Wat bedóélt de dichter in godsnaam?

[CSN]

Judith Herzberg / Jona Oberski over de bedoeling van gedichten, Bulkboek 1990:

Judith Herzberg: "(…) Ik heb kortgeleden een brief van een scholier gekregen over mijn gedicht Beemdgras en zachte dravik, dat hij kende uit Kinderjaren van Jona Oberski. Hij schreef iets van: Ik begrijp de bedoeling ervan nog niet helemaal, wilt u me dat even uitleggen? Ik was een beetje geïrriteerd en ook te lui, en toen dacht ik: Jona heeft het geciteerd, laat ik Jona daar nou maar even mee opschepen. Die schreef die jongen toen een enige brief – zal ik hem voorlezen? ‘(…) Je zult me wel streng vinden, let maar op. Je schrijft dat je nog niet helemaal de bedoeling van het gedicht begrijpt. Zo is het waarschijnlijk altijd met een goed gedicht. Het is onmogelijk om de bedoeling helemaal te begrijpen. Het woordje nog lijkt me dan ook misplaatst. Wat bedoel je eigenlijk met de bedoeling? Denk je dat de schrijfster iets anders bedoeld zou kunnen hebben dan ze heeft gepubliceerd? (…) Laat wat de schrijfster heeft bedoeld jou nu maar een zorg zijn, het was haar een zorg toen ze het gedicht schreef. Voor jou zou nu alleen maar moeten tellen wat jij begrijpt, wat jij denkt of vermoedt dat haar bedoeling geweest zou kunnen zijn.’ Toen ik dit las, dacht ik: Ja, daarom heb ik die jongen ook niet geantwoord, omdat hij me irriteerde met dat nog niet helemaal.”


Naar aanleiding van bovenstaand stuk dat ik altijd nog eens met jullie wilde delen en de reactie van REIE op een gedicht van Mooneh, wil ik graag een discussie openen over wat gedichten nou helemaal betekenen - moeten ze wel iets betekenen?

.. Schrijven we werkelijk alleen maar onzin op, of bekeek Jona Oberski de zaken veel te cynisch? Hoe belangrijk is de begrijpbaarheid van een gedicht voor jou - waar hangt die begrijpbaarheid van af? Gaat het bij een gedicht enkel om mooi woordgebruik, slimme rijm, of speelt inhoud ook nog een rol?

[LiefsvanHier]

Ik vind het soms jammer als ik een gedicht niet snap. Wat ik bedoel met snappen is dat ik niet weet wat de schrijver met het gedicht wil zeggen.
Maar dan kom je op het discussiepunt: moet de schrijver/schrijfster altijd iets bedoelen met zijn/haar gedichten? Ik denk dat er in de meeste gevallen wel een boodschap in een gedicht zit. Soms is het alleen voor vermaak, maar dat kun je er soms ook wel tussenuit halen.

Wat wel jammer is als je merkt dat er een boodschap in het gedicht zit maar die komt niet echt uit de verf. Maar ik vind wel dat je moet kunnen vragen of/wat de schrijver/schrijfster met zijn/haar gedicht bedoelt. Ik vind ook niet dat je zo'n vraag als belediging moet opvatten. Het gedicht kan soms een heel andere betekenis krijgen als je beter weet waar het over gaat.

Mooi taalgebruik, daar draait dichten misschien wel om, maar de inhoud is zeker niet te verwaarlozen. Het is interessant om te lezen hoe sommigen hun gedachten verwoorden.

[Nebula88]

Ik vind het vervelend als ik een gedicht echt niet snap, omdat de dichter het een kunst vindt alles zo ingewikkeld mogelijk op te schrijven. Ik vind dan ook niet dat moeilijke gedichten per se beter zijn dan ´makkelijke´ poezie. Bijvoorbeeld de gedichten van Ilja Leonard Pheiffer, daar worden je ogen gewoon moe van.

De inhoud speelt zeker ook een rol. Niet dat dat een gedicht goed maakt, je kunt vast ook een góed gedicht maken over een komkommer (hoewel...), maar als je iets niet op een vernieuwende manier zegt, vind ik het geloof ik sowieso al geen goed gedicht. Dus dan moet je wel enigszins begrijpen waar het over gaat, of wat er mee bedoeld wordt. Kan het nog wel voor meerdere interpretaties vatbaar zijn.

[Reynaert]

Ik wil als lezer wel denken dat ik het begrijp, anders vind ik het meestal geen goed gedicht. Een gedicht moet voor mij iets betekenen, maar die betekenis hoeft niet hetzelfde te zijn voor iedereen.

[sieme]

de taal
is een ei. de
poëzie:
het
kuiken. (proza:
spiegelei.)

mulisch

de auteur is dan toch de kip?

Po(w)ezie is plastisch. Reynaert vind het "meestal" geen goed gedicht, als hij er geen concrete betekenis uit kan halen. Ironisch genoeg kan zijn betekenis verschillen van die van de auteur. Kan je dan al spreken van superlatieven? Welk gedicht is nou eigenlijk het beste? Kortom; kwaliteit ligt niet in de (laten we zeggen) "secundaire" gedachte, maar in de alom vertrouwde begrippen als metrum, en ritme. Powezie is pas bijzonder als je het begrijpt. En dat is inderdaad meestal op individueel niveau.

[LiefsvanHier]

Maar moet je begrijpen waar de dichter op doelt of wat je er zelf van maakt? Je weet immers niet wat de dichter precies wil zeggen...

[sieme]

Ja.. zoals mijn laatste zin al aangeeft... heb je al lezer meestal de waan dat je iets begrijpt, en van daaruit trek je je conclusies..

[LiefsvanHier]

sieme schreef op 04-07-2006 @ 12:35 :
Ja.. zoals mijn laatste zin al aangeeft... heb je al lezer meestal de waan dat je iets begrijpt, en van daaruit trek je je conclusies..

.

[Reem]

sieme schreef op 04-07-2006 @ 12:35 :
Ja.. zoals mijn laatste zin al aangeeft... heb je al lezer meestal de waan dat je iets begrijpt, en van daaruit trek je je conclusies..

Ja maar ik zou niet zo'n sarcastisch gezichtje gebruiken daarbij, dat komt op velen verkeerd over.

[sieme]

pfff.. laat me lekker m'n smileys gebruiken

[Reem]

sieme schreef op 04-07-2006 @ 12:58 :
pfff.. laat me lekker m'n smileys gebruiken

Ja hoor.

Verder ben ik het eens met Reynaert: ik wil als lezer een bepaalde betekenis uit het gedicht kunnen halen, maar of dat dezelfde betekenis is als die van de dichter is niet noodzakelijk. Het gedicht moet voor mij mooi zijn en daarbij gaat het niet alleen om stijlmiddelen, maar dus ook om de inhoud. Op welke manier het mooi is, is voor iedereen anders.

[Lavender]

Ik hou van een gedicht omwille van het taalgebruik en de inhoud. Het onderwerp is al mooi te noemen door de verfrissende manier van schrijven met woordspelingen, beeldtaal, andere stijlmiddelen,... Nog heerlijker om het te lezen is als je je erin herkent, de inhoud iets teweeg brengt bij je. Een gedicht vind ik meestal mooi als ik er een bepaald gevoel bij heb, zodat ik het meteen wil herlezen.

[Rita Pavlovic]

Voor mij moet een gedicht wel betekenis hebben eigenlijk, anders krijg je van die dadaistische praktijken: mensen die eerst iets schrijven (of eigenlijk: woorden achter elkaar zetten) en er dan pas een betekenis aan koppelen. Dat vind ik weer zo gemakszuchtig en zonde. Ik bedoel, zovéél mensen hebben de aanleg lettertjes achter elkaar te plakken tot een onsamenhangend verhaaltje. Ik vind het dan nog geen gedicht. Of in ieder geval, het is misschien wel een gedicht maar ik vind het geen gedicht waardig. Zoiets.

Hierbij wil ik zeker niet de betekenis van het metrum en de rijm onderkennen, begrijp me niet verkeerd, zulke dingen máken een gedicht. Maar ik weet niet, ik vind dat de intentie tot een gedicht niet het máken van het gedicht zelf moet zijn als wel het overbrengen van iets, een gedachte, een gevoel of een mening.

[REIE]

CSN, ik voel mij bijzonder vereerd dat ik deels je aanleiding ben om een poezie-kritisch topic te beginnen. Ik kan mij goed vinden in de bovengeposte meningen waarin het belang van inhoud en vorm genoemd worden. De auteur moet mij overtuigen dat hij/zij op een creatieve wijze met taal om kan gaan, dus woorden kiezen en plaatsen dat ze een bijzondere samenhang vertonen die de ledigheid van gewone spreek- en schrijftaal overstijgt.

Ik geloof dat we soms een beetje te veel willen begrijpen. Ik hou ervan als mensen me hun uitleg doen van mijn gedicht of schilderij, zo ontdek ik aspecten die ik er zelf niet eens in zag.

Zo stond op een tentoonstelling een gedicht van me in een lege vogelkooi aan de ene kant van de ruimte. Het ging over een gevlogen vogel (en alle verborgen betekenissen, daarnaast was de lege vogelkooi van de vogel waar het over geschreven was en die intussen al gestorven was). Aan de andere kant van de ruimte hingen een aantal getekende vogels van me. Een bezoeker kwam naar me toe en vertelde me dat hij het zo mooi vond dat ik de vogels aan de andere kant van de zaal weer had laten landen ^^
Een hele extra betekenis, waar ik zelf nooit aan had gedacht.

Ik lees en ik lees er mijn zaken in. Het is leuk om te horen wat de dichter heeft bedoeld, ik vind het ook wel eens leuk om af en toe wat dingen aan te wijzen wat ik met extra zorg heb uitgekozen, maar het draait vooral om wat de ander er in ziet.

[Mooneh]

Ik vind het zelf altijd fijn als ik weet wat de schrijver bedoelt. Ik houd niet van vage gedichten, tenzij ze worden uitgelegd. Ja, een beetje tegenstrijdig misschien, maar mijn gedicht was bedoeld om beelden op te roepen en dat had ik er misschien inderdaad even bij moeten zetten.

Op zich hoef ik nog niet per se te weten wat de schrijver bedoelt, als ik zelf overtuigd ben van een bepaalde betekenis is dat voor mij ook wel genoeg.

[Porcelain]

Ik vind het 't mooist als je een wereld kunt bouwen terwijl je een gedicht leest. Daartoe moet ik verbanden kunnen leggen in een gedicht, het moet te volgen zijn dus. Ik vind het niet zozeer belangrijk dat ik dezelfde wereld in mijn hoofd heb als de schrijver had, dus ik hoef niet precies te weten wat de dichter bedoelt.