Weggegooid, Ontmenselijkt
Door Olivier Kerkdijk
Jarenlang bracht zangeres Tori Amos tijdens concerten het a capella-nummer me and my gun, waarin ze haar traumatische ervaring als verkrachtingsslachtoffer had verwerkt. Stil was het altijd in de zaal wanneer ze daar weer even heel alleen en onbeschermd op de bühne zat en iets overbracht van dat gevoel van ontmenselijking, van die onuitwisbare ogenblikken. Ook Sandrine Rays filmdebuur Vivante heeft zo een beschadigde jonge vrouw als middelpunt: nadat filosofiestudente Claire (Vahina Giocante) door een groep jongens is ontvoerd, verkracht en uit een auto gegooid, stopt voor haar het leven. Vacuüm. Nachtmerries. Schaamte. Angst, woede, zelfhaat die ze tracht weg te feesten, te drinken. Hoe Claire - een zware en bewonderingswaardige rol van Giocante, die al opviel in Manuel Pradals amour fou- ballade Marie Baie des Anges - toch uit het diepste duister langzaam naar het licht terugkeert, vertelt Ray op ademstokkende wijze. Aan de personen die Claire dit hebben aangedaan besteedt de film wijselijk geen aandacht - beesten die levens verwoesten verdienen doodzwijgen en twintig jaar cel. Maar in een concumpie maatschappij waar voor bijna ieder product - van auto's tot ijsjes - met jong vrouwenvlees wordt geworven, waar snotneuzen op scooters zich tegenover winkelende meisjes alles permiteren, mannen in bus en supermarkt hun vingertjes niet kunnen thuishouden, voor meisjes van acht al sexy kleiding op de markt is en iedere tweede videoclip een overkill aan loerende niksnutten en ingeoliede feestmeiden biedt, in zo'n wereld wordt van ethische drempels steeds een stukje afgeschaafd. Seksuele intimidatie gaat door voor persoonsvrijheid, de vrouw verwordt gaandeweg - alle sociaalculturele ontwikkelingen en strijd van de afgelopen dertig jaar ten spijt - weer tot een object. Het kader voor deze ontmenselijking is alomtegewoordig in de vorm van openlijke en verkapte seksualisering, en beeste beantwoorden steeds sneller aan hun oordriften. Voor slachtoffer Claire is er voorzichtige hoop gewekt. Maar er is iets van haar gestolen dat niemand haar kan teruggeven en dat blijft een getuigenis van armoede voor de moderne samenleving. De groepsverkrachtingsscène aan het begin van Vivante vergt vanwege zijn schokkend barbaarse aard enin incasseringsvermogen, dus wees gewaarschuwd.
Bron: NRC 1 augustus 2003
|