Subrogatie is het treden in de rechten van een ander. De combinatie van die twee termen zie je bij wijze van voorbeeld erg duidelijk in het verzekeringsrecht. Stel je de situatie voor dat A voor zijn huis een schadeverzekering heeft afgesloten bij verzekeraar X. B begaat een onrechtmatige daad jegens A (bijvoorbeeld hij gooit de ruiten in of zet de boel in de fik). Er treden dan twee veranderingen op in het vermogen van A. Ten eerste ontstaat een vordering op B ter grootte van de schade (een vordering gebaseerd op onrechtmatige daad uiteraard) en ten tweede ontstaat een vordering op verzekeraar X, omdat die schade immers op de polis is gedekt.
A kan dus kiezen wat hij doet, spreekt hij B rechtstreeks aan of gaat hij naar zijn verzekeraar. Natuurlijk doet hij dat laatste, want dan heeft hij direct zijn geld binnen en hoeft hij niet zelf moeite te doen. Zou het daar echter bij blijven dan heeft A nog steeds een vordering op B. B blijft dan overigens 'ongestraft' voor zijn onrechtmatige daad want A stelt die vordering natuurlijk nooit in. De verzekeraar heeft uitgekeerd aan A, maar terzake van een schade waarvoor een derde aansprakelijk is. Daarvoor nu zijn subrogatie en regres (het gevolg van het uitoefenen van de door subrogatie verkregen rechten) in het leven geroepen.
Immers B is aansprakelijk jegens A. Door het vergoeden van de schade treedt verzekeraar X in de rechten van A. Dat wil dus zeggen dat de verzekeraar zélf een procedure tegen B kan starten, om de schade van de onrechtmatige daad te verhalen. Uiteraard kan B dan wel alle verweermiddelen tegen de verzekeraar inroepen die hij ook tegen A kon inroepen als die hem zelf had gedagvaard. Het gevolg van het nemen van regres is dus bijna hetzelfde als wanneer A niet verzekerd zou zijn: immers, de onrechtmatig handelende B heeft moeten betalen, en A heeft geen schade meer. Ook de verzekeraar heeft geen schade geleden; die is immers op B verhaald.
Dit is een puur verzekeringsrechtelijk voorbeeld, maar dat verduidelijkt het makkelijker. Subrogatie (nu nog 284 WvK) is niet een louter verzekeringsrechtelijke figuur, hij kan op veel meer terreinen voorkomen. Het is dan gewoon het treden in de rechten van een ander. Regres nemen betekent niets anders dan verhaal nemen, maar dan wel in de beperkte betekenis die ik hierboven gaf: verhaal nemen met de rechten van een ander. Als jij een onrechtmatige daad pleegt jegens mij en ik 'zoek verhaal' bij jou, dan is dat natuurlijk geen 'regres nemen', dat is gewoon rechtstreeks aanspreken.
Het is tenslotte nuttig om je te realiseren dat subrogatie (6:150 e.v.) niet hetzelfde is als schuldvernieuwing (zgn. novatie, een figuur die je op dit punt in je studie gewoon kunt vergeten) en schuld- en contractsoverneming (6:155 e.v.)
|