nu we toch zo met taal bezig zijn: weten jullie wat een "tante Betje" is in onze taal

italianboy · **08-07-2002, 18:07**

?

beuk · **08-07-2002, 18:10**

nee?

italianboy · **08-07-2002, 18:12**

ik ga t nu nog niet zeggen..

AlmereGirl · **08-07-2002, 18:13**

een spin ?

**08-07-2002, 18:14**

ik ken de uitdrukking wel..gloof ik

italianboy · **08-07-2002, 18:15**

Citaat:

Milk schreef:
ik ken de uitdrukking wel..gloof ik

geen loze dingen roepen

Aurora · **08-07-2002, 18:16**

Wat is een tante Betje?

--------------------------------------------------------------------------------

Een tante-Betjeconstructie is een stijlfout die wordt gemaakt als de volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm ten onrechte is omgedraaid, of als het onderwerp ten onrechte is weggelaten. De taalpurist Charivarius (1870-1946) heeft deze stijlfout naar eigen zeggen naar zijn tante Betje genoemd, omdat hij de fout vaak tegenkwam in haar brieven, zo schrijft hij in zijn boek Is dat goed Nederlands? (1940; zevende druk: 1947). Een van zijn voorbeelden is: "Het weer houdt zich goed en genieten wij veel van onzen beelderigen tuin (...)".

De gewone woordvolgorde in een hoofdzin is: eerst het onderwerp, dan de persoonsvorm, zoals in de zin 'Wij gaan morgen op vakantie.' Twee hoofdzinnen zijn nevengeschikt als ze zijn verbonden door een van de nevenschikkende voegwoorden en, of maar en want. 'Wij gaan morgen op vakantie en we moeten nu alvast onze koffers pakken' (1) is een goede nevengeschikte zin.

Als een zin niet met het onderwerp begint, is de volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm omgedraaid: 'Morgen gaan we op vakantie' (2). Dit heet inversie. Als een zin met inversie nu verbonden wordt aan een andere zin door middel van een nevenschikkend voegwoord, wordt in de zin na dat voegwoord soms ten onrechte ook inversie toegepast: 'Morgen gaan we op vakantie en moeten we nu alvast onze koffers pakken' (3). Morgen kan niet slaan op het gedeelte na en; hierin staan immers de woorden nu alvast. De zin na en mag dus niet beginnen met een ander zinsdeel dan het onderwerp. Zin 3 is een geval van een tante-Betjeconstructie. Overigens komen tante Betjes ook voor in zinnen die niet met inversie beginnen, zoals het volgende voorbeeld uit Van Dale: "wij gingen om acht uur weg en moesten wij nog hard lopen om de trein te halen". Charivarius zelf noemt voornamelijk zinnen zonder inversie in het eerste deel.

Soms wordt het onderwerp in het deel na het voegwoord weggelaten terwijl dat niet mag: 'Morgen gaan we op vakantie en moeten nu alvast onze koffers pakken' (4). Het onderwerp mag alleen worden weggelaten als het in de tweede zin op dezelfde plaats zou staan als waar het onderwerp in de eerste zin staat; het tweede we in zin 1 zou dus wél weggelaten mogen worden. In het tweede deel van zin 4 zou we dan ingevuld moeten worden op dezelfde plaats als het we in het eerste gedeelte; dus na de persoonsvorm ('moeten we'). We krijgen dan dezelfde fout als in zin 3. Omdat morgen ook hier niet kan slaan op het gedeelte na en, moet in het tweede deel van zin 4 staan: 'we moeten'.

Als de zin vóór het nevenschikkende voegwoord de omgekeerde volgorde heeft (persoonsvorm vóór onderwerp), betekent dit nog niet dat de vervolgzin ook die volgorde krijgt. Een tante Betje kan worden vermeden door na en, maar of want eerst het onderwerp te noemen. Nog een paar voorbeelden om het af te leren; de juiste volgorde staat tussen haakjes:

Met genoegen deel ik u mee dat u de eerste prijs hebt gewonnen, en hoop ik dat u bij de prijsuitreiking aanwezig bent (ik hoop).
Vorig jaar is hij gezakt, maar is nu geslaagd (hij is).
Het was een zeer geslaagde avond en brengen wij hierbij dank aan allen die hebben meegewerkt (wij brengen).
Nu weet u wie tante Betje is en zult u haar de volgende keer herkennen (u zult).

Flauw eh

AlmereGirl · **08-07-2002, 18:17**

Ik met mn spin

Aurora · **08-07-2002, 18:34**

Citaat:

AlmereGirl schreef:
Ik met mn spin

Ik vind het wel creatief eigenlijk

**08-07-2002, 18:41**

Citaat:

italianboy schreef:

geen loze dingen roepen

ik ken em wel, nu ik het lees, maar uitleggen kon ik het niet echt. Ik roep dus géén loze dingen. nu niet iig.

Slither · **08-07-2002, 19:17**

Zo te lezen is 't gewoon een foutieve samentrekking - tóch?

miss_sunshinegirl · **09-07-2002, 08:51**

Het eerste wat ik dacht was: ongesteld zijn.

Dat is toch zo'n gezegde ofzo: ...... komt op bezoek. (op .... dacht ik dus Tante Betje) maar het is dus een stijlfout. Ach ja... 't kan allemaal

-Meisje- · **09-07-2002, 12:17**

Ongesteld worden = Tante Roza komt op bezoek

Paulaah · **09-07-2002, 12:28**

Ik had er nog nooit van gehoord

Anne · **09-07-2002, 14:07**

Oké. En wie vertelt mij wat een hoerenjong is??? (serieuze vraag!

)

skyscraper · **09-07-2002, 14:29**

Citaat:

Anneee schreef:
Oké. En wie vertelt mij wat een hoerenjong is??? (serieuze vraag! )

zoon van een hoer?

Anne · **09-07-2002, 14:32**

Citaat:

skyscraper schreef:

zoon van een hoer?

Nope.

[hint] het is een term in de boekenwereld [/hint]

Gonzo · **09-07-2002, 14:52**

Citaat:

Anneee schreef:

Nope.

[hint] het is een term in de boekenwereld [/hint]

Hehe ben niet zo thuis in het boekenwereldje

.

**09-07-2002, 20:02**

Neen, sorry

Marlous · **10-07-2002, 10:19**

Citaat:

Anneee schreef:
Oké. En wie vertelt mij wat een hoerenjong is??? (serieuze vraag! )

Het niet volschrijven van een regel bovenaan een pagina of kolom

Marlous · **10-07-2002, 10:20**

Citaat:

italianboy schreef:
?

Het onjuist gebruik van inversie

Anne · **10-07-2002, 13:00**

Citaat:

Marlous schreef:

Het niet volschrijven van een regel bovenaan een pagina of kolom

Jeeeee!

(het is dus goed

)

Secreet · **11-07-2002, 05:34**

Damn wat zijn we toch weer taalkundig...hoort dit op de kantine?

Qamra · **11-07-2002, 09:13**

Ik ken wel "me tante op een hout vlot" maar verder niet...

Somebody Special · **11-07-2002, 11:27**

Citaat:

-Meisje- schreef:
Ongesteld worden = Tante Roza komt op bezoek

Ik ken 'm als 'Opoe op bezoek'

Roos · **11-07-2002, 12:36**

Citaat:

somebody special schreef:
Ik ken 'm als 'Opoe op bezoek'

De Rode vlaggetjes week

08-07-2002, 18:10
beuk	nee? __________________ when i rock..

08-07-2002, 18:14
Verwijderd	ik ken de uitdrukking wel..gloof ik

08-07-2002, 19:17
Slither	Zo te lezen is 't gewoon een foutieve samentrekking - tóch?

09-07-2002, 08:51
miss_sunshinegirl	Het eerste wat ik dacht was: ongesteld zijn. Dat is toch zo'n gezegde ofzo: ...... komt op bezoek. (op .... dacht ik dus Tante Betje) maar het is dus een stijlfout. Ach ja... 't kan allemaal __________________ a.k.a. Roze Lila

09-07-2002, 12:17
-Meisje-	Ongesteld worden = Tante Roza komt op bezoek

09-07-2002, 14:07
Anne	Oké. En wie vertelt mij wat een hoerenjong is??? (serieuze vraag! ) __________________ Hm... Larstig... ;)

11-07-2002, 05:34
Secreet	Damn wat zijn we toch weer taalkundig...hoort dit op de kantine? __________________ www.new-avalon.nl & http://forum.new-avalon.nl -> Schrijvers en dichters site

11-07-2002, 09:13
Qamra	Ik ken wel "me tante op een hout vlot" maar verder niet... __________________ \|\| Eigenlijk heel aardig \|\| Don't be too open-minded, your brains might fall out! \|\| ADT, 01-12-'05! \|\| Generatiecrisis!

Advertentie