Dativus
 

Dativus
1. meewerkend voorwerp ('aan', 'voor')
2. (bij est/sunt) bezit
3. als aanvulling bij werkwoorden

Dus de dativus word, als ik het goed begrijp (wat ik waarschijnlijk niet doe)
net zoals de nominativus, accusativus en genitivus (meer heb ik er nog niet gehad) 'toegepast' op zsnw's en moeten congrueren met een ander zsnw..

bv. 'servo dominus' betekent 'de slaaf van de heerser
Het gene wat het bezit is, dus de slaven,staan in de dativus?

en als er nou meerdere zsnw;s in de zin staan en de zin staat in hyperbaton (zo heet het toch?)

De dativus zou je inderdaad met het meewerkend voorwerp kunnen vergelijken.
Bijvoorbeeld: Arutha puellae rosam dat. (Arutha geeft (aan) het meisje een roos)

Verder kan de dativius in sommige zinnen vertaald worden met een aanduiding van bezit.
Bijvoorbeeld: Nomen mihi Marcus est. (letterlijk: de naam aan mij is Marcus) Mijn naam is Marcus, ik heet Marcus

Mihi tectum est: ik heb een dak (aan mij is een dak)

(misschien weet je wat Jezus in een oudere vertaling zegt als hij aan het kruis hangt: "mij dorst". Oftewel "ik heb dorst".
Ik heb me altijd afgevraagd waarom het met "mij dorst" is vertaald, want zo'n constructie kan helemaal niet in het nederlands, maar het maakt het voor mij makkelijker te onthouden)

Daarnaast heb je werkwoorden die altijd met een dativus gaan.
Studeo linguis (ik leg me toe op talen)
Caesar parcet adversis (Caesar spaart de vijanden)

NB. In deze zinnen hebben dus linguis en adversis de functie object/lijdend voorwerp. Maar ik vermoed dat je dat nog niet hoeft te weten.


En dan nu het antwoord op je vragen:

Nee, de bezitter staat in de dativus: mihi tectum est. Ik heb het dak. En dus niet: het dak heeft mij. Jouw voorbeeld zou worden. Domino servus est. De meester heeft een slaaf.

De twee vraag begrijp ik niet zo goed. In principe krijgt elk type zn. een eigen naamval, afhankelijk van de functie van de zin. Als een bijvoeglijk naamwoord niet in de buurt staat van het zn. waar het bij hoort, maar bijvoorbeeld aan het eind van de zin (dat zie je bij Ovidius nog wel eens), dan heb je met een hyperbaton te maken.

In het Duits zegt onze goede vriend Jezus echter niet: mir dürstet, edoch, mich dürstet. :cool:

Je hebt meer van zulke werkwoorden, waar een akkusativobjekt ipv een nominativsubjekt kan staan: "ich verlange nach dem Herrn" -> "mich verlangt nach dem Herrn". (uit BWV 150)

Hmm, ik moet eerlijk zeggen dat ik het niet in Nestle Aland heb opgezocht, maar ik vermoedde dat er in het grieks wel een dativusconstructie stond. Is dat niet zo?

28 .. ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφή, λέγει, διψῶ .

'Mij dorst' is de oude constructie die het Nls vroeger had: het werkwoord is tegenwoordig niet meer wederkerig.