Een minister-president van een kleine partij

[Martiño]

In verband met dit topic: wat zou je er van vinden als de premier niet door de grootste partij in een coalitie wordt geleverd?

Pechtold vind ik een mooi voorbeeld: veel mensen, ook zij die niet D66 stemmen, zien in hem een goede kandidaat voor het premierschap, misschien wel beter dan Rutte, Samsom of Roemer. Het feit dat D66 niet snel de grootste partij zou worden maakt het wel erg onwaarschijnlijk dat dat ooit gebeurt.

Maar moet de premier perse van de grootste partij komen? In het staatsrecht staat nergens geschreven dat de premier de leider/lijsttrekker van de grootste partij moet zijn. Je zou kunnen stellen dat de premier niet perse van de grootste partij hoeft te komen, maar ook iemand die van de kleinere partijen in een coalitie komt en de coalitie beter bij elkaar kan houden. Dat zou dan (op dit moment) bijvoorbeeld Pechtold kunnen zijn, maar ook Slob heeft al aangegeven dat hij met de CU een voortrekkersrol in de formatie zou willen spelen. Aangezien de Kamer tegenwoordig zelf mag bepalen hoe de formatie verloopt, is dit ook geen totaal onwaarschijnlijke mogelijkheid.

Hoe denken jullie daar over?

[Noedelhap]

Nou, op basis waarvan zou dat dan bepaald moeten worden? Vanzelfsprekend wil iedereen even graag premier worden. De grootste partij zal zeker niet vóór zijn, dus dan zou er gestemd moeten worden; maar ook dáár moet iedereen het mee eens zijn.
Kortom, door eigenbelang zal het er nooit van komen en zal de grootste partij in beginsel altijd de premier aanleveren.

[Martiño]

Nouja, je zou kunnen stellen dat de partij die het voortouw neemt ook de rol van formateur aanneemt. De formateur wordt (ook nu) in principe ook de minister-president. En de grootste partij heeft niet altijd een meerderheid in de coalitie (bijvoorbeeld de VVD nu had in de gedoogcoalitie 31 zetels, minder dan de helft). Als de rest van de coalitie dus een premier uit een kleinere partij steunt omdat die beter de boel bij elkaar kan houden of minder extreme standpunten heeft (extreme in de zin van, aan de linkse of rechtse extremiteit van de coalitie zitten) heeft die premier dus meer steun.

Daarnaast biedt het de partijleider van de grootste partij meer kans om zich te profileren als partijleider. Als minister(president) zul je altijd je toon moeten matigen en vooral de koers van het kabinet als standpunt moeten aanhouden, niet noodzakelijk het partijstandpunt.

Ik kan me voorstellen dat twee grote partijen het niet eens worden of dat er gedoe valt te verwachten als ze samen regeren, en dat een figuur als Pechtold met D66 als derde partij ervoor zorgt dat het klasje braaf blijft spelen. Dat zou ik ook wel heel mooi vinden, maar dan moet de tweede grote partij dat als voorwaarde voor de coalitie stellen en ik denk dat de eerste partij dan teveel op de teentjes is getrapt om nuchter erover na te denken.

[Martiño]

Hmja, het was ook vooral theoretisch bedoeld. Maar vooral ook omdat een premier iemand moet zijn die boven de partijen staat en een partijleider dat zeker niet per definitie is. Overigens ben ik sowieso meer voor een soort van zakenkabinet dat wat verder van het parlement afstaat dan nu het geval is, met bewindslieden die meer bewindslid zijn dan politiek figuur,

[Mark52]

Van mij hoeft de minister-president niet afkomstig te zijn van de grootste partij. Van mij hoeft de minister-president eigenlijk niet eens uit één van de partijen voort te komen. Mocht er ergens een persoon rondlopen die bewezen heeft dat hij wel eens een hele goede minister-president zou kunnen zijn, maar hij is geen lid van één van de partijen dan vind ik dat ook prima.

[HomoSignificans]

De grootste partij heeft de meeste kiezers achter zich en vertegenwoordigd dus meer mensen. Het lijkt me logisch dat daarom de grootste partij het gezicht van de regering levert.

[Martiño]

Dat gaat niet op als de grootste partij een minderheid heeft in het kabinet. En dan nog heeft de grootste partij ook geen meerderheid in het parlement. De huidige grootste regeringspartij heeft net iets meer dan 20% van de stemmen gekregen bij de verkiezingen.

Daarnaast is er nergens een regel die zegt hoeveel ministers er uit welke partij moeten komen. In de huidige regering heeft bijvoorbeeld de VVD net zo veel ministers en staatssecretarissen als het CDA, ondanks dat het CDA tien zetels minder heeft en in de hele gedoogconstructie de kleinste partij was.

HomoSignificans schreef:

De grootste partij heeft de meeste kiezers achter zich en vertegenwoordigd dus meer mensen. Het lijkt me logisch dat daarom de grootste partij het gezicht van de regering levert.

Onzin. Er moet ewoon een capabele bestuurder komen.

[HomoSignificans]

deadlock schreef:

Onzin. Er moet ewoon een capabele bestuurder komen.

Dat spreekt voor zich.

[HomoSignificans]

Martiño schreef:

Dat gaat niet op als de grootste partij een minderheid heeft in het kabinet. En dan nog heeft de grootste partij ook geen meerderheid in het parlement. De huidige grootste regeringspartij heeft net iets meer dan 20% van de stemmen gekregen bij de verkiezingen.

Wat gaat niet op? Ik zie niet waarom mijn redenering ongeldig is als een partij geen absolute meerderheid haalt.

[Martiño]

De grootste partij in een coalitie heeft niet perse de meeste kiezers achter zich binnen die coalitie.

[HomoSignificans]

Wat noem je dan de 'grootste' partij?

[Martiño]

Het CDA in Balkenende I bijvoorbeeld of de VVD in Rutte I (als je de PVV meetelt als coalitiepartij). De andere twee partijen hebben samen meer zetels. De VVD vertegenwoordigt dus niet de meeste kiezers in de gedoogcoalitie.

[Dr. Durrr]

Ik zou het gewoon lekker Rutte laten doen. Zeker als de VVD de grootste is. Ik zie in Pechtold, Roemer en Wilders geen geschikte MP (lol Wilders, wat voor taferelen krijg je dan als hij op bezoek moet bij andere presidenten).

Samson komt nu over als een prima kerel, maar je moet niet vergeten dat hij 5 jaar geleden nog een eco-terrorist was.

[honkballertje]

Martiño schreef:

Het CDA in Balkenende I bijvoorbeeld of de VVD in Rutte I (als je de PVV meetelt als coalitiepartij). De andere twee partijen hebben samen meer zetels. De VVD vertegenwoordigt dus niet de meeste kiezers in de gedoogcoalitie.

De VVD vertegenwoordigt op dat moment niet de meeste kiezers in die coalitie, maar heeft wel de meeste stemmen binnen gehaald van alle andere partijen. Dit betekent dus automatisch dat ze 'als partij' de grootste zijn in de coalitie (wat dus niet hoeft te betekenen dat ze een meerderheid hebben in de coalitie) en zou naar mijn mening dus ook de partij moeten zijn die de premier naar voren schuift. Simpelweg omdat het de grootste partij binnen de coalitie is.

Wat wel denkbaar is, is dat de grootste partij het niet voor elkaar krijgt een coalitie te vormen en daardoor een coalitie gevormd wordt, waarin de grootste partij niet voorkomt. Dan zou het wel weer logisch zijn als de premier niet geleverd wordt door de grootste partij (aangezien die dan geen deel uitmaakt van de coalitie).