Ons nieuw neefje: Homo floresiensis
Is het een hobbit? Is het een kabouter? Nee, het is Homo floresiensis, de amper één meter grote mensensoort die minstens tot achttienduizend jaar geleden leefde op een geïsoleerd Indonesisch eiland. Australische en Indonesische wetenschappers hebben op het eiland Flores overblijfselen van de dwergmensen opgegraven.
Het lijkt haast het begin van het scenario voor een avonturenfilm of een roman: op een geïsoleerd eiland leeft een unieke mensensoort, een dwerg mensensoort, vergezeld van al even unieke dieren als dwergolifanten en reusachtige hagedissen. Vele honderdduizenden jaren lang waren de mensen op Flores geïsoleerd van die in de rest van de wereld. Terwijl de rest van de planeet onder de voet werd gelopen door de succesvolle Homo sapiens (onze soort), ging de evolutie op Flores rustig haar eigen gang.
Hersenen zo groot als pompelmoes
De overblijfselen van Homo floresiensis werden vorig jaar opgegraven in een grot op Flores, door een team onder leiding van de Australische archeoloog Peter Brown. De onderzoekers vonden een skelet van een één meter grote volwassen vrouw en losse botten van enkele andere individuen. In de nabijheid troffen ze ook eenvoudige stenen werktuigen aan, en veel botten van dierenwaaronder dwergolifanten, die waarschijnlijk door de mensen gegeten werden. Waarschijnlijk jaagden de kleine mensen met stenen wapens, en gebruikten ze vuur. De vondsten worden vandaag beschreven in het wetenschappelijke vakblad Nature .
De dwergmensen van Flores waren absoluut niet te vergelijken met Pygmeeën of andere kleine volkeren van vandaag. Niet alleen waren ze nog kleiner en hadden ze veel kleinere hersenen (Pygmeeën hebben vrijwel even grote hersenen als 'grote' mensen, terwijl de hersenen van H. floresiensis maar zo groot als een pompelmoes waren), maar vooral: ze behoorden tot een andere soort dan wij. Alle vandaag levende mensen horen tot eenzelfde biologische soort, Homo sapiens .
Dat is voor wetenschappers precies een van de meest verrassende kanten van de ontdekking: dat er tot zo recent (18.000 jaar geleden en misschien zelfs nog recenter) een andere mensensoort dan de onze voorkwam. Experts dachten tot nu toe dat H. sapiens al tienduizenden jaren het rijk voor zich had op onze planeet; zeker sinds de verdwijning van Homo neanderthalensis (de Neanderthalers) een kleine dertigduizend jaar geleden.
De Australische onderzoekers vermoeden dat de dwergmensen van Flores afstammen van veel grotere mensen, behorend tot de soort Homo erectus , die een klein miljoen jaar geleden vanuit Azië de zee moeten hebben overgestoken. Ook wij stammen af van H. erectus of een verwante vroege mensensoort uit Afrika. Wellicht is de evolutie van de Floresmens dus een klein miljoen jaar lang geïsoleerd van die van ónze voorouders verlopen. Voor moderne zeevarende mensen ten tonele verschenen, moet het eiland zeer geïsoleerd zijn geweest. Vandaag is het een bewoond eiland met meerdere steden; het ligt ten zuiden van Sulawesi.
Waarschijnlijk heeft de Floresmens enkele tienduizenden jaren lang tegelijk met Homo sapiens geleefd in de Indonesische regio. Het is bekend dat H. sapiens (meer bepaald de voorouders van de aboriginals) meer dan veertigduizend jaar geleden al Australië bereikt had, waarschijnlijk door vanuit Azië van eiland tot eiland langs Indonesië te migreren.
Concurrent of prooi?
Het is niet geweten is of de Floresmens en Homo sapiens elkaar ooit ontmoet hebben - maar gezien zijn bedenkelijke reputatie staat H. sapiens toch meteen op de lijst verdachten voor het verdwijnen van H. floresiensis . In elk geval moet H. sapiens ooit in de omgeving gepasseerd zijn, want al veertigduizend jaar geleden zijn leden van onze soort vanuit Azië via Indonesië naar Australië gemigreerd. Het zou kunnen dat ze vreedzaam naast elkaar leefden, maar het is ook mogelijk dat H. sapiens op de kleine Floresmens jaagde of hem als een concurrent zag, schrijven de onderzoekers in Nature .
Brown en zijn collega's speculeren dat de Floresmens misschien nog maar de eerste van een reeks ontdekkingen zou kunnen zijn. Misschien zijn er nog wel meer eilanden waar unieke mensensoorten geëvolueerd zijn, en wie weet hebben sommige daarvan zich nog langer staande kunnen houden dan Homo floresiensis .
Bron: het journaal & alle Belgische kranten :cool:
PS: dit mag ook naar wetenschap ofzo.
|
