Verhalenwedstrijd - Één nacht in Berlijn

Als ik eerlijk ben, had ik op dat moment al het gevoel dat ik genoeg verteld had. Maar ze bleef op de bank zitten en keek me met vragende ogen aan; alsof ze de antwoorden uit me wilde trekken, alsof ze dit zo snel mogelijk afgehandeld wilde hebben. Ik wist ook wel dat mijn gevoel mij in deze situatie plaatste, het was niet eens nodig om zo moeilijk te doen (ik kan mijzelf nog steeds geen houding geven in het bijzijn van mooie vrouwen die ik slimmer acht dan mijzelf. De puberteit sleept soms langer achter je aan dan wenselijk is).

Er viel een zwak streepje licht binnen doordat het vale gordijn niet meer het gehele raam afdekte. Dat gordijn was een cadeautje geweest, omdat niemand anders zulks een erfstuk van mijn grootouders aan wilde nemen, ze hadden het op het geld gemunt en lieten de rest maar vervallen. Waarom had ik haar hier gevraagd? Het was dwaas geweest haar hier in mijn huis uit te nodigen- tweeëndertig uur had ik verspild om alles schoon te laten lijken en zij repte er met geen woord over. Ze was gaan zitten en had sinds dat moment niets anders meer gedaan dan sigaretten roken en het glas naar haar mond brengen.
Een bovenkamertje was alles wat ik bezat, inclusief een oude typmachine waarvan het lint constant vast bleef zitten waardoor er rare vlekken op het papier ontstonden. Het is een gave om je gevoelens te kunnen verwoorden zeiden ze. Zonder de typmachine had ik het niet gekund; maar je kunt een typmachine toch geen gave noemen? Veel verder dan het produceren van inktvlekkentesten kwam het kreng niet.
Ze kuchte om me terug te krijgen in de enscenering waarin zij me wilde hebben. Ik knikte en schonk nog een rood wijntje in dat ik in het glas rond liet draaien, langzaam kwam het steeds hoger naar de… Ze kuchte wederom.
’Wanneer is het begonnen?” vroeg ze, waarbij ze mijn blik ontweek. Een truc die ik van haar kende; ze wilde niet weten of ik van de vragen opschrok of kwaad werd. Zij suste de ruzie altijd ruim voor er gescholden kon worden (iets wat inderdaad niet aan mij besteed was, tot spijt van mijn ouders). Veel vrouwen hadden versiertrucs op mij losgelaten, om te zien wat zou werken bij een man en wat niet. Maar verder dan dat proces kwamen ze niet, want ik was nooit de persoon waarin zij zich verloren. Ik was er om op te oefenen. Een schim in de mist, noemde men mij.
’Het begon in september, de vierde om precies te zijn. Het moet middernacht zijn geweest, want ik hoorde de kerkklokken twaalf keer.’ Verrast keek Marijke op, verrast van een lang antwoord van mijn kant; maar op een gegeven zul je moeten praten om mensen te vriend te houden. Wederom sloeg ze een flinke teug alcohol achterover en stak een sigaret op. Ik zag aan haar dat ze een vraag wilde stellen, maar zich bedacht. ‘Ja, Berlijn inderdaad. Lantaarnlicht scheen nog zwak door de gordijnen heen, meen ik me te herinneren. De stad was stil, maar het geweld van boven was oorverdovend en reden voor ons om samen te zijn. Het was een week voor de septemberherdenking en er was niets op de televisie dat ons interesseerde.’ Toen zweeg ik. Als je alles in één keer vertelt, is de spanning er af. Het is zaak mensen te blijven boeien. Liever was ik gaan slapen- de herinneringen eisten hun tol en eigenlijk wilde ik er niet meer aan denken. De vlammen; de pijn die ik overal voelde; maar Marijke moest alles weten hadden ze gezegd. Verdomme, ze zeiden altijd zoveel. Alsof mijn leven geregisseerd moest worden door een stel buitenstaanders die zo nu en dan iemand op mij afstuurden om te kijken of ik nog goed functioneerde.

Inktvlekkentesten en tekeningen maken; wilde de maatschappij me niet meer terug? Maar mijn rapport vermeldde dat ‘de patiënt capabel werd geacht deel te nemen aan het alledaagse leven’. Ik had erom gelachen, iedereen was slachtoffer van mijn spel geworden en ik werd gezond verklaard. Zelfs de klinieken wilden me niet hebben. Zoals ook mijn ouders afstand van me hadden gedaan nadat de brand alles in as op had doen gaan. De rode vlammen waren zichtbaar tot kilometers in de omtrek, maar de schimmen die het huis doortrokken werden op mijn netvlies vereeuwigd. Ik had mijn stem kapot gejankt, maar ook ik had geen klanken gehoord in de stille nacht waar alleen het knappende vuur te horen was. Maar die schreeuw was niemand vergeten; de ijselijke gil van de vrouw die mij gebaard had, ging eenieder door merg en been. Ze riep mijn naam niet; ze was mijn naam vergeten. En nog steeds weet ik niet wat ze gilde.

’Ja, in Berlijn begon het eigenlijk werkelijk. Zie je, ik kreeg een vriendin. Dat wil zeggen; we deelden onze gedachten, en op een gegeven moment deelden we ook het bed. Of dat een bewuste keuze was of niet zal ik even in het midden laten, want dat doet er niet werkelijk toe. In bed zag ze mijn wonden en vroeg me hoe ik eraan kwam.’
Marijke haalde diep adem en vroeg: “De brand?”
Eigenlijk dacht ik er niet meer zo heel vaak aan terug, behalve wanneer ik kleine meisjes met blonde haren zag lopen. Ze leken allemaal op mijn zusje, maar allen hadden ze een gelukkiger lot dan mijn kleine lieverd. Ik wilde er niet meer aan terug denken, maar zo nu en dan dreven de gedachten eraan omhoog; ik was ze vergeten af te dekken met waterdicht materiaal. Ze weekten mijn tranen los en ik was bang. Niemand wist hoe de brand ontstaan was, behalve ik (bedacht ik me terwijl ik een sigaret opstak). Waarschijnlijk was ze verstikt in haar slaap, twaalf jaar en aan het einde van haar leven; gestorven tussen de Barbies waar ze nog stiekem mee sliep. Zolang haar mamma het maar niet zou zien.
Marijke murmelde iets wat leek op een zware zucht, hetgeen een mooie alliteratie opleverde. Sommige dingen vertel je liever niet, sommige dingen wil je verbergen uit schaamte; in een kluis waar niemand in kan komen. Het liefst ergens middenin een oerwoud bij een indianenstam die niet weten wat gewapend staal is en zodoende de kluis nooit open kunnen krijgen (en al zouden ze de kluis kraken, wie zegt dan dat zij mij zouden kennen?).
“Nee, de wonden komen niet van de brand. Zij zijn de herinnering aan de straf die ik mijzelf opgelegd heb.” Ze stond op, ik hoopte dat ze me een knuffel zou geven of een andere uiting van genegenheid, maar ze trok haar blouse ietwat omlaag en vloekte eens op haar kleding.”Kutzooi ook, en die verkoopster maar roepen dat het zo goed zat en dat ik helemaal niet zo gezet was.”
Ik glimlachte, maar eerlijk gezegd wist ik ook niet meer waarom. Glimlachte ik omdat plezier mijn hart verwarmde of omdat ik de scène wilde breken waar we inzaten? Wanneer we nu een buiging zouden maken, zou er dan publiek applaudisseren? “Ik leef tegenwoordig in een stad die anders is dan de werkelijkheid. Hoewel ik dat weet, kan ik beide werelden niet meer van elkaar scheiden en verdwaal ik zelfs in mijn eigen huis.” Ze keek op, ik had haar aandacht terug; haar blik was vragend, maar ze sprak niet.
”Mijn stad is rood, het rood van de ondergaande zon maar tevens het rood van een bloedhete vlammenzee. Maar mijn netvlies is zwaar beschadigd door de rook, er dansen zwarte vlekken in het rood. Zwarte vlekken die mensen zouden kunnen zijn, zoals brandweermannen in een vuurzee. Maar ik weet het niet, hoe dichter ik naar de zee kom, hoe breder het strand wordt.”
Even zweeg ik, om adem te halen en een slok te nemen van de duivelse drank, de zoveelste alliteratie.”De muren die wij kennen als de grenzen van het vermogen onzer ogen, bestaan voor mij niet meer. Veelal houdt de grens eerder op bij mij, of worden de grenzen ingenomen door rode platen. Ik ben bang voor een nieuw fiasco, maar het is geen faalangst. Het is de kennis dat ik schuld heb en dat wij als mensen onderworpen zijn aan het lot. Wij kunnen de hand van God niet inzien en ook niet draaien. Wat van bovenaf bepaald wordt, is onze bestemming. De manier waarop wij naar onze bestemming komen, is het lot. En mijn lot is er één die ik niet dragen wil.”
”Godverdomme zeg, en ik dacht dat je in een dipje zat.”
Een zwakke glimlach, ditmaal wel gemeend.
Ze vroeg waarom het pas in Berlijn begon en niet eerder, vlak na de ramp bijvoorbeeld. Een goede vraag, al vind ik alle vragen vaak wel goed omdat het blijk geeft van nieuwsgierigheid. En dat is voor mij gelijk aan interesse aan de medemens. Ik had de vraag eerder verwacht, ik had mijn antwoord al klaar; maar overhaasting is niet goed. Ze zou kunnen denken dat het een ingestudeerd verhaal is en dat was nou zeker niet de bedoeling. Ik schonk Marijke nog een keer in en haar bemoedigende knikje deed me vermoeden dat ze er blij mee was. De pauze had mijns inziens wel weer lang genoeg geduurd- ik had een doel en dat doel was nog niet eens in zicht.
“In Berlijn ontmoette ik een Engelse journaliste die mij wilde interviewen voor een blad waarin artikelen staan over jonge dichters. Na het interview vroeg ze of ik iets met haar wilde drinken en ik stemde er mee in. Mijn verhaal over mijn werken had me melancholisch gemaakt, de rum zou de rest wel doen. De nacht viel onverwacht vroeg in daar (waarschijnlijk hielp het lot ons een handje), de straten van Berlijn werden schoongewassen met liters hemelwater en haar hotel was ver van het mijne. Ik nodigde haar uit de nacht in mijn kamer door te brengen; maar nog voor ik de zin af had kunnen maken, volgde ze mij al naar mijn kamer. Na een nacht die voor beiden vermoeiend was en waarin ons zweet zich vermengde, moest ze weg. Ze fluisterde: “Keep the fire burning”.
Marijke zuchtte en ik zuchtte mee.
De wijn was op, evenals de sigaretten terwijl ik haar toevertrouwde dat ik van het verleden geleerd had en ik blij was dat ik mijn gebroken verhaal had kunnen doen. Ik wist dat de schimmen in de vlammenzee allen op de plaats waren gekomen waar het lot hen wilde hebben. De schimmen in mijn wereld zouden in het vervolg dansen, aan de randen van het strand dat ik er wel bij zou verzinnen.
”Weet je wat jij zou moeten doen?” vroeg ze. “Jij zou je verhaal eens op papier moeten zetten, desnoods voor een schrijfwedstrijd waardoor je gedwongen zult zijn om je verhaal af te ronden.”
Ik knikte. “Zullen we dan nu naar bed gaan? Ik brand van binnen.”