vraag over gs NLd en gezagsdragers

[charmedgirl]

ffies een vraag:

wat wilde Nieuw links binnen de PvdA nou precies bereiken.. ik las iets over meer democriatie binnen PvdA.. maar weet niet wat er nou dan precies veranderde enzo..

[Balance]

Inhoudelijke vragen over de examenstof gaan naar de huiswerkfora.

>> Maatschappelijke Vakken

[Balance]

Meer polarisatie.
Polarisatie dat is het benadrukken van de politieke tegenstellingen. Geen compromissen meer, maar echt rechts tegenover links.

Nieuw links vond de opstelling van de PvdA te gematigd en was dus wat radicaler.

[Konijn]

Uit mijn samenvatting:

Jongeren binnen de PvdA willen meer invloed van de gewone partijleden ten koste van de partijregenten (bv op het verkiezingsprogramma en de Tweede Kamer kandidaten).
-ze richten Nieuw Links op in 1966, willen een veel linksere koers en geen samenwerking meer in een rooms-rode coalitie
-Nieuw Links had veel invloed binnen de PvdA: in plaats van consensuspolitiek voerde de PvdA polarisatie (het benadrukken van tegenstellingen in plaats van deze te overbruggen). De partij werd gezuiverd en een Progressief Akkoord (1969) werd gesloten met de PPR en D’66, evenals een schaduwkabinet

[Balance]

Ik heb ook een aantal vragen over gezagsdragers:

1. Kan iemand mij precies de geleideloonpolitiek uitleggen? Ik heb geen economie, dus ik snap daar weinig van. Vooral de voordelen/nadelen en de gevolgen van die politiek.
En was het positief of negatief dat na die politiek de lonen ineens hard gingen stijgen?

2. Wat is automatische prijscompensatie precies? Ook hierbij: wat zijn de nadelen/voordelen en gevolgen?
(ik kan begrippen meestal pas onthouden als ik ook helemaal snap hoe ze werken)

3. Er was lange tijd een rooms-rode coalitie (kvp + pvda), maar er kwam in diezelfde tijd wel een bischoppelijk mandement. De katholieke zuil was bang mensen kwijt te raken, maar ze zetten zich dus wel af tegen de mensen met wie zij samenwerkten. Hoe gaven ze dit dan gestalten, want ze moesten met iemand samenwerken terwijl ze tegelijkertijd niks met die zuil te maken wilden hebben...

[Freestyler*]

ik zal eens nadenken

1) geleideloonpolitiek
Dat hield dus in dat men de loonstjiging probeerde te matigen. Ookal werd er al meer geproduceerd, de lonen groeiden nauwelijks. Daardoor was de productiefactor arbeid in Nederland relatief geodkoop. Daardoor kon er goedkoper geproduceerd worden en waren onze exportproducten geliefd vanwege lage prijzen. Dat trekt weer meer productie aan etc.
Dit is dus gunstig voor de economie, maar de werknemers profiteren zo amper van de welvaartsgroei. Die kunnen daardoor in opstand komen.
Als de lonen dan plotseling erg stijgen, wordt de export duurder, wordt het welzijn van de werknemrs vergroot en zal de binnenlandse vraag toenemen > inflatie

nu heb ik geen zin meer, mijn antwoorden zijn toch al niet zo betrouwbaar

[Gwinnie]

2. Wat is automatische prijscompensatie precies? Ook hierbij: wat zijn de nadelen/voordelen en gevolgen?

_______________
uit mijn samenvatting:

De arbeiders vonden de loonstijgingen onvoldoende, uit frustratie daarover braken voortdurend stakingen uit en uiteindelijk dwongen de bonden een automatische prijscompensatie af: de gemiddelde prijsstijging zou elk jaar worden vergoed met een loonsverhoging. De prijscompensatie werkte averechts. De ondernemers berekenden de hogere lonen die ze moesten betalen gewoon door in de prijs van hun producten en diensten, die hogere prijzen werden dan weer gecompenseerd met hogere lonen –en zo voort. Lonen en prijzen speelden als het ware haasje over en zo ontstond een hollende inflatie

___
volgens mij is het dus gewoon dat de lonen aangepast worden aan de nieuwe prijzen van goederen etc. dus als de prijs van goederen ofzo met 3% stijgen, dat ook je loon met 3% stijgt.

het voordeel ervan is voor de werknemers dat in verhouding alles even duur blijft.
het nadeel is dat werkgevers de prijzen steeds duurder maken om de lonen die hoger worden te kunnen betalen. maar ja, als de prijzen duurder worden, worden ook de lonen weer verhoogd. en zo gaat het dan door.


hoop dat je wat aan me hebt

Ik ga een poging wagen:

1. Kan iemand mij precies de geleideloonpolitiek uitleggen? Ik heb geen economie, dus ik snap daar weinig van. Vooral de voordelen/nadelen en de gevolgen van die politiek.
En was het positief of negatief dat na die politiek de lonen ineens hard gingen stijgen?
De geleide loonpolitiek houdt in dat de lonen van werknemers in vergelijking met de vergroting van de productie niet hard stijgen. Dat wordt gedaan om te voorkomen dat de loonkosten van bedrijven te hoog worden. Bedrijven rekenen hogere loonkosten altijd door in hun prijzen, die dus zullen stijgen als de lonen stijgen. Dan worden producten duurder, wat tot inflatie leidt: voor hetzelfde geld kan minder gekocht worden. Hierdoor verslechterd de internationale concurrentiepositie, want andere landen worden zo goedkoper.
Het is altijd negatief als de lonen te hard stijgen, want dit gebeurt eigenlijk altijd als de lonen hard stijgen.

2. Wat is automatische prijscompensatie precies? Ook hierbij: wat zijn de nadelen/voordelen en gevolgen?
(ik kan begrippen meestal pas onthouden als ik ook helemaal snap hoe ze werken)
Volgens mij is dat het begrip bij het voorbeeld van de melkprijzen: de prijzen van een product worden zo aangepast, dat ze niet onaanvaardbaard hoog of laag zijn bij respectievelijk lage of hoge lonen. Dit wordt gedaan om de prijzen van producten op pijl te houden, zodat ze nog gewoon gekocht kunnen worden door iedereen. De voordelen zijn dat de producten betaalbaar blijven voor de mensen, zodat iedereen er gebruik van kan maken (zoals die melk dus). Het nadeel is dat de prijzen kunstmatig laag kunnen zijn, zodat bedrijven hogere kosten maken bij het produceren dan ze terugverdienen met de verkoop. Dat kan de winst en de investeringen aantasten.

3. Er was lange tijd een rooms-rode coalitie (kvp + pvda), maar er kwam in diezelfde tijd wel een bischoppelijk mandement. De katholieke zuil was bang mensen kwijt te raken, maar ze zetten zich dus wel af tegen de mensen met wie zij samenwerkten. Hoe gaven ze dit dan gestalten, want ze moesten met iemand samenwerken terwijl ze tegelijkertijd niks met die zuil te maken wilden hebben...
Volgens mij was het bisschoppelijk mandement niet door iedereen geaccepteerd: zelfs een deel van de katholieke zuil kwam ertegen in opstand. Ze vonden dat de geestelijken zich niet zo met de politiek moesten bemoeien, want samenwerken moest wel in die jaren. En dat moest dus ook met de zuil waar ze eigenlijk niet heel goed tegenover stonden: de socialisten. Dit mandement was dus eigenlijk meer iets van de bisschoppen, maar volgens mij minder iets van de politiek. Overigens waren de KVP en de PvdA helemaal niet zo geweldig met elkaar, maar ze moesten wel samenwerken voor de wederopbouw.

[Balance]

Alledrie bedankt voor jullie uitleg!
Ik snap het nou helemaal

[Vada]

Balance schreef op 20-05-2004 @ 13:42 :
Ik heb ook een aantal vragen over gezagsdragers:

1. Kan iemand mij precies de geleideloonpolitiek uitleggen? Ik heb geen economie, dus ik snap daar weinig van. Vooral de voordelen/nadelen en de gevolgen van die politiek.
En was het positief of negatief dat na die politiek de lonen ineens hard gingen stijgen?

3. Er was lange tijd een rooms-rode coalitie (kvp + pvda), maar er kwam in diezelfde tijd wel een bischoppelijk mandement. De katholieke zuil was bang mensen kwijt te raken, maar ze zetten zich dus wel af tegen de mensen met wie zij samenwerkten. Hoe gaven ze dit dan gestalten, want ze moesten met iemand samenwerken terwijl ze tegelijkertijd niks met die zuil te maken wilden hebben...

Ik voeg nog even iets toe

1) Na de oorlog was er arbeidsschaarste (meer vraag naar arbeid dan aanbod), om te voorkomen dat de lonen dus te hoog zouden worden werd de geleideloonpolitiek gevoerd.
Maar doordat bedrijven dus te weinig arbeiders hadden en meer arbeiders nodig hadden, gingen ze arbeiders zwart betalen. Officieel kregen ze dus zoveel loon als wettelijk bepaald was met de geleideloonpolitiek, maar elke week kregen ze er 'zwart' nog een bedrag bij. Werkgevers probeerden ook arbeiders bij andere bedrijven weg te halen door te zeggen dat ze bij hun bedrijf meer (zwart) kregen.
Om die hogere lonen te kunnen betalen is er dus ook gesjoemeld met de prijzen van producten. Officieel waren sommige prijzen vast gesteld, maar bedrijven hadden dan bv 3 mensen die alle 3 hetzelfde wouden kopen, en er was maar 1 exemplaar.. En dan was het gewoon "meneer 1 wil zoveel bieden, hoeveel bied u?"
Dus gewoon de hoogste bieder..

Zo legde mijn geschiedenis leraar het tenminste uit En hierdoor konden ze dus op een gegeven moment niet meer vasthouden aan de geleideloonpolitiek, en toen hij werd afgeschaft stegen de lonen dus ook meteen ontzettend..

3) En nog iets over dat mandement... Het lidmaatschap van de PvdA werd dus niet verboden he Omdat ze daar dus mee regeerden, zou het verbieden van lid worden van de PvdA niet uit te leggen zijn aan het volk. Bovendien zou het ondemocratisch zijn.

[Balance]

Vada schreef op 20-05-2004 @ 17:03 :
Ik voeg nog even iets toe

1) Na de oorlog was er arbeidsschaarste (meer vraag naar arbeid dan aanbod), om te voorkomen dat de lonen dus te hoog zouden worden werd de geleideloonpolitiek gevoerd.
Maar doordat bedrijven dus te weinig arbeiders hadden en meer arbeiders nodig hadden, gingen ze arbeiders zwart betalen. Officieel kregen ze dus zoveel loon als wettelijk bepaald was met de geleideloonpolitiek, maar elke week kregen ze er 'zwart' nog een bedrag bij. Werkgevers probeerden ook arbeiders bij andere bedrijven weg te halen door te zeggen dat ze bij hun bedrijf meer (zwart) kregen.
Om die hogere lonen te kunnen betalen is er dus ook gesjoemeld met de prijzen van producten. Officieel waren sommige prijzen vast gesteld, maar bedrijven hadden dan bv 3 mensen die alle 3 hetzelfde wouden kopen, en er was maar 1 exemplaar.. En dan was het gewoon "meneer 1 wil zoveel bieden, hoeveel bied u?"
Dus gewoon de hoogste bieder..

Zo legde mijn geschiedenis leraar het tenminste uit En hierdoor konden ze dus op een gegeven moment niet meer vasthouden aan de geleideloonpolitiek, en toen hij werd afgeschaft stegen de lonen dus ook meteen ontzettend..

Maar als ze toch extra betaalden (zwart), dan zouden ze dat toch ook door moeten voeren in de prijzen? Want dat ging die geleideloonpolitiek nou juist tegen... En ik snap dat dat soms gebeurde in de vorm die jij hierboven beschrijft 'wie biedt het meest', maar ik neem aan dat dat niet altijd het geval was.
Gingen de prijzen van de producten dan toch omhoog of was die extra zwarte loon dan op kosten van de ondernemer en had hij gewoon iets minder winst?

[Vada]

Balance schreef op 20-05-2004 @ 17:21 :
Maar als ze toch extra betaalden (zwart), dan zouden ze dat toch ook door moeten voeren in de prijzen? Want dat ging die geleideloonpolitiek nou juist tegen... En ik snap dat dat soms gebeurde in de vorm die jij hierboven beschrijft 'wie biedt het meest', maar ik neem aan dat dat niet altijd het geval was.
Gingen de prijzen van de producten dan toch omhoog of was die extra zwarte loon dan op kosten van de ondernemer en had hij gewoon iets minder winst?

Nee dat gebeurde natuurlijk niet altijd.
En officieel bleven de prijzen ook hetzelfde, maar doordat er dus aan veel producten een tekort was, waren mensen bereid meer te betalen dan de vastgelegde prijs.. De prijs ging dus niet officieel omhoog, maar mensen betaalden (soms) wel een hogere prijs. En door die hogere prijzen, konden mensen dus extra (zwart) loon krijgen.

Maar zoals je zelf ook al zei was dit niet altijd het geval. Ik heb het wel ergens staan, zal zo wel even opzoeken hoe het precies zat. Dan kan ik het misschien iets duidelijker uitleggen.

[Vada]

Oke gevonden. Het is wel een heel stuk. Ik typ het wel gewoon letterlijk over.

Loon, kosten van levensonderhoud en een beetje delen in de welvaart, 1945 - 1959
Alleen wanneer de pirjzen stegen, werden del onen in gelijke mate verhoogd. De regering kondigde dan een algemene loonronde af. Maar zodra de betalingsbalans in gevaar kwam omdat de import groter werd dan de export, voerde de regering een bestedingsbeperking door.
In 1951 stegen, onder invloed van de oorlog in Korea, de prijzen van grondstoffen en producten op de wereldmarkt. De bedrijven sloegen toen grotere hoeveelheden grondstoffen in. De waarde van de import was groter dan de waarde van de export. Het 1e kabinet Drees (1948-1952) 'bevrood' de lonen, terwijl de prijzen stegen. Koopkracht en import daalden.
De werknemers wilden na verloop van tijd meeprofiteren van de (soms) grote winsten van de ondernemers. Vanaf 1954 werden welvaarsronden van +/- 6% toegestaan. Maar...... toen in 1957/1958, door de stijging van de koopkracht, de import te sterk steeg, paste het (3e) kabinet Drees (1956-1958) weer het beproefde recept van bestedingsbeperking toe. Met succes.
De regering liep echter wat achter de feiten aan. Er ontstond een tekort aan arbeidskrachten. In verschillende bedrijven werden zwarte lonen uitbetaald om toch aan werknemers te komen. En die zwarte lonen werden dan bij de volgende loonronde "wit" gemaakt.

loon en vrije onderhandelingen, vanaf 1963
Vanaf 1959 werden de loonsverhogingen per bedrijfstak vastgesteld in overleg tussen vakbonden en werkgeversorganisaties. De resultaten waren vastgelegd in de CAO's, waarin ook de overige arbeidsvoorwaarden stonden. De CAO's moesten goedgekeurd worden door de regering. In 1963 kreeg de Stichting van de Arbeid deze bevoegdheid. Zij bepaalde ieder jaar de grenzen van de loonsverhoging. Intussen nam het verschil tussen de officiele lonen en de zwarte lonen steeds meer toe. Koppelbazen boden hoge lonen aan voor werk in Nederland en Duitsland. Sommige bedrijven adverteerden openlijk met illegale lonen om maar aan mensen te komen.
In 1964 vond er een ware loonexplosie plaats. De lonen stegen met maar liefst 15%. Ook in de volgende jaren stegen de lonen sneller dan voor de economie verantwoord was. De loon- en prijsspiraal deed zijn werk. De inflatie nam onrustbarende vormen aan.



Nouja ik kan wel verder typen maar weet niet of je er eigenlijk iets aan hebt. Het gaat dus vooral om de stukjes die ik even schuin heb neergezet.

En niet schrikken als je niet alle begrippen die hierin staan kent, dit is niet uit het examenonderwerp: nederlanders en hun gezagsdragers 1950 - 1990, maar uit een gekopieerd boekje wat ik vorig jaar een keer gekregen heb: Economische, sociale en culturele veranderingen in Nederland 1948 - 1973. Het bekijkt de periode vanuit een andere hoek, niet vanuit de gezagsdragers enzo. Dus je hoeft dit ook niet allemaal te weten.

[fib]

Kan iemand misschien uitleggen van de nacht van Schmelzer precies inhoud. En vooral wat de gevolgen daarvan waren!

Verder weet ik ook niet wat 'keerpunt 71' was en inhoud?
Ik begrijp het niet echt

[Balance]

fib schreef op 22-05-2004 @ 18:30 :
Kan iemand misschien uitleggen van de nacht van Schmelzer precies inhoud. En vooral wat de gevolgen daarvan waren!

Verder weet ik ook niet wat 'keerpunt 71' was en inhoud?
Ik begrijp het niet echt

De nacht van Schmelzer.
Premier Cals had een begroting gemaakt en Schmelzer was het er niet helemaal over eens. Hij diende een motie in om de begroting te verduidelijken. Die motie was volkomen terecht, het was helemaal niet zo raar dat hij om opheldering vroeg.
Maar wat Schmelzer niet had kunnen voorspellen, was dat Cals wegliep. En niet omdat hij de begroting ging verduidelijken, nee: het kabinet was gevallen!
Komotie al om en de media moesten daar verslag van uitbrengen. Zij brachten deze gebeurtenis als verraad van Schmelzer. Schmelzer en Cals zaten immers in dezelfde partij en overal in de media werd Schmelzer als beul afgebeeld die zijn partijgenoot met een dolk in de rug stak. Kortom: het was allemaal zijn schuld volgens de media. Het volk nam deze mening klakkeloos over en voor het eerst bleek hoe veel invloed de media wel niet hadden. Want Schmelzer had helemaal niet kunnen voorspellen dat het kabinet zou vallen, maar toch had ineens heel Nederland die mening!
Het werd een keerpunt in zowel de media als politiek.
In de media werd het vanaf dat moment niet meer raar om kritisch naar dingen aan te kijken. Zo werden politici in tv programma's voor het eerst echt aan de tand gevoeld. Voorheen was elk gesprek van te voren voorbereid, maar nu stonden politici ineens voor onverwachte vragen. Ook was de ontzuiling duidelijk zichtbaar, want kranten en tv zenders gaven ook negatieve berichtgeving over politieke partijen van de eigen zuil.
Vooral het feit dat men kritisch werd was heel belangrijk.

Binnen politieke partijen was er ook iets veranderd. Voorheen was je het altijd eens met een partijgenoot, maar Schmelzer (KVP lid) had Cals (premier, KVP lid) 'aangevallen'. Vanaf dat moment was het dus niet meer raar om kritisch tegenover je eigen partijleden te staan.
Ook werden er nieuwe partijen opgericht: de KVP richtte de PPR op en de PvdA richtte NieuwLinks op. Beiden streefden naar meer polarisatie: duidelijke standpunten van waar men voor staat; het vergroten van het verschil tussen links en rechts. Er moest dus een einde komen aan de concensuspolitiek waarin men eigenlijk altijd maar door het midden ging en alleen maar compromissen had gesloten.

Keerpunt '72 (71 bestaat volgens mij niet) was een regeerakkoord van de PvdA, PPR en D'66: wanneer zij bij de verkiezingen voldoende stemmen zouden krijgen om een meerderheid te vormen, dan zouden ze dit progressieve regeerakkoord zonder compromis uit gaan voeren. Zij kregen echter niet voldoende stemmen en dus was Keerpunt '72 van de baan.

[Denkie]

Moonshine schreef op 20-05-2004 @ 15:14 :
...

3. Er was lange tijd een rooms-rode coalitie (kvp + pvda), maar er kwam in diezelfde tijd wel een bischoppelijk mandement. De katholieke zuil was bang mensen kwijt te raken, maar ze zetten zich dus wel af tegen de mensen met wie zij samenwerkten. Hoe gaven ze dit dan gestalten, want ze moesten met iemand samenwerken terwijl ze tegelijkertijd niks met die zuil te maken wilden hebben...

Volgens mij was het bisschoppelijk mandement niet door iedereen geaccepteerd: zelfs een deel van de katholieke zuil kwam ertegen in opstand. Ze vonden dat de geestelijken zich niet zo met de politiek moesten bemoeien, want samenwerken moest wel in die jaren. En dat moest dus ook met de zuil waar ze eigenlijk niet heel goed tegenover stonden: de socialisten. Dit mandement was dus eigenlijk meer iets van de bisschoppen, maar volgens mij minder iets van de politiek. Overigens waren de KVP en de PvdA helemaal niet zo geweldig met elkaar, maar ze moesten wel samenwerken voor de wederopbouw.

Ik vul je even aan/verbeter je even.
Het bisschoppelijk mandement is een herderlijk schrijven door de gezagdragers uit deze tijd. Het zijn een soort instructies waarin de bisschoppen (gezagdragers) de gelovigen opriepen om trouw te blijven aan hun leiders. Dit bisschoppelijke mandement werd voorgelezen in alle kerken. Hierin stond dat men geen lid mocht worden van een socialistische vakbond, socialistische vergaderingen bij te wonen, naar de VARA te luisteren of andere socialistische pers te lezen. Lidmaatschap van de PvdA was 'onverantwoord' (let op: niet verboden dus). Volgens de bisschoppen heerste in deze partij een: "levenshouding die niet wil weten van de beginselen en idealen die voor de christen heiligen zijn". Nou, om antwoord te geven op je vraag:

Als je zo kijkt, lijkt het of Nederland aan het randje van een burgeroorlog staat. De katholieke zetten zich op tegen af Socialisten. Dit ging botsen, want de socialisten/PvdA vonden het bisschoppelijke mandement niet normaal. Nou, je zult verwachten dat er dus in de politiek hevige turbulentie zou zijn tussen deze twee partijen. Dit is echter niet waar. De politieke stabiliteit en sociale rust waren sterker dan ooit. In het openbaar wordt alles erg opgeklopt. Duidelijk te zien aan het feit dat het bisschoppelijk mandement naar voren kwam. Maar achter de schermen, en daar gaat het hier om, werden zaken gedaan en compromissen gesloten alsof het de normaalste zaak van de wereld was, en men deed alsof er niets aan de hand was. Dit laatste heeft allemaal maar een oorzaak: sociale harmonie: men moest samenwerken.