist wenst te erkennen.
Wetenschap zelf is inderdaad niet persoonsgebonden, maar de manier waarop een wetenschapper met "zijn" wetenschap omgaat is dat soms wel. Denk in dat verband bijvoorbeeld aan Newton die zich bij de beoefening van de wetenschap liet leiden door zijn christelijke geloof.

Mooie uitleg! Heb je toevallig Quine's Two Dogmas of empiricism gelezen? Een tekst waarin Quine het a priori karakter van uitspraken aanvalt en pleit voor het pragmatisme en het coherentisme.

Goed punt. Dit is ook 1 van de problemen van het falsificationisme. Omdat bepaalde stellingen in de wiskunde (bijv. die van Pythagoras) en bijv. het hele getallenstelsel dat wordt gebruikt onweerlegbaar (2+3 zal altijd 5 blijven, we kunnen hooguit de benamingen of een praktischer telstelsel bedenken) is, zou het voglens het falsificationisme geen wetenschap zijn. Het is immers onweerlegbaar.
Maar wiskunde wordt natuurlijk wel als wetenschap gezien, omdat het bepaalde regels heeft ontdekt waaraan de werkelijkheid moet voldoen. Nu heeft de filosofie er een probleem van gemaakt om uit te vinden waar die regels op slaan en vandaan komen. Want waar bevind de pefecte driehoek of het getal 7 zich?

Prcies. Sinds Quine kijken veel wetenschappers naar bruikbaarheid en praktisch nut (pragmatisme). Ten tijde van het logisch positivisme dacht men nog een echt compleet "systeem" van kennis te kunnen bouwen.

Er zijn nog steeds wel mensen die vinden dat de demarcatie van wetenschappen persoonsgebonden zijn, maar dit zijn vaak of sceptische mensen die aan alles twijfelen of mensen die zelf iets als wetenschap zien wat meeste andere mensen niet zo zien en dan maar claimen dat het persoonsgebonden is. Ik denk ook zeker dat er gewoon een goede demarcatie te vinden is, aleen vertonen de meeste nu nog wat haken en ogen. Maar gelukkig niet zulke grote dat het zweverig geklets wordt.

Ik ben niet met dit boek of de schrijver ervan bekend. Ik heb mijn uitleg met betrekking tot Kants terminologie overigens ontleend aan het Woordenboek Filosofie van Harry Willemsen.

Het gaat hier om objecten die door ons zelf geconstrueerd zijn, maar die niet als zodanig in de wereld om ons heen aanwezig zijn. Ze bestaan uitsluitend als abstracte objecten.

Het is een kort artikel van Quine (denk 10 pagina's) dat overal op internet wel te vinden is. Als je dit een interessant onderwerp vind (het a priori karakter van uitspraken) dan is die tekst wel erg handig om te lezen.

Maar het probleem is als je die objecten ziet als door ons geconstrueerd, was 3+2 dan geen 5 voordat wij dat zo vaststelde? Of zou de formule van de oppervlakte van een cirkel anders geweest zijn voordat wij hem ontdekte?

Om even met dat laatste te beginnen: de waarde van de oppervlakte van de cirkel is afhankelijk van de waarde van pi, en het is bekend dat er bijvoorbeeld door de Egyptenaren en de Babyloniërs waarden van pi werden gebruikt die niet met de waarde van pi overeenkomen zoals wij die nu kennen. Dat wij vast kunnen stellen dat 3+2 de waarde 5 heeft komt doordat we de rekenregels hebben ontdekt waarmee we dit vast kunnen stellen. In eerste instantie waren er wel getallen, maar nog geen rekenregels.