grammaticaal dilemma (Nederlandsch)

[NERD]

Wat is juist?

1 - Het CPB geeft een aantal argumenten die overheidsingrijpen rechtvaardigen.

2 - Het CPB geeft een aantal argumenten dat overheidsingrijpen rechtvaardigt.

a) 1 is juist omdat het werkwoord "rechtvaardigen" verwijst naar "argumenten" --> meervoud

b) 2 is juist omdat het werkwoord "rechtvaardigen" verwijst naar "een aantal" --> enkelvoud

c) ze zijn allebei incorrect --> ik ben een grote lul


Wie maakt me los?

Het kan volgens mij allebei, en wel hierom:

1 - Het CPB geeft een aantal argumenten die overheidsingrijpen rechtvaardigen.

De bijvoeglijke bijzin 'die overheidsingrijpen rechtvaardigen' hoort bij argumenten en 'rechtvaardigen' slaat dus niet op het aantal, maar alleen op de argumenten.

2 - Het CPB geeft een aantal argumenten dat overheidsingrijpen rechtvaardigt.

Hierbij gaat het om een aantal dingen die rechtvaardigd worden, namelijk die argumenten. 'een aantal' is enkelvoud en dus moet het 'rechtvaardigt' zijn.

Op het eerste gezicht wilde ik eigenlijk alleen de tweede goedrekenen, maar bij nader inzien lijkt mij de eerste ook grammaticaal correct.

Ze zijn allebei correct, zie de uitleg van Morgan.
Mijn voorkeur gaat uit naar zin 1.

[Liesjeuh]

volgens mij zijn ook beiden correct, maar mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar 1

[NERD]

Morgan schreef op 19-03-2004 @ 16:27:
Op het eerste gezicht wilde ik eigenlijk alleen de tweede goedrekenen, maar bij nader inzien lijkt mij de eerste ook grammaticaal correct.

Ja, die tweede leek me op het eerste gezicht als enige grammaticaal correct maar zag er tegelijk een stuk minder logisch (en dus lelijker) uit als die eerste.

In ieder geval bedankt voor de uitleg, ik kies maar gewoon voor de meest vloeiend klinkende variant

[Mother Earth]

Ik denk eigenlijk dat het de tweede zin is 'Rechtvaardigt' verwijst naar 'een aantal argumenten'... Denk ik

[Liesjeuh]

Nee: want er staat eigenlijk: een aantal van argumenten die...
--> die is mv want verwijst naar argumenten
maar in de tweede zin gaat het om het aantal dat rechtvaardigt
--> een aantal kan volgens mij niet rechtvaardigen
==> ik begin meer en meer te twijfelen aan de correctheid van de tweede zin

[Mux]

wat is cpb

[ratonita7]

Volgens mij is enkel de eerste zin correct. Het juiste verwijswoord voor argumenten is "die" en niet "dat".

[mathfreak]

mekkep schreef op 20-03-2004 @ 14:07:
wat is cpb

Offtopic: CPB staat voor Centraal Plan Bureau.

In dit geval zijn beide mogelijkheden correct.

ratonita7 schreef op 20-03-2004 @ 15:03:
Volgens mij is enkel de eerste zin correct. Het juiste verwijswoord voor argumenten is "die" en niet "dat".

Zie eerste uitleg. 'dat' verwijst naar 'aantal', niet naar 'argumenten'.

[ratonita7]

Morgan schreef op 20-03-2004 @ 22:18:
Zie eerste uitleg. 'dat' verwijst naar 'aantal', niet naar 'argumenten'.

Ja maar ik blijf erbij dat "aantal" hier niet mag gezien worden als referent. Het klinkt gewoon raar hier, ik zou voor het eerste gaan.

ratonita7 schreef op 21-03-2004 @ 12:52:
Ja maar ik blijf erbij dat "aantal" hier niet mag gezien worden als referent. Het klinkt gewoon raar hier, ik zou voor het eerste gaan.

'Aantal' kan hier worden gezien als onderwerp en het tweede voorbeeld is dus weldegelijk goed. De meeste mensen vinden het trouwens raar klinken.

[MickeyV]

Men moet onderscheiden. Het woord "aantal" is geen hoofdtelwoord, maar een zelfstandig naamwoord, althans zo fungeert het: het krijgt immers een lidwoord (het, een). Als zodanig kan het onderwerp/voorwerp zijn. In de woordgroep "een aantal argumenten" is het lijdend voorwerp. "argumenten" is in dit geval in wezen een bijvoeglijke bepaling, die nader het woord "aantal" definieert. Strikt genomen zou men dienen te schrijven: "een aantal ván argumenten", maar dat vindt men tegenwoordig toch wat geforceerd klinken.

Bovenstaande brengt mee dat fout is een zin als: "een aantal argumenten zijn gegeven". "een aantal" móet immers onderwerp zijn, en is, in grammaticale zin, enkelvoud, ook al is de lógische betekenis nu juist meervoud. Derhalve moet het gezegde, althans de persoonsvorm ervan, in het enkelvoud staan. Maar, terzake van de hier gestelde vraag, moet gezegd worden, zoals al gedaan, dat beide mogelijkheden juist zijn. Zowel "een aantal" als "argumenten" kan antecedent vormen van een betrekkelijke bijzin.

[MickeyV]

Liesjeuh schreef op 20-03-2004 @ 13:57:
Nee: want er staat eigenlijk: een aantal van argumenten die...
--> die is mv want verwijst naar argumenten
maar in de tweede zin gaat het om het aantal dat rechtvaardigt
--> een aantal kan volgens mij niet rechtvaardigen
==> ik begin meer en meer te twijfelen aan de correctheid van de tweede zin

Niet geheel: immers, als we de zin zo maken, dat "een aantal" het onderwerp vormt, krijgen we: "een aantal (van) argumenten rechtvaardigt, etc". Alhier zien we, dat, aangezien het gezegde congrueert met "een aantal...", kennelijk het aantal rechtvaardigt. Maar als dit juist is, dan moet evenzeer gezegd worden dat het betrekkelijk vnw. "dat" in "een aantal...., dat rechtvaardigt", aangezien "dat" ziet op "een aantal" en daarmee in logische zin op één lijn is te stellen, als onderwerp kan fungeren in de gegeven zinnen.

[ratonita7]

MickeyV schreef op 21-03-2004 @ 18:05:
Niet geheel: immers, als we de zin zo maken, dat "een aantal" het onderwerp vormt, krijgen we: "een aantal (van) argumenten rechtvaardigt, etc". Alhier zien we, dat, aangezien het gezegde congrueert met "een aantal...", kennelijk het aantal rechtvaardigt. Maar als dit juist is, dan moet evenzeer gezegd worden dat het betrekkelijk vnw. "dat" in "een aantal...., dat rechtvaardigt", aangezien "dat" ziet op "een aantal" en daarmee in logische zin op één lijn is te stellen, als onderwerp kan fungeren in de gegeven zinnen.

Heel vriendelijk van je dat je wilt helpen, maar als je zo'n omslachtig taalgebruik hanteert denk ik niet dat iemand je zal begrijpen...

[MickeyV]

Ok. De vraag is: kan "een aantal" rechtvaardigen? Liesjeuh denkt van niet. Daarom keurt zij af: (1) "een aantal..., dat rechtvaardigt".
Niettemin geldt als juist: (2)"een aantal argumenten rechtvaardigt". Nu: bij (1) betekent "dat" hetzelfde als "een aantal" bij (2), aangezien het terugwijst naar "een aantal". Als "een aantal" in (2) als onderwerp kan fungeren, dan moet "dat" in (1) dat óók kunnen, in zijn eigen bijzin, juist omdat "dat" (1), in logische zin, hetzelfde betekent als "een aantal" (2).

[Emilia]

Misschien val ik in herhaling, maar beide kunnen. In het eerste semester heb ik geleerd dat men omtrent deze kwestie al toleranter is. Maar als je echt ongemarkeerd taalgebruik wil, dan kies je toch voor de eerste optie.

[Pallas]

1 - Het CPB geeft een aantal argumenten die overheidsingrijpen rechtvaardigen.

2 - Het CPB geeft een aantal argumenten dat overheidsingrijpen rechtvaardigt.

Het vetgedrukte is een Naamwoordelijke Constituent. Als je aantal als kern opvat, verwijs je met dat. Als je argumenten als kern opvat, verwijs je met die.

Het kan allebei dus, maar daar waren jullie al uit geloof ik. Ik dacht, ik geef even de grammaticaal correcte termen. (uit de ANS)