zelfgeschreven gedicht

[LauraJansen]

In het verleden was ik een slappe pessimist
Nu is het heden een sterke optimist
Ik kan bereiken wat ik wil
En dat is op dit moment heel veel
Zo kan ik heel de wereld aan
Zonder een verkeert pad in te gaan
Maar soms heeft ook mijn pad een diep gat
Maar het leven ben ik nog lang niet zat

(zelf geschreven)

Nice one!

verkeerd. Niet verkeert.

Verder: ik denk dat je iets te duidelijk zegt wat je bedoelt. En dat is in mijn ogen niet precies de bedoeling van een gedicht. Em. kan dat heel goed uitleggen allemaal, maar het verschil tussen een gedicht en iets zeggen is niet 'dat het rijmt', maar juist ook dat het beschrijft. Niet 'ik voel me kut' maar meer 'de tranen schieten als zoute kogels mijn ogen dood'. Of zoiets.

[LauraJansen]

strobe schreef:

Nice one!

Nou dat is leuk om te horen!

[LauraJansen]

Etmakas schreef:

verkeerd. Niet verkeert.

Verder: ik denk dat je iets te duidelijk zegt wat je bedoelt. En dat is in mijn ogen niet precies de bedoeling van een gedicht. Em. kan dat heel goed uitleggen allemaal, maar het verschil tussen een gedicht en iets zeggen is niet 'dat het rijmt', maar juist ook dat het beschrijft. Niet 'ik voel me kut' maar meer 'de tranen schieten als zoute kogels mijn ogen dood'. Of zoiets.

Ja ik begrijp wat je bedoelt, de manier die jij bedoelt is een stuk moeilijker dan die ik toepas. Ik denk dat je die manier maar moet kunnen, 'de tranen schieten als zoute kogels mijn ogen dood' ik zou daar niet zo snel op komen. (jij kennelijk weer wel)

[Geel]

LauraJansen schreef:

Ja ik begrijp wat je bedoelt, de manier die jij bedoelt is een stuk moeilijker dan die ik toepas. Ik denk dat je die manier maar moet kunnen, 'de tranen schieten als zoute kogels mijn ogen dood' ik zou daar niet zo snel op komen. (jij kennelijk weer wel)

Oefening baart kunst! Hoe vaker je dicht des te meer je uit jezelf 'zo' gaat dichten. Maar je moet het zelf ook wel willen. Als je steeds een beetje bij beetje nadenkt hoe het minder letterlijk zou kunnen en het bij elk gedicht een beetje toepast dan zul je het wel leren!

[Em.]

Geel schreef:

Oefening baart kunst! Hoe vaker je dicht des te meer je uit jezelf 'zo' gaat dichten. Maar je moet het zelf ook wel willen. Als je steeds een beetje bij beetje nadenkt hoe het minder letterlijk zou kunnen en het bij elk gedicht een beetje toepast dan zul je het wel leren!

Of je begint net als ik en je doet het andersom. Dus niet 'eerst nadenken dan moeilijker beeld van maken' maar 'eerst een interessant beeld opwerpen en vervolgens net doen alsof het iets voorstelt'. Mijn gedichten van het begin van mijn dichtperiode (ik was een jaar of 14) zijn echt een zooitje stoer doen met woordjes. Echtwaar. Gewoon, men plakt aan elkaar: ballerina, schaduw, gevecht, dansen, zonlicht, treurende dieptes en meer van dramatisje zooi en men heeft een Gedicht!

In den spoiler een voorbeeld, van hoe men via het omgekeerde proces een dramagedicht schrijft.

Spoiler

De laatste gouden stralen waaieren uit
Laten krullerige wolken rood oplichten
Werpen lange schaduwen door het gras
Spelen verstoppertje achter de bergen

Met vlugge penseelstreken ga ik verder
In een warme lucht gevuld met parfum
Zoete muskus en zacht paarse lavendel
De geur van mijn blinde ridder te paard

(...)

Enzovoort. Ging nergens over, niet echt.

Die verliefdheid leverde me wel verdomde veel inspiratie op die ik nu mis. Drama drama. Maar ik wilde mezelf even belachelijk maken en hoewel de meeste mensen de fout maken 'heel erg op de betekenis letten en daardoor alles letterlijk en nietmooi opschrijven' en ik de fout omdraaide en zodoende de fout maakte van slechte imponeren met woorden (wat al mijn mede dramapubertjes prachtig vonden) maar zonder echt wat te willen zeggen. Dat kan ook.

Tevens wil ik je even wijzen op wat ik nu meteen zou afkeuren maar wat ik vroeger zelf ook deed. Hoofdletters. En wel aan het begin van élke regel. Dat leest eigenlijk helemaal niet zo fijn, vind ik achteraf. Want veel Hoofdletters verstoren eigenlijk Het ritme omdat ze extra Nadruk Krijgen. En da's maar irritant. Verder is interpunctie ook wel fijn.

*eerste verandering*


In het verleden was ik een slappe pessimist,
nu is het heden een sterke optimist.
Ik kan bereiken wat ik wil,
en dat is op dit moment heel veel.

Zo kan ik heel de wereld aan,
zonder een verkeert pad in te gaan.
Maar soms heeft ook mijn pad een diep gat,
maar het leven ben ik nog lang niet zat.

En dan heb ik ook meteen even je hele gedicht gelezen.

Tweede opmerking. Rijm. Ik moet denk ik zo even een gedicht van iemand anders jatten, want ik ben zelf niet zo héél sterk met mijn rijm maar ik houd wel van voorbeeldjes en in andermans gedichten kloten.

Rijm kan heel mooi zijn. Maar meestal maakt rijm dingen lelijk. Ga je rijmen als:

Er was eens een aap
hij leek op een schaap,
dat kwam: hij had zeer lange kleren aan
daardoor moest ie op vier poten gaan staan
dat was heel naar
ook heel raar
ik hoop dat je van dit gedicht hebt genoten
volgend jaar wil ik je wel trekken bij sinterklaas mochten we loten.

Ja blub interpuntie maar hé, daar ging het niet om. Het ging om de rijm en hoe die dit gedicht kapot maakt. Want:
1. Het wordt voorspelbaar. Ik kan me herinneren dat een zeker iemand (niet van hier) een lijstje had gemaakt met voorspelbare rijmwoorden, maar dat heb ik dan weer net niet, maar hoe dan ook: het wordt voorspelbaar en op aap rijmt schaap en op gaan rijmt staan en 'Sint zat te denken' dan wordt de volgende zin met schenken. En dat moet niet, want kunst moet origineel zijn en verrassen!
2. Het verhaal komt in dienst te staan van de rijm (in plaats van andersom). Waarom denk jij dan dat die aap op een schaap leek en niet op een olifant?
3. Je gaat regels en zinnen kromtrekken, om maar te rijmen. Ze worden scheef Nederlands, de ene regel wordt heel lang, de ander juist heel kort, alles om maar het rijmwoord achteraan in de regel te krijgen. Bij jouw gedicht zie ik dat bijvoorbeeld bij het stukje:

"Zo kan ik heel de wereld aan,
zonder een verkeert pad in te gaan."

En bij mijn gedicht natuurlijk in de regel:

"volgend jaar wil ik je wel trekken bij sinterklaas mochten we loten."

Gelukkig zijn er ook oplossingen voor dit rijmprobleem. De eerste oplossing is de mijne: niet rijmen. Dan kan het immers ook niet fout gaan!

Een andere oplossing wordt bijvoorbeeld door Etmakas gebruikt, in het volgende gedicht:

"Moederliefde, handen en een typcursus

Ze had voor haar zoons niet zomaar
aan een typcursus gedacht; immers, er wordt in de wereld
op meer dan sneltypers gewacht. En 't is duur:
voor honderdvijftig euro zestig kantjes in het uur.

Haar derde zoon had tere handen
die ze vasthield in zijn slaap en die graag schreven,
die geen ellende konden doen. Die handen,
alleen die – die wilde ze op typles doen.

Nu nog is 't vreemd hoe 'n jongenshand
zo zacht en ook zo snel kan zijn;
hoe handen typen, hoe zijn vingers
zo snel als zijn gedachten zijn."

Wat ze doet? Kijk nog eens naar de eerste strofe:

Ze had voor haar zoons niet zomaar
aan een typcursus gedacht; immers, er wordt in de wereld
op meer dan sneltypers gewacht. En 't is duur:
voor honderdvijftig euro zestig kantjes in het uur.

Gedacht/gewacht rijmt hier wel, maar het valt niet zo op omdat het in het midden van een regel staat!

Dit valt bijvoorbeeld al iets minder op:

Er was eens een aap uit Egmond aan Zee,
hij leek spreken op een schaap, zei men,
dat kwam: hij had zeer lange kleren
aan. Zodoende kon hij er slechts op
vier (geen twee) poten mee staan.

Nog steeds een vreemd gedicht, maar goed. Het ging om: plaats rijmwoorden op anderen plaatsen. Laat je rijmschema los. Doe niet dat elke regel op de vorige MOET rijmen, maar misschien wel eens niet of gewoon op die daarvoor, stiekem, omdat het kan en het rijmt toch wel. Ik zag dat je ergens in je gedicht ook niet had gerijmd, hoewel de klanken volgens mij nog wat van elkaar weghadden, dat is goed.

Oplossing #3 voor het rijmprobleem is: gebruik andere rijm. Dus niet alleen op andere plaatsen, maar ook gewoon andere. Zoals alliteratie:

De zoute zee zag haar zilte lippen
de zoete horizon smolt zachtjes
ze danste stiltes weg.

Hier zie je veel z-klanken aan het begin van woorden. Dat is alliteratie. Dat is óók rijm. Net als assonantie:

Roekoe- moest moeder de duif
niet voeren?

Hier gaat het om klinkers/klanken in woorden, de oe-klank in dit geval. Je kan hierbij ook denken aan rijtjes als 'ijs, twijg, wijf' en 'vader, pater, drama'. Dat rijmt ook, niet zoals volrijm, maar het rijmt wel. Het heeft wel overeenkomstige klanken.

En daarna komen we op het belangrijkste, waar Etmakas volgens mij al op doelde toen ze me riep. Over dat tranen en zoute kogels, maar ik denk dat ik daar een apart berichtje aan wijdt. Als je deze al overleeft hebt. Hij is wel lang genoeg, vind je niet?

[Em.]

Jeetje, wat maak ik er ook weer een lang verhaal van.

In ieder geval, het bovenstaande verhaal gaat vooral over opmaak + beter rijmen.

De échte poëzie schuilt voor mij in beelden. In beschrijvingen.

Gevoelens komen niet over als je opschrijft 'ik ben boos'. 'Ik ben boos' is een mededeling en tenzij het een persoonlijke boodschap is en de lezer toevallig verliefd is op de dichter, zal het werkelijk 0,0 indruk maken. Je moet gevoelens niet gewoon opschrijven, je moet ze beschrijven.

Denk maar aan een filmmaker, een gewone vrouw/acteur in een gewone omgeving die emotieloos zegt 'ik ben boos' is niet boos. Voelt niets. Pas als de omgeving grauw wordt en haar gezicht verwringt en de muziek aanzwelt, dan pas is ze boos. En dan hoeft ze niet eens iets anders te zeggen. De vrouw kan gewoon zeggen 'ik ben boos' en dat is genoeg, want de omgeving en de muziek doen al mee. Een dichter heeft geen omgeving en geen muziek. Een dichter heeft alleen woorden.

Maar hoe leg je die gevoelens nu in woorden? Eigenlijk doe je hetzelfde als de filmmaker. Je maakt de omgeving grauw, je laat de wind guren, je verwringt haar gezicht, je dondert haar stem en je verschaduwt de zon.

En vergeet nooit: wees origineel.
En vergeet nooit: blijf beeldend.

Want voor mij is een gedicht geen woorden, een gedicht dat enkel woorden is, is voor mij geen gedicht - in ieder geval geen poëzie. Ik ben één van de mensen die tussen beeld- en woorddenkers invalt, overwegend woorddenker trouwens, maar zodra ik met woorden en poëzie bezig ga, verdwijnen de woorden, worden het achtergrondstemmen en overheerst het beeld.

Boos zijn is dan niet meer 'ik ben boos' maar terwijl ik dit stukje schrijf zie ik de vrouw staan. De flatgebouwen om haar heen zijn hoog en lopen donker toe naar het uiteinde, de wind is kil en giert langs haar gezicht, ze staat op ongeveer twintig meter afstand - jaar of dertig, koud, kil. Je vóélt dat ze het koud heeft, de straat is gebarsten, in de verte rolt de donder aan. Verder is er niets. Leegte. Donderslagen wringen zich omlaag langs de flatgebouwen. Ze grijnst. Schreeuwt.

Je maakt het beeldend. Je voegt de woorden toe - mooie woorden, originele woorden, originele beschrijvingen.

En dan als laatste stap: mysterie. Beschrijf nooit alles. Laat dingen weg. Beschrijf de beelden, maar leg ze niet uit. Beschrijf de flatgebouwen, de schaduwen, maar ga niet precies uitleggen hoe het beeld in elkaar valt. Geef de lezer de ingrediënten - kil, schaduw, flatgebouw, kringelende rook, uit elkaar gespatte ingewanden, draai ze om elkaar heen, maar verduidelijk niet teveel. Geef hem genoeg om hem nieuwsgierig te maken, te prikkelen (door niet alles uit te leggen) - laat hem opnieuw zijn eigen beeld vormen, laat hem jouw woorden ingesleurd worden en laat hém bedenken hoe die bloederige ingewanden gespat over de gebroken straatstenen liggen.

Oja, oefening baart kunst.

[Geel]

Ik ga die twee posts niet kwoooooten, want dan schrikt de TS nog meer, maar god, wat houd ik van je posts <3

Wat Geel zegt, ja. Em., ik wil met je trouwen <33 En ik ben het met je eens.