Begripsanalyse van het woord rechtvaardigheid

[rubenrtv]

Ik moet voor morgen een begripsanalyse van het woord rechtvaardigheid maken en nu heb ik een paar vragen:
-Wat is onderscheiden van rechtvaardigheid
-Wat is tegengesteld aan rechtvaardigheid

[Sartre]

wat denk je zelf?

[Love & Peace]

@ 2e vraag.

[rubenrtv]

Anders geformuleerd dan, behalve onrechtvaardigheid

rechtvaardigheid is een subjectief begrip en niet te formuleren. het valt in dezelfde cat. als lekker, mooi, leuk etc... dat is voor iedereen anders. rechtvaardigheid in afrika is bijv anders als rechtvaardigheid in Europa?

dus wat is rechtvaardigheid?

'Rechtvaardigheid is een sociaal heersende norm binnen een groep mensen en daardoor niet meetbaar of vergelijkbaar'

Rechtvaardigheid betekent dat jij de laatste klap hebt uitgedeeld.

[willypirate]

rubenrtv schreef op 03-02-2005 @ 17:09 :
Anders geformuleerd dan, behalve onrechtvaardigheid

Afbraak , vernietiging . Als men spreekt van het tegenovergestelde van rechtvaardigheid , bedoelt men altijd een breuk tussen een gebeurtenis en een persoon vertaald in onrechtvaardigheid. In alle andere gevallen is het natuurlijk en dan spreek je van Afbraak , vernietiging --> annihilatie , samenvloeien , enz ,enz

[battlefordune]

Sartre schreef op 03-02-2005 @ 16:44 :
wat denk je zelf?

[Sappie]

Goes15 schreef op 04-02-2005 @ 13:37 :
rechtvaardigheid is een subjectief begrip en niet te formuleren. het valt in dezelfde cat. als lekker, mooi, leuk etc... dat is voor iedereen anders. rechtvaardigheid in afrika is bijv anders als rechtvaardigheid in Europa?

dus wat is rechtvaardigheid?

'Rechtvaardigheid is een sociaal heersende norm binnen een groep mensen en daardoor niet meetbaar of vergelijkbaar'

Ik zou het eerder formuleren als een waarde

[Hannibal]

Rechtvaardigheid is een begrip met een morele bijsmaak.
Emotivistische theorieën (Stevenson) zullen zeggen dat als je van iets zegt:

'Dat is rechtvaardig!'

Dat je dan voor een deel ook je proattitude tegenover iets uit.
Door te zeggen:

'Wat je deed was onrechtvaardig.'

Doe je meer dan een toestand in de werkelijkheid beschrijven (dwz, in principe, een normaal natuurlijk taalgebruiker zal er meer onder verstaan), namelijk een afkeuring van het gedrag.
Indien je het gedrag wel goedkeurt, zal je dit er expliciet bij moeten vermelden.

'Wat je deed was onrechtvaarig, maar dat is niet erg.'

(cf. 'Wat je deed was rechtvaardig, maar dat is goed.' De toevoeging dat het goed is, is niet nodig, want dat blijkt al uit 'rechtvaardig'. Als je deze zin uit, dan zal de toevoeging vermoedelijk een poëtische functie hebben, omdat het, op een normaal taalgebruiker, 'grappig' overkomt)

Natuurlijk betekent rechtvaardig meer dan 'ik keur het af'. Echter is het belangrijk je ervan bewust te zijn dat het woord gekleurd is.
Vergelijkbare voorbeelden zijn het bijvoeglijk naamwoord 'fascistisch'. In 1933 had dit in Italië een positieve morele kleuring, in 2005 is dit een vrij ongenuanceerde afkeuring van iets.

Rechtvaardigheid lijkt me afhankelijk te zijn van wetten, of een normatief kader. Als je iemand 'onrecht' aandoet, dan doe je die persoon iets wat niet past binnen de omgangsvormen die vastgesteld zijn door dit kader. Aangezien wij veronderstellen dat wij baat hebben bij dit normatief kader (steel niet van een ander, neem niet meer dan je toekomt) en wij geloven dat dit moreel kader ons ten goede komt, kunnen we zeggen van een handeling dat ze rechtvaardig is als ze overeenstemt met het morele kader dat rechtvaardigheid bepaalt. Hiermee signaleren we een feit, we kunnen namelijk controleren in de werkelijkheid dat iemand 'rechtvaardig' is volgens de opgestelde definities; bovendien keuren we implictiet de achtergrond van dit normatieve systeem goed.
Uiteraard kan dit persoonlijk zijn, de gedeelde normatieve achtergrond bepaald de 'rechtvaardigheid' in de rechtsspraak, de persoonlijke 'rechtvaardigheid' kan tot uiting komen door van dingen te zeggen dat ze 'rechtvaardig' of 'onrechtvaardig' zijn. Je grenst je wereld af.

[Bloedpropje]

nare man schreef op 04-02-2005 @ 14:04 :
Rechtvaardigheid betekent dat jij de laatste klap hebt uitgedeeld.

dit is het antwoord

Dat zei ik.

[Augustus]

sommigen zien gewoon liever een lap tekst, dat lijkt voor hen betrouwbaarder. De bijbel bijvoorbeeld.

[VoRaZ]

Het begrip rechtvaardigheid bestaat mijns inziens niet uit normen en waarden, het is er een. Het begrip rechtvaardigheid is iets waar je mee geboren wordt en waar je al je keuzes aan toetst, normen en waarden bepalen in hoeverre rechtvaardigheid relevant is bij de beslissing die je maakt.

Bijvoorbeeld bij stelen:

Je weet wat goed is en wat niet, wat rechtvaardig is of niet. Als je bijvoorbeeld de snoepverkoper een klootzak vindt bepalen normen en waarden of dit zwaar meeweegt bij je beslissing om te stelen uit zijn winkel. Daarom ook dat piraterij zo veelvuldig voorkomt. Mensen weten dat het onrechtvaardig is, maar door bepaalde omstandigheden wordt het toch gedaan.

[arP-socialist]

Goes15 schreef op 04-02-2005 @ 13:37 :
rechtvaardigheid is een subjectief begrip en niet te formuleren. het valt in dezelfde cat. als lekker, mooi, leuk etc... dat is voor iedereen anders. rechtvaardigheid in afrika is bijv anders als rechtvaardigheid in Europa?

dus wat is rechtvaardigheid?

'Rechtvaardigheid is een sociaal heersende norm binnen een groep mensen en daardoor niet meetbaar of vergelijkbaar'

Ik ga hierin mee het is een zgn: relatief begrip; iedereen kan het anders zien daarom is elk antwoord correct

jij kan bijvorbeeld de hand van een dief afhakken rechtvaardig vinden terwijl ik dit niet vind

het tegenovergestelde van rechtvaardigheid is net zo moeilijk als dat het makkelijk lijkt omdat ook dit relatief is wat vind ik onrechtvaardig wat jij etcetc

[Sartre]

arP-socialist schreef op 03-03-2005 @ 12:21 :
Ik ga hierin mee het is een zgn: relatief begrip; iedereen kan het anders zien daarom is elk antwoord correct

jij kan bijvorbeeld de hand van een dief afhakken rechtvaardig vinden terwijl ik dit niet vind

het tegenovergestelde van rechtvaardigheid is net zo moeilijk als dat het makkelijk lijkt omdat ook dit relatief is wat vind ik onrechtvaardig wat jij etcetc

Ik denk dat dit toch wel heel erg snel naar een gevaarlijk cultuurrelativisme neigt.
Nu maak je het onmogelijk om een andere cultuur aan te spreken op zaken die in onze ogen totaal onrechtvaardig zijn. Bijvoorbeeld het martelen van politieke tegenstanders of een personeel recht waarin sommige mensen voor dezelfde misdaden minder zwaar gestraft worden dan anderen)
Er zijn denk ik toch zeker wel een aantal universele richtlijnen van rechtvaardigheid:

* ieder mens heeft een geijk recht om gelijk behandeld worden
* een mens is een doel opzich, geen middel voor anderen (Kant)
* iedereen heeft gelijke kansen, ongelijkheden mogen niet door de maatschappij veroorzaakt worden. (natuurlijke ongelijkheden moeten tot op zekere hoogte gecompenseerd worden, verdelende rechtvaardigheid zoals Rawls voorsteld staat me niet aan)

Sartre schreef op 03-03-2005 @ 13:02 :
Er zijn denk ik toch zeker wel een aantal universele richtlijnen van rechtvaardigheid (...)

...die je rechtstreeks ontleent aan Westerse denkers.

[Sartre]

nare man schreef op 03-03-2005 @ 13:05 :
...die je rechtstreeks ontleent aan Westerse denkers.

kan je me uitleggen wat er rechtvaardig is aan een maatschappij waar je status je recht bepaald?

Sartre schreef op 03-03-2005 @ 13:07 :
kan je me uitleggen wat er rechtvaardig is aan een maatschappij waar je status je recht bepaald?

Kun je me uitleggen waarom dat niet rechtvaardig is? Met andere woorden, waarom is het beginsel dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn van meer gewicht dan het beginsel dat iedereen de regels van god moet naleven?

[Sartre]

nare man schreef op 03-03-2005 @ 13:09 :
Kun je me uitleggen waarom dat niet rechtvaardig is? Met andere woorden, waarom is het beginsel dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn van meer gewicht dan het beginsel dat iedereen de regels van god moet naleven?

]

De vraag terugkaatsten vind ik een beetje te makkelijk.

In onze samenleving heeft iedereen even veel recht op een gelijke behandeling en een eerlijke rechtsgang. Ik denk dat het belangrijk is om kritiek te kunnen blijven hebben op dictaturen waarin dat niet zo is.

Sartre schreef op 03-03-2005 @ 13:18 :
De vraag terugkaatsten vind ik een beetje te makkelijk.

Ik ook, maar wie stelt moet bewijzen. En aangezien jij beweert dat er zoiets bestaat als universele beginselen lijkt het me duidelijk dat jij dan ook aannemelijk maakt waarom die beginselen universeel zijn.

In onze samenleving heeft iedereen even veel recht op een gelijke behandeling en een eerlijke rechtsgang. Ik denk dat het belangrijk is om kritiek te kunnen blijven hebben op dictaturen waarin dat niet zo is.

Ja, maar nu ontleen je allerlei argumenten aan de status quo in moderne landen en aan die in (bijvoorbeeld) totalitaire islamitische regimes. Waar het mij om gaat is dat er niet zoiets bestaat als daadwerkelijk universele rechtvaardigheid of beginselen.

Dat is ook logisch omdat het begrip rechtvaardigheid voor allen iets anders inhoudt. Jij en ik vinden rechtvaardigheid waarschijnlijk zoveel mogelijk rekening houden met de belangen van iedereen. Dat zie je o.a. terug in het gelijkheidsbeginsel en allerlei andere opvattingen over eerlijke berechting en gelijke behandeling.

Maar voor een gelovige is het helemaal niet zo vanzelfsprekend dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Volgens het geschrift waar hij zijn leven op baseert zijn mannen en vrouwen namelijk helemaal niet gelijk, maar wordt hun rol in de samenleving bepaald door god. Het gaat dus niet aan voor de mens om zomaar, tegen gods wil in, te beweren dat mannen en vrouwen gelijk zijn.

Er zijn geen echte argumenten aan te voeren tegen de stelling dat een geloofsboek niet evengoed zou kunnen dienen als basis voor een rechtvaardigdheidsbegrip dan onze seculiere beginselen. In die zin, als je het écht op de keper beschouwt, is cultuurrelativisme onvermijdelijk en ook onbegrensd.

Dat neemt natuurlijk niet weg dat wanneer ergens op de wereld een regime zijn volk op gruwelijke wijze onderdrukt, wij daartegen moeten ageren. Dat ben ik volmondig met je eens. Maar wij ageren daartegen omdat wij dat regime naar onze maatstaven achterlijk vinden, en omdat wij bepaalde basisbeginselen tot universeel willen verheffen. Wij ageren er niet tegen omdat ze daadwerkelijk universele normen schenden.

[Sartre]

Ik neem deze stelling meer in omdat ik me goed bewust ben van de gevaren van cultuurrelativisme. Misschien dat universeel dan ook niet het goede woord is. In onze ogen moeten ze misschien universeel zijn.
Het enige argument wat ik zou willen aanvoeren om te verdedigen dat ik vind dat gelijke behandeling een natuurlijk recht van iedere mens is, is dat ieder mens bij zijn geboorte gelijk is. Dat wil zeggen, afgezien van de structuren in de maatschappij en ons denken is er geen enkel verschil te zien tussen een baby uit een rijk gezin en een baby uit een arm gezin. Het zijn allebei mensen, een fundamentele gelijkheid. Ongelijkheden tussen mensen zijn product van de cultuur waarin deze mensen leven en zijn niet op een andere manier aan te tonen. Dat zal je met me eens zijn.
Inderdaad zijn er geen echte argumenten te geven voor universele rechtsprincipes, ik vind dan ook dat er aan de poging van bijv. Rawls nogal wat bezwaren kleven. In een Islamitische maatschappij of bijvoorbeeld een kaste-systeem als in India is het principe dat sommige mensen meer waard zijn dan anderen een gegeven en iedereen kent daarin zijn positie. Dergelijke samenlevingen zijn vaak gewelddadig en er heerst een onderdrukkend regime. Ik denk niet dat het verstandig is om onszelf hier op een zijspoor te zetten en alles wat hiertegen pleit bijvoorbaat af te doen als relativisme.

We zijn het wel eens denk ik.

Jij denkt duidelijk sterk in termen van het ius naturale, het natuurrecht, de onvervreemdbare rechten die eigen zijn aan elk individu en waarvan elk individu het recht heeft die te verdedigen tegen schendingen door anderen. Maar het natuurrrecht is ook een typisch product van de (antieke) westerse rechtsfilosofie. We kunnen dat niet zomaar naar analogie toepassen op bijv. het Indiase kastestelsel en op grond daarvan concluderen dat elke Indiër het recht heeft om zich tegen het kastestelsel te verzetten.

Wat betreft het onderdrukkende en gewelddadige karakter van zulke regimes ben ik uiteraard van mening dat we schijt moeten hebben aan cultuurrelativisme wanneer in dergelijke staten het levensniveau daalt onder wat wij als absoluut universeel minimum beschouwen. Dan moeten we ingrijpen. Dat is dan dogmatisch, bezien vanuit rechtsfilosofische en ethische oogpunten en met name vanuit het volkenrechtelijk uitgangspunt van soevereiniteit niet helemaal kosher, maar het is pragmatisch wel de beste oplossing.

We zijn het inderdaad wel eens. Ik ben altijd behoorlijk skeptisch geweest ten opzichte van cultuurrelativisten die op grond daarvan alles willen goedpraten. Dat is misschien wel de zuiverste benadering, maar hij leidt te vaak tot onaanvaardbare resultaten om hem in de praktijk consequent toe te passen.

[Sartre]

nare man schreef op 03-03-2005 @ 13:40 :
Jij denkt duidelijk sterk in termen van het ius naturale, het natuurrecht, de onvervreemdbare rechten die eigen zijn aan elk individu en waarvan elk individu het recht heeft die te verdedigen tegen schendingen door anderen. Maar het natuurrrecht is ook een typisch product van de (antieke) westerse rechtsfilosofie. We kunnen dat niet zomaar naar analogie toepassen op bijv. het Indiase kastestelsel en op grond daarvan concluderen dat elke Indiër het recht heeft om zich tegen het kastestelsel te verzetten.

Als we er vanuit gaan dat er dergelijke natuurrechten bestaan dan lijkt het me vanzelfsprekend dat die rechten op gaan voor alle mensen, niet alleen voor de mensen in het westen. Wij kunnen ervan overtuigd zijn dat die rechten er zijn en dat iedereen het recht heeft zich tegen ongelijkheid te verzetten. Wat die Indieers ermee doen en of ze daar ook in geloven moeten ze zelf weten.

Sartre schreef op 03-03-2005 @ 14:07 :
Als we er vanuit gaan dat er dergelijke natuurrechten bestaan dan lijkt het me vanzelfsprekend dat die rechten op gaan voor alle mensen, niet alleen voor de mensen in het westen. Wij kunnen ervan overtuigd zijn dat die rechten er zijn en dat iedereen het recht heeft zich tegen ongelijkheid te verzetten. Wat die Indieers ermee doen en of ze daar ook in geloven moeten ze zelf weten.

Ik ben zelf niet zo'n aanhanger van het natuurrecht. Dat gaat er namelijk vanuit dat zoals ik al zei er bepaalde onvervreemdbare rechten zijn, die materieel universeel zijn. Ze zijn dus niet aan tijd of aan plaats gebonden en behoeven niet de legitimatie van een (overheids)gezag om gelding te verkrijgen. Daar geloof ik dus niet in. Ik geloof dat er geen recht bestaat dat zonder medewerking van de mens tot stand kan komen. Er bestaat met andere woorden geen 'vanzelfsprekend' recht naar mijn idee: alle recht is tijd- en plaatsgebonden. Er is niet zoiets als een regel die intrinsiek 'recht'(vaardig) is. Maar dat is een eeuwige discussie.

Rechtvaardig is wat de rechter billijk of redelijk vind.