de kosmos; een levend organisme?
 

noorderlicht.vpro.nl/smolin


Lee Smolin
De levende kosmos
Ook al zijn er mensen die nog steeds geloven dat de aarde en de levende wezens daarop 6000 jaar geleden geschapen zijn, het merendeel van de mensen lijkt toch meer vertrouwen te hebben in de wetenschappelijke tegenhanger van het scheppingsverhaal. Honderdvijftig jaar na Darwins 'On the origin of species' is het duidelijk dat het evolutiemodel een zeer goede verklaring biedt voor het ontstaan van de verscheidenheid aan organismen op onze aarde.

Kijken we echter naar het ontstaan van de kosmos, dan lijkt het alsof we nog steeds aanhangers zijn van de ‘plotselinge creatie’, de Big Bang-theorie. De grote vraag is nog steeds hoe er een heelal kon ontstaan waarin alle zaken precies zó op elkaar zijn afgestemd dat er materie kon ontstaan, dat zich daaruit melkwegstelsels vormden met zonnen en planeten waar leven op te vinden is. Alle natuurlijke krachten zijn zo extreem nauwkeurig op elkaar afgestemd dat het ontstaan van een dergelijke kosmos eigenlijk té toevallig is.

Natuurkundigen zoeken daarom, tot op dit moment vruchteloos, naar een mathematische ‘theorie van alles’ waar de kosmos en alle krachten en deeltjes vanzelf uit komen rollen. Anderen zien in de wetenschappelijke gegevens toch de hand van een mystieke kracht die alles in de kosmos zo mooi op elkaar heeft afgestemd.

Lee Smolin komt met een heel andere verklaring. Smolin is theoretisch natuurkundige en interternationaal vermaard om zijn theoretisch werk over de diepere achtergrond van de zwaartekracht. In 1997 schreef hij een opzienbarend boek, "The life of the cosmos," met daarin een intrigerende theorie.

‘Als je alle nu bekende wetenschappelijke gegevens over de manier waarop de kosmos in elkaar zit bekijkt,’ zo stelt Smolin, ‘dan moet je tot de conclusie komen dat er sprake is van een soort "kosmologische ecologie": alle onderdelen in het universum vormen een samenhangend netwerk waarbij de delen van elkaar afhankelijk zijn en elkaar continu beïnvloeden. Dat geldt voor de manier waarop melkwegstelsels ontstaan, waarop zonnen ontstaan en mischien zelfs voor de manier waarop de natuurwetten zijn ontstaan.’

In de biologie zie je dat ecologische netwerken goed te verklaren zijn met behulp van de evolutietheorie. Ecologische systemen en de organismen die daar deel van uit maken zijn ontstaan via een evolutionair selectieproces. ‘Is het evolutiemodel wellicht ook van toepassing op de kosmos? Is het mogelijk dat er verschillende kosmossen zijn ontstaan? Is het dan ook mogelijk dat de ene kosmos betere overlevingskansen had dan de andere? Is de kosmos waar wij in leven het gevolg van zo’n evolutionair selectieproces?'

Dat waren de vragen die Smolin zichzelf stelde en waarop hij een antwoord gevonden denkt te hebben. Een antwoord dat leidt naar een vreemde conclusie: onze kosmos lijkt te leven. Het plant zich voort via zwarte gaten, waarin nieuwe kosmossen ontstaan. Is hier sprake van een leuk gedachtenexperiment of van de geboorte van een nieuw model voor het ontstaan van de kosmos?

Interessante theorie, maar als dit waar blijkt te zijn, kun je jezelf weer een andere vraag stellen: Als de kosmos inderdaad leeft, dan moet hij/zij/het op de een of andere manier ontstaan zijn. Hoe?

Want als de kosmos idd alles is wat er is, dan was er daarvoor (voor het ontstaan van de kosmos) helemaal niets. Het lijkt me zeer sterk dat er iets ontstaat uit niets.

Hoewel ik dit nog nooit heb gelezen of van zoiets heb gehoord dacht ik ook zoiets... (vaag).
Ik denk ook dat alles zich volgens evolutie aan elkaar aanpast. Met oerknaltheoriën ben ik overigens niet zo bekend, maar ik neem aan dat het lang geduurt heeft voor er leven was op de aarde. Dat zou hier mee ook goed te verklaren zijn. De aarde moet er lang over gedaan hebben om alles zo op elkaar af te stemmen dat alles in systeem werkte en er dieren konden ontstaan.

(ok vaag verhaaltje, maar zijn meer even hard-op-gedachtenspinseltjes)

Nu word-ie leuk, zeggen dat ALLES leeft, alleen heb je daar zo weinig aan. Het is een omweg/tussenstop naar een nog te vinden verklaring voor alles.

REIE

Ja, kosmos leeft, en denkt, en ziet ons...denk ik

De kosmos leeft niet, de Gaia leeft! Daar geloof ik wel in!

Ik vind t nogal vreemd dat men dit nu pas in de wetenschap bedenkt.
Ik heb t ook al een tijdje in mn hoofd rondspoken, en vind t een nogal aannemelijke theorie.

Als je t mij vraagt, leeft inderdaad alles. Van het kleinste deeltje tot het grootste geheel.
Een leuk gedachten expiriment is om mensen te vergelijken met atoompjes, of delen daarvan. Je zult verbazingwekkend veel overeenkomsten vinden. Atoompjes zoeken erlkaar op, vormen groepen, en werken zo samen om een groter geheel te vormen en bladiebla. Misschien zijn atoompjes wel even intelligent als wij.
Alleen omdat we onzelf beter kennen, denken wij dat we de hoogste vorm van intelligentie zijn in de wereld die we kennen, maar als we ons zelf eens wat beter zouden waarnemen in het grote geheel, komen we er achter dat een mens niet meer of minder is dan wat dan ook.

Je kan het bewustzijn ook terugvinden in sterrenstelses. Sommige sterrenstelsels zijn veel georganiseerde dan die van ons, en omgekeerd, sommige maken er echt een zooitje van.
Ook planeten. Een planeet met een atmosfeer is in zijn volle levensglorie, eentje zonder, op het stervenspad...

Wat ik me nu afvraag, is hoe je leven het beste kan defineren. Wanneer leeft iets? Wanneer niet? Ik denk dat het bestaan al leven is, en het niet bestaan, niet. Maarja, hier vind iedereen een andere eigen grens (overal eigelijk).

Kun je dit nader verklaren?
Waarom is dit geen verklaring? Wat zou jij dan wel zien als verklaring, en waarom zou dit dan wel aan de eisen voldoen?

-> pw.

Voor mij verklaart dit niks, door te zeggen dat het een levend organisme is. Dit is hoogstens een benadering, en al was het waar, dan nog hebben we op allerlei vragen over het universum geen antwoord.

REIE

als de kosmos een organisme is, zijn wij een kankercel.....

Ach, hou toch op. waarom zijn er toch altijd weer mensen die hun persoonlijke ellende moeten projecteren op de hele mensheid en daardoor interessante discussies moeten vergallen door volkomen van het onderwerp af te wijken?
Dat de mens een egocentrisch, egoïstisch, zichzelf en de gehele kosmos vernietigend wezen is net als alle andere organismen op aarde weten we onderhand wel. So why so sad.

(ja ik ben moe en chagerijnig en het is niet persoonlijk)

:D

heeft niet veel met mijn persoonlijke problemen te maken, maar ik had het nieuws net gezien en gelezen :p

maar je hebt gelijk.

dan zijn we eerder parasieten...