Scholieren.com forum

Scholieren.com forum (https://forum.scholieren.com/index.php)
-   Huiswerkvragen: Klassieke & Moderne talen (https://forum.scholieren.com/forumdisplay.php?f=10)
-   -   Scanderen (https://forum.scholieren.com/showthread.php?t=670201)

Seven of Wands 23-11-2003 16:40
Scanderen
 
Hey allemaal,

Laatst tijdens mijn les Latijn had mijn leraar het over scanderen. Kan iemand mij uitleggen hoe je moet scanderen en is het moeilijk om te leren, zijn er teksten die makkelijk zijn om te scanderen enz.!?

Ik heb ergens wel een heel oud topic gevonden over scanderen, maar daar werd ik niet veel wijzer van :confused: :confused: :confused:

Alvast bedankt (y) ,

Seven of Wands

Negrotiator 23-11-2003 17:18
Scanderen moet je even leren. Dat rijmt, precies. Ik heb er toentertijd (mijn 6-VWO-fase) een uurtje of twee op geoefend en toen kon ik het vrij makkelijk opzeggen. Ik denk dat het verstandig is een tekst van Ovidius te nemen [ik weet niet op welke schrijver jouw leraar het scanderen toespitst?] en die dan uitvoerig te scanderen. Een voorbeeld: http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.tristia1.shtml

Scanderen is het juist uitspreken van de korte en lange lettergrepen in een dichtwerk. Er zijn enkele regels voor. Zo is een lettergreep waarna twee medeklinkers (h = geen medeklinker, x is twee medeklinkers) komen lang (behoudens enkele uitzonderingen). Een ablativus op -a (femina bijvoorbeeld) is altijd lang, een nominativus op -a altijd kort.

Ovidius gebruikt in zijn teksten de hexameter en de pentameter. De hexameter bestaat uit zes versvoeten. Een versvoet is altijd lang-kort-kort of lang-lang. De vijfde versvoet is altijd lang-kort-kort (behoudens enkele uitzonderingen) en de zesde is altijd lang-lang (of soms lang-kort). De pentameter heeft tweemaal tweeënhalve versvoet. Dit komt er zo uit te zien: lang-kort-kort lang-kort-kort lang lang-kort-kort lang-kort-kort lang
kort-kort kan vervangen worden door lang, de laatste is soms kort. Ovidius wisselt in zijn werk hexameter en pentameter af, om de regel. Een voorbeeld afkomstig van de URL hierboven:

Code:
1. Parve -- nec invideo -- sine me, liber, ibis in urbem:
2.    ei mihi, quod domino non licet ire tuo!
3. vade, sed incultus, qualem decet exulis esse;
4.    infelix habitum temporis huius habe.
1. lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort
2. lang-kort-kort lang-kort-kort lang lang-kort-kort lang-kort-kort lang
3. lang-kort-kort lang-lang lang-lang lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort
4. lang-lang lang-kort-kort lang lang-kort-kort lang-kort-kort kort

De eerste twee regels zijn "regelmatig" (alleen maar lang-kort-kort). Je ziet dat in de derde regel "cul" lang wordt omdat de lettergreep gevolgd wordt door twee medeklinkers (l en t). Ook "lem" wordt lang (m en d).
In 4 wordt ook "lix" lang, niet vanwege de x en h maar omdat de x als twee medeklinkers telt (en de h als geen).

:) Probeer het maar, zet streepjes in het begin, maar als je het 30, 40 regels doet gaat het al vlug sneller!

Ik had het voor mijn examen nog geleerd en inmiddels kan ik ze zinnen vloeiend oplezen! :)

Seven of Wands 23-11-2003 18:17
Citaat:
Negrotiator schreef op 23-11-2003 @ 17:18:


Code:
1. Parve -- nec invideo -- sine me, liber, ibis in urbem:
2.    ei mihi, quod domino non licet ire tuo!
3. vade, sed incultus, qualem decet exulis esse;
4.    infelix habitum temporis huius habe.
1. lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort
2. lang-kort-kort lang-kort-kort lang lang-kort-kort lang-kort-kort lang
3. lang-kort-kort lang-lang lang-lang lang-kort-kort lang-kort-kort lang-kort
4. lang-lang lang-kort-kort lang lang-kort-kort lang-kort-kort kort

De eerste twee regels zijn "regelmatig" (alleen maar lang-kort-kort). Je ziet dat in de derde regel "cul" lang wordt omdat de lettergreep gevolgd wordt door twee medeklinkers (l en t). Ook "lem" wordt lang (m en d).
In 4 wordt ook "lix" lang, niet vanwege de x en h maar omdat de x als twee medeklinkers telt (en de h als geen).

:) Probeer het maar, zet streepjes in het begin, maar als je het 30, 40 regels doet gaat het al vlug sneller!

Ik had het voor mijn examen nog geleerd en inmiddels kan ik ze zinnen vloeiend oplezen! :)
Er zijn twee dingen die ik niet snap:
1) wat houden die streepjes (--) in?
2) er staat als eerste wordt parve en er staat lang-kort-kort
maar, nu komt het, parve heeft toch maar 2 lettergrepen; hoe kan je het dan als lang-kort-kort uitspreken??

Misschien snap ik het niet goed en heb ik het helemaal verkeerd begrepen, maar kan je bovenstaande toch nog even toelichten?

Groet,

Negrotiator 23-11-2003 18:20
Citaat:
Seven of Wands schreef op 23-11-2003 @ 18:17:
Er zijn twee dingen die ik niet snap:
1) wat houden die streepjes (--) in?
2) er staat als eerste wordt parve en er staat lang-kort-kort
maar, nu komt het, parve heeft toch maar 2 lettergrepen; hoe kan je het dan als lang-kort-kort uitspreken??

Misschien snap ik het niet goed en heb ik het helemaal verkeerd begrepen, maar kan je bovenstaande toch nog even toelichten?

Groet,
Tuurlijk.

1) Die streepjes hebben niets met het metrum te maken. Dat is gewoon zo omdat -nec invideo- een aparte zin is.
2) Een versvoet is altijd lang-kort-kort of lang-lang en beperkt zich dus niet altijd tot een woord. In dit geval is het dus Par (lang) ve (kort) nec (kort) in (lang) vi (kort) de (kort) o (lang) si (kort) ne (kort) me (lang) li (kort) ber (kort) i (lang) bis (kort) in (kort) ur (lang) bem (kort)

Seven of Wands 23-11-2003 18:41
Citaat:
Negrotiator schreef op 23-11-2003 @ 18:20:
Tuurlijk.

1) Die streepjes hebben niets met het metrum te maken. Dat is gewoon zo omdat -nec invideo- een aparte zin is.
2) Een versvoet is altijd lang-kort-kort of lang-lang en beperkt zich dus niet altijd tot een woord. In dit geval is het dus Par (lang) ve (kort) nec (kort) in (lang) vi (kort) de (kort) o (lang) si (kort) ne (kort) me (lang) li (kort) ber (kort) i (lang) bis (kort) in (kort) ur (lang) bem (kort)
Thnx (y) (y)

Negrotiator 23-11-2003 18:57
Citaat:
Seven of Wands schreef op 23-11-2003 @ 18:41:
Thnx (y) (y)
Geen probleem. Als je het nog niet begrijpt of als je nog iets wilt weten zeg je het maar.

Ik ben nog een belangrijk punt vergeten.

Klinkers aan het eind van een woord en aan het begin van een ander woord worden soms samengetrokken. Ook als een woord op een m eindigt kan dat.

Code:
quocumque aspicio, nihil est, nisi pontus et aër
In het metrum wordt dit:
Code:
quocumquaspicio nihil est nisi pontus et aer
lang-lang-lang-kort-kort-lang-kort-kort-lang-kort-kort-lang-kort-kort-lang

Bij est zien we ook vaak samentrekking:

Code:
te mea subposita veluti trabe fulta ruina est:
siquid adhuc ego sum, muneris omne tui est.
of in het metrum:
Code:
te mea subposita veluti trabe fulta ruinast:
siquid adhuc ego sum, muneris omne tuist.
:)

Tommie/Aligogo 23-11-2003 22:37
Ik kan sinds kort ook scanderen(tenminste bij ovidius) na een tijdje oefenen zie je gewoon hoe je de zin moet scanderen en dan is het allemaal eigenlijk heel simpel:)

Mutant_oud 23-11-2003 22:47
Der zijn een paar hele simpele regels voor. Ik heb ze nog in een schrift staan, ik zou ze indien erg gewenst en niemand anders ze op de pc heeft kunnen overtypen.

Ik vond het iig heel erg leuk en simpel en na wat oefenen hoefde ik maar een txt te zien en het ging al vanzelf :) Ik vond het ook het leukste dat we ooit bij Latijn hadden gedaan :D.

Seven of Wands 24-11-2003 15:50
Citaat:
Mutant schreef op 23-11-2003 @ 22:47:
Der zijn een paar hele simpele regels voor. Ik heb ze nog in een schrift staan, ik zou ze indien erg gewenst en niemand anders ze op de pc heeft kunnen overtypen.
Ik zou het erg leuk vinden als je die regels hier neer wilt zetten, mits je er tijd/zin in hebt, en mits het mag van de forumbazen e.d. natuurlijk!

Groet,

Seven of Wands

*verheugt zich op de regels van Mutant*

Krummeltje 24-11-2003 16:16
Citaat:
Seven of Wands schreef op 24-11-2003 @ 15:50:
en mits het mag van de forumbazen e.d. natuurlijk!
nou ja, ze is zelf forumbaas, dus dat lijkt me opgelost... ;)

Citaat:
Seven of Wands schreef op 24-11-2003 @ 15:50:
*verheugt zich op de regels van Mutant*
scanderen is nou niet iets om je op te verheugen, geloof me... :(

Seven of Wands 24-11-2003 16:51
Citaat:
Krummeltje schreef op 24-11-2003 @ 16:16:

scanderen is nou niet iets om je op te verheugen, geloof me... :(
Dat lijkt me juist wél leuk!

offtopic: je zit in 6VWO met Latijn, dan lijkt het me zo dat je zelf Latijn hebt gekozen en je gaat toch geen vakken kiezen die je niet leuk vind

Krummeltje 24-11-2003 17:05
Citaat:
Seven of Wands schreef op 24-11-2003 @ 16:51:
offtopic: je zit in 6VWO met Latijn, dan lijkt het me zo dat je zelf Latijn hebt gekozen en je gaat toch geen vakken kiezen die je niet leuk vind
Latijn op zich vind ik erg leuk, maar scanderen, daar was ik altijd een ramp in.

*het hoeft niet meer dit jaar*

Mutant_oud 24-11-2003 18:45
Citaat:
Krummeltje schreef op 24-11-2003 @ 16:16:
nou ja, ze is zelf forumbaas, dus dat lijkt me opgelost... ;)


scanderen is nou niet iets om je op te verheugen, geloof me... :(
:D

En ik vond het fantastisch, ik wou dat mijn hele examen uit scanderen bestond, die 10 zinnetjes had ik altijd zo af, zonder fouten :).

MAAR ik ga als ik tijd heb die regels overtypen, prob 1: ik kan niet alles meer lezen - het is 5,5 jaar geleden dat ik dat heb opgeschreven en dus Prob 2: ik weet zelf niet meer wat ik met bepaalde dingen heb bedoeld, maar ik doe mijn best...

Seven of Wands 24-11-2003 20:22
Citaat:
Mutant schreef op 24-11-2003 @ 18:45:
:D

En ik vond het fantastisch, ik wou dat mijn hele examen uit scanderen bestond, die 10 zinnetjes had ik altijd zo af, zonder fouten :).

MAAR ik ga als ik tijd heb die regels overtypen, prob 1: ik kan niet alles meer lezen - het is 5,5 jaar geleden dat ik dat heb opgeschreven en dus Prob 2: ik weet zelf niet meer wat ik met bepaalde dingen heb bedoeld, maar ik doe mijn best...
als je dat zou willen doen, in een woord: GE-WEL-DIG

Dminor 26-11-2003 20:56
Scanderen is niet zo moeilijk en als je het eenmaal doorhebt is het eigenlijk gewoon puzzelen. :)

Houd je aan de weinige regeltjes die er zijn, en je lost de puzzel makkelijk op. Maar ben je gewoon algemeen geïnteresseerd in scanderen of wordt het in de les ook al behandeld? In het eerste geval: ik zou eens verderop in je boek kijken, misschien in je werkboek als je, net als ik had, de lesmethode Fortuna hebt.

In het tweede geval: doe gewoon wat de docent zegt, hanteer de gegeven regels en eigenlijk zou het daarna gewoon goed moeten gaan.

Succes. :)

Negrotiator 27-11-2003 08:57
Inmiddels hoef je nog maar twee regels te scanderen op je examen hoor. Ik kreeg op mijn eindexamen nog twee regelmatige regels ook, als ik me goed herinner. (Perfecte hexameters dus). Ik zal ook even een stukje overtypen voor je!

Negrotiator 27-11-2003 08:59
Hey wacht eens, ik heb een scanner!

Negrotiator 27-11-2003 10:15
Ahlheid e.a., Schuld en Onschuld (Leeuwarden: Eisma, 2001), Hulpboek, 90-92

Pagina 90
http://members.home.nl/atwt/Latijn/90.jpg

Pagina 91
http://members.home.nl/atwt/Latijn/91.jpg

Pagina 92, voorbeelden Metamorphosen (I, 452-462) en Tristia (I, 3, 1-12)
http://members.home.nl/atwt/Latijn/92.jpg

Krummeltje 27-11-2003 15:28
Citaat:
Negrotiator schreef op 27-11-2003 @ 08:57:
Inmiddels hoef je nog maar twee regels te scanderen op je examen hoor.
Wat?!?!

Ook Cicero scanderen????

Negrotiator 27-11-2003 16:50
Citaat:
Krummeltje schreef op 27-11-2003 @ 15:28:
Wat?!?!

Ook Cicero scanderen????
:rolleyes:
Ik deed Ovidius :P

Keith 27-11-2003 17:25
Citaat:
Krummeltje schreef op 27-11-2003 @ 15:28:
Wat?!?!

Ook Cicero scanderen????
Je kan toch alleen poezie scanderen, ik dacht dat Cicero alleen proze deed? (of is dat juist jouw punt?)

Maar het scanderen is niet zo'n ramp, als je even oefent heb je het zo onder de knie.

Negrotiator 27-11-2003 17:30
Citaat:
Keith schreef op 27-11-2003 @ 17:25:
Maar het scanderen is niet zo'n ramp, als je even oefent heb je het zo onder de knie.
Precies. Na veel scanderen en ongeveer 500-600 regels schrijf ik zelfs af en toe mijn eigen Latijnse hexameters en pentameters. Niet eens zo moeilijk. Helaas mangelt het mij aan woordkennis. :( (n)

Mutant_oud 27-11-2003 20:33
Ik heb mijn best gedaan voor jullie, niet getypt, want dat was echt te onhandig te maken.

Ik snap zelf 2 dingen niet meer:
Pagina 1: de uitzondering in het rood, daar stond dus in mijn schrift = dubbelz. Dat heb ik dus maar gewoon overgenomen, maar of het nou dubbelzijdig, dubbelzinnig of whatever moet zijn, geen idee... Het kan gewoon alle2.

Dan: Pagina 2, regel 2, de -o, -u, -i
Die moeten dus lang zijn, heb ik overgeschreven, maar zoals je ziet heb ik die voorbeelden niet gedaan omdat ik die (jaja) kort had gedaan... Heel makkelijk, weet iemand wat van de 2 het nu moet zijn?

Dat is wat wij ervan hebben geleerd, sorry maar kwam er een beetje laat achter dat mijn papier doorscheen :D Ik hoop dat het duidelijk is, anders vraag het maar.
(Wij scandeerden Ovidius ter info).

http://home.studenten.net/~mutant/scand1.jpg

http://home.studenten.net/~mutant/scand2.jpg

http://home.studenten.net/~mutant/scand3.jpg

http://home.studenten.net/~mutant/scand4.jpg

Negrotiator 28-11-2003 11:07
Bij klinkers volgt er overigens niet altijd elisie. Ik weet niet precies hoe dat werkt, helaas. Ik doe het wel automatisch goed, omdat ik wel weet hoe ik de rest van de regel moet scanderen. De regels ken ik niet precies.

Mutant_oud 28-11-2003 13:09
Citaat:
Negrotiator schreef op 28-11-2003 @ 11:07:
Bij klinkers volgt er overigens niet altijd elisie. Ik weet niet precies hoe dat werkt, helaas. Ik doe het wel automatisch goed, omdat ik wel weet hoe ik de rest van de regel moet scanderen. De regels ken ik niet precies.
Nee alleen bij bovenstaande regels :) (zo heb ik het geleerd)

Keith 28-11-2003 13:49
mooie aantekenignen Mutant, alleen leest het wat latig (al die ronde letters).

Maar volgens mij staat er ook spul tussen dat we niet hoeven te kennen, we moeten toch alleen de dactylishe hexameter kennen?

Elisie (is het niet Edisie) is inderdaad wat lastig, want soms denk je dat het wel kan, maar dan doen ze het niet.

Der aantekening in eht rood is geloof ik dat alle klinkers voor 2 andere medeklinkers (h uitgezonderd, of voor een "dubbele medeklinker" zoals bijvoorbeeld de x altijd lang zijn. Maar sommige wetjes van 2 mk's tellen weer niet, welke dit zijn weet ik neit, maar ik zou het kunnen vragen aan mijn lerares als niemand het hier weet.

Keith 28-11-2003 13:51
o en over het feit dat voor elke regel zowat een uitszondering geldt voro de h is het denk ik het verstandigst de h gewoon altidj te negeren, volgens mij is ie toxch nooit nuttig.

Mutant_oud 28-11-2003 14:43
Wat jullie (of in t algemeen in Nederland gekend moet worden) moeten kennen weet ik niet, dit moesten wij van scanderen weten en gebruiken.

Keith 28-11-2003 14:54
ah ok, ik doe dit./volgend jaar examen, maar ik denk dat ik totaal gee nscanderen krijg (lijkt me sterk met Vita Activa).

Mutant_oud 28-11-2003 17:12
In België kregen we in het 4e middelbaar.


Alle tijden zijn GMT +1. Het is nu 02:08.

Powered by vBulletin® Version 3.8.8
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.