Vraagje over Socrates
 

We kennen allemaal de griekse Filosoof Socrates denk ik wel. In de oudheid, 70 jaar geworden, uiteindelijk ter dood veroordeeld omdat hij het 'atheisme' zou bedrijven en een slechte invloed had op de jeugd.

Socrates, hield van filosoferen, en deed dat altijd met de inwoners in Athene. Zijn beroemdste stelling was toch 'ik weet niets, behalve dan dat ik niets weet'.

Een interessante opvatting. Maar vervalt hiermee ook absolute waarheden? Het was bekend dat hij ironisch was, en bij ironie zin er alleen vluchtige waarheden, denk ik.

Zal er dan een soort van existentialisme ontstaan? Bij deze opvatting? Een eigen zoeken naaar waarheden? Als iemand immers niets weet, hoe kan hij dan wel over iets praten?

'Als je iets niet uit kan leggen, bezit je de kennis ervan ook niet' zei hij ooit. Ook interessant. Want hoe kan je iets uitleggen als je immers niets weet.

euhm; misschien het verschil tussen gevoel of ergens een mening over hebben en ook daadwerkelijk iets weten....maar in dat geval zou er gesuggereerd kunnen worden dat je in ieder geval weet hoe je ergens tegenover staat.

Je zou je ook af kunnen vragen wat er met het begrip 'waarheden' in deze context word bedoeld; keiharde feiten.....of enkel subjectieve perspectieven.

als je niet weet wat iets is, kan je er wel over praten; je kan alleen niet uitleggen wat het is.
voorbeeld: je kan heel goed praten over wat er na het leven zou kunnen zijn, maar weten doe je t niet dus je kan ook niet uitleggen aan iemand wat er dan is. je kan hooguit uitleggen wat je denkt dat er is

wat socrates vond, is dat je van niets weet wat het is en dit probeerde hij dus (met succes) met zijn vraaggesprekjes duidelijk te maken aan mensen.

en ja, volgens hem waren er geen absolute waarheden, die heeft plato verzonnen.

ik denk dat die uitspraak van Socrates misschien meer te maken heeft met zijn werkwijze dan met zijn eigelijke overtuiging.

Hij stelde de mensen alleen vragen, heel veel irritante vragen, zijn eigen opvattingen waren in de gesprekken eigelijk niet van belang.
Omdat hij alleen maar al die vragen stelde zou je kunnen zeggen dat hij niets wist, alleen dan dat hij niets wist en dáarom ging hij al die vragen stellen.

Eigenlijk lijkt het op een contradictie.
Want het zou eigenlijk moeten zijn:

Ik weet iets, namelijk dat ik niets weet.


Dus waarschijnlijk zegt hij door te zeggen:

Ik weet niets, behalve dan dat ik niets weet.

Dat hij daar ook niet zeker over is.

Misschien het feit dat hij zegt niets te weten, laat hem
wel degelijk toch iets weten. Maar dat kan hij nu
weer niet weten :)

Hoi 86dagreed,

Volgens mij neem je (en de schrijvers van de berichten boven mij) de uitspraak over het niets weten te letterlijk. Ik vermoed dat Socrates doelde op de beperktheid van het menselijk brein, wat iets heeeel anders is dan een gebrek aan kennis. Socrates gaf het onbevattelijke (of het nog niet bevattelijke) zijn rechtmatige plaats terug in de orde der dingen. Je teveel voorstellen over iets dat je niet kent doet dat iets geen eer aan. Socrates was 1 van de weinige mensen die dat inzag. Alleen daarvoor verdient ie wat mij betreft al diepe respect.

Wat betreft de andere uitspraak over het niet onder woorden kunnen brengen in verband met het niet begrijpen ervan. Robert Pirsig schreef ooit eens:

"Wanneer je iets niet kunt definiëren, kun je volgens geen enkele formele rationele weg weten dat het bestaat. En je kunt dan eigenlijk aan niemand echt vertellen wat het is. Je zou zelfs kunnen zeggen dat er formeel geen verschil is tussen het onvermogen tot definiëren en domheid. Wanneer ik zeg: "Kwaliteit kan niet gedefinieerd worden", zeg ik eigenlijk: "Ik ben dom inzake kwaliteit"."

Het is natuurlijk een beetje misleidend van Pirsig om de termen 'formeel', 'bestaan' en 'dom' te gebruiken, maar in de context van die uitspraak van Socrates geeft het dus aan dat je iets pas begrijpt wanneer je het onder woorden kunt brengen. Dit is natuurlijk een zeer twijfelachtige stelling, want dat zou betekenen dat onze wereld opgebouwd is uit woorden. Maar goed, over de gaten in deze redenatie kunnen we een hele nieuwe discussie beginnen, hahaha. Maar laten we het er voor nu maar op houden dat de goede man Socrates veel meer wist dan niets.

Groeten, fil

Even terugkomend op jouw laatste stukje, van Pirsig o.a. dat sluit goed aan bij socrates en zijn leerling Gorgias, met zijn Redenatie-kunde (rethorica geloof ik).

Sluit aan op zijn uitspraak 'als je iets niet kan uitleggen, bezit je de kennis ervan niet'

Ik nam de uitspraak niet zozeer te serieus, ik legde het verkeerd uit (en daardoor bezit ik daarvan de kennis weer niet goed ;) ).