schrijffouten

[emoe]

Om te beginnen: ik weet niet zeker of dit bericht hier juist staat. Ik wou de forummers hier even vragen hoe (en of) op school de schrijfwijze van werkwoorden wordt uitgelegd. Ik erger me vaak blauw aan fouten in Vlaanderen maar ik heb op Nederlandse websites al een boel fouten gezien. En soms zo'n belachelijke dat ik me afvraag of het überhaupt wel in de les ter sprake komt. Sta me toe dat ik even een poging doe het wat te verduidelijken. Want geloof me, het is heus niet moeilijk. Neem nu 'hij wordt'. We schrijven -dt en het begrip 'analogie' kan daarbij helpen. Je zegt ook bijvoorbeeld 'hij werkt'. Je plakt aan de stam van het werkwoord (werk-) de uitgang -t. En analoog is dat dus 'hij wordt': stam (word-) + uitgang -t.
Je zegt 'ik werk' (stam + \), jij werkt (stam + -t), hij werkt (stam + -t), wij werken (stam + -en), jullie werken (stam + -en), zij werken (stam +-en). En zo ook: ik word (stam + \), jij wordt (stam +t), hij wordt (stam + -t), wij worden (stam + -en), jullie worden (stam + -en), zij worden (stam + -en). Handig om weten is nog het begrip 'inversie'. Ook simpel. Het is 'jij wordt vader' maar 'word jij vader?'. Zoals 'jij werkt hard' en 'werk jij hard?'.
Werkwoorden in de verleden tijd (hij werd), kunnen NOOIT eindigen op -dt. Lijkt misschien logisch maar 'hij werdt' heb ik echt al gelezen op deze site...
De uitgangen van voltooide deelwoorden (zwemmen-GEZWOMMEN), (vergissen-VERGIST), is nog zo'n probleemgeval dat er geen hoeft te zijn. Ik weet niet of jullie ooit van 'het kofschip' hebben gehoord. Of 'het fokschaap', ook goed. Een handig hulpmiddeltje. Neem nu 'vergissen'. 'Ik heb me vergist'. Of 'vergisd'? De -s in 'vergissen' (kijk altijd naar de infinitief, zeg maar de 'grondvorm') komt voor in het kofSchip (of het fokSchaap) en dus schrijven we het voltooide deelwoord met een -t. Veranderen wordt (o ja,' wordt' want 'veranderen werkT altijd', analogie, weet je nog?) bijvoorbeeld 'ik ben veranderd' want de -r van veRanderen komt niet voor in 'het kofschip' en dus schrijf je een -d. Zo ook 'gemaild' want de -l van mailen komt niet voor in 'het kofschip'. Ik heb bezocht, want de -k van bezoeken (infinitief) komt voor in 'het kofschip'.
Sorry als ik een beetje belerend klink. Of een beetje als de etter van op school... Dat was niet de bedoeling. Ik doe gewoon een poging sgrijvoutten uit de wereld te helpen.

emoe schreef op 01-11-2003 @ 17:09:
(...) Ik erger me vaak blauw aan fouten in Vlaanderen maar ik heb op Nederlandse websites al een boel fouten gezien. (...)

'Blauw' moet 'groen en geel' zijn . Verder ben ik het volledig met je eens.

[faan]

Officieel is dit beter: 't kofschip... maar die h van "het kofschip" zie ik toch niet snel alleen staan zonder "c" ofzo achteraan 'n werkwoord.

[Balance]

wij hebben heel slecht les gehad in Nederlands. Op de basisschool bleek de hele klas heel slecht te scoren met de CITO toets. Ik had 14 fout in die hele toets, waarvan 10 in het stuk dat over spelling ging Kortom: daar is het al misgegaan.

Toen ik in de 1e kwam kregen we van de Nederlandse docent de vraag: wat vinden jullie leuker: toneelspelen of Nederlands krijgen? Stomme vraag, niemand vond Nederlands leuk, waardoor we 2/3 van het jaar toneelstukken hebben gespeeld en slechts 1/3 deel aan Nederlands hebben besteed.
In de 2e kregen we een docente die zwanger was. Zij ging al snel met zwangerschapsverlof, waarna er geen vervanger voor ons was. We hebben toen maanden geen Nederlands gehad. Na die maanden kregen we een invaller die geen orde kon houden en al helemaal geen les kon geven. Van hem heb ik dus niks geleerd en hij werd al snel teruggefloten door de inspectie en moest terug naar (zijn eigen) school. Weer geen vervanger...
Uiteindelijk in de 3e ook nog een tijdje zonder Nederlands gezeten (althans: zonder goede docente) en pas eind 3e klas begreep ik de Nederlandse spelling echt. Maar ja, inmiddels had ik me al zoveel dingen fout aangeleerd, dat die er nog steeds inzitten. Als ik goed nadenk weet ik dus wel hoe ik dingen moet schrijven, maar ik doe nog altijd wel dingen fout; puur uit gewoonte dus

[marlies]

Ik vind dat dit bericht hier goed staat.

Nu over jouw topic: Ik denk dat het inderdaad door de scholen komt, dat zij er niet genoeg aandacht aan besteden.( Al moet ik zeggen dat ik het op de basisschool wel goed gehad heb.)
Ik denk dat interesse ook een factor is. Als taal jou niets kan schelen, je nooit een boek leest en het je niet uitmaakt hoe je schrijft, dan maak je veel meer fouten dan iemand die zich er wel in interesseert.

[thunder110]

Naast de correctie van perseus wil ik nog even een kanttekening maken bij jouw voorbeeld van het werkwoord 'mailen' met betrekking tot 't kofschip. Voor Engelse woorden die opgenomen zijn in de Nederlandse taal gelden vaak andere regels.

Maar verder leuk geprobeerd, hoor.

thunder110 schreef op 01-11-2003 @ 23:50:
Naast de correctie van perseus wil ik nog even een kanttekening maken bij jouw voorbeeld van het werkwoord 'mailen' met betrekking tot 't kofschip. Voor Engelse woorden die opgenomen zijn in de Nederlandse taal gelden vaak andere regels.

Ik heb ook nog een kleine toevoeging m.b.t. de spelling van werkwoordsvormen van Engelse werkwoorden; als de stam van zo'n werkwoord eindigt op 1 van de klinkers van 't kofschip m.u.v. de 's' of wanneer het een s-klank is, krijg je een 't' aan het eind van het voltooid deelwoord.

Voorbeeld 1:
Infinitief:'faxen'.
Stam:'fax' (s-klank).
Daarom is het 'gefaxt' en niet 'gefaxd' .

Voorbeeld 2:
Infinitief:'leasen'.
Stam:'leas'.
Dit is een uitzondering op de regel . 'Leasen' is (volgens mijn lesboek Nederlands dan (voor zover ik mij herinner)) het enige werkwoord waarbij het niet zeker is of de stam eindigt op een s-klank of een z-klank. Daarom mag je zowel 'geleast' als 'geleasd' schrijven.

[edit]

De kranten worden trouwens ook steeds triester. In 'de Telegraaf' en 'de Tubantia' ontdek ik regelmatig spelfouten (het zijn dan ook geen échte kranten).
Zo stond in 'de Telegraaf' eergisteren een artikel over negatieve effecten van lexicale veranderingen in onze spreektaal, geloof ik. De titel van dit bericht weet ik me niet meer precies te herinneren, maar het stond met een 't' gespeld, terwijl dat een 'd' moest zijn, daar ben ik absoluut zeker van! In de 2e regel van dat artikel stond hetzelfde woord, ook als voltooid deelwoord gebruikt, met een 'd'. Érg slordig van 'de Telegraaf', en dát bij zo'n artikel, hoe ironisch. 'De Tubantia' is bijna net zo erg, bah.
Geef mij maar 'de Volkskrant', het 'NRC Handelsblad', of het 'Algemeen dagblad'.

Voor zo ver ik weet gelden voor buitenlandse woorden die in het Nederlands gebruikt worden gewoon dezelfde regels als voor Nederlandse woorden. 't kofschip moet je nu alleen meer zien als 't xkofschip, zo werd het op de pabo iig aangeleerd.

@perseus: 't gaat toch gewoon om de laatste letter van de stam, niet om de klank? En bij leas is dat dan toch gewoon een s? Op de pabo zeiden ze iig dat je niet op klank moest letten, als ik het me goed herinner, omdat je je dan heel gemakkelijk kunt vergissen en het ook niet altijd klopt ed.

Tuurlijk wordt de schrijfwijze op school behandeld, over het algemeen ook met de dingen die jij nu op noemt, alleen gebeurt dit niet altijd even goed.

Op dingen als het forum op scholieren.com nemen lang niet alle mensen de moeite foutloos te schrijven. 'Hij werdt' is wel heel erg, maar dat iets anders er zo nu en dan door kan schieten, kan ik me voorstellen, in mijn vrije tijd voer ik gesprekken ook niet op de manier die me op school aangeleerd wordt, terwijl ik dat op school wel doe.

Nog een punt is dat niet iedereen een goed taalgevoel of bv. een taalstoornis heeft, dat kunnen ook oorzaken zijn van dat soort fouten. Heel veel in de spelling gaat ook op gevoel, zeker als je gewoon *iets* schrijft, dan ga je niet bij ieder(e) woord/letter nadenken hoe het moet.

[Gatara]

Hoewel ik heel duidelijk de grammaticale regels ken van de Nederlandse taal, betrap ik me zelf er vaak op dat ik soms wel eens typfouten maak als "hij beaamd dat". Ik noem het een typfout, want als ik met pen en papier hetzelfde schrijf, dan maak ik zelden fouten. Ik denk dat dat ligt aan het feit dat het lezen van een scherm moeilijker is dan van papier en dat ik daarnaast sneller typ, dan dat ik met een pen kan schrijven. Die twee zaken zorgen er dan vervolgens voor dat je nogal snel een grammaticale fout maakt.

Desalniettemin geloof ik graag dat het met de kwaliteit van het beheersen van de Nederlandse taal door Nederlanders bar slecht is; terwijl het echt niet zo moeilijk is (ga eens Russisch studeren; da's pas moeilijk Of Fins! )

Ik ben het dus ook volledig met je eens en erger me ook groen en geel aan grove taalfouten als "ik vindt'. Op een forum waarin er steeds actieve bijdrages geleverd worden, wil ik het nog wel door de vingers zien, maar op websites - waarvan je toch verwacht dat men deze even op taalfouten controleert voordat men m uploadt naar de server,...? Brrr

[Gatara]

Ohja, en die mensen van de Volkskrant kunnen totaal geen Nederlands schrijven
Die krant stikt van de idiote spel- en grammaticafouten!

[Freestyler*]

"spreekfouten" zijn ook erg..
je hoort constant "het kost duur" en "het weegt zwaar"...
pleonasme/tautologie/contaminatie ; wat is wat ook alweer?


Maar de vraag is dan of je mensen moet verbeteren

ik vind trouwens dat je je niet te veel moet ergeren aan al die schrijffouten, het kan iedereen weleens overkomen. Maar de zaak verandert natuurlijk als grove spelfouten gepubliceerd (en daarmee 'verkocht') worden in de media

[mathfreak]

linda85 schreef op 01-11-2003 @ 21:03:
de Nederlandse docent

Offtopic: Dit is een germanisme. Het moet "de docent(e) Nederlands" zijn.

[Dvalin]

'kbegrijp niet waarom iedereen zich zo stoort aan schrijf- en spreekfouten, zolang iedereen elkaar begrijpt is het toch?


en over 'spreekfouten':

talen evolueren, sommige nieuwe dingen worden in een taal opgenomen, en sommige dingen verdwijnen

over een aantal jaar zal: 'hun worden' bijvoorbeeld 'correct' Nederlands worden, logisch toch? als iedereen het al zegt

[Iduna]

Ik begrijp wat je bedoelt. Er wordt steeds minder gekeken naar spelling en grammatica op school. Nou ja, wel van de vreemde talen zoals Frans en Duits. Dat is allemaal leuk en aardig maar in je eigen land je eigen taal niet kunnen beheersen is ernstig.
Ook speelt internet een rol in het maken van fouten. Het is immers korter om ipv toch 'tog' te schrijven en dat soort dingen (wat overigens echt lelijk staat maar dat is mijn mening ).
Toen ik nog op de basisschool zat, werd er redelijk veel tijd besteed aan al die regeltjes van de Nederlandse taal.
Op de middelbare school steeds minder. Alleen bij Nederlands wordt er op je Nederlands gelet. Andere leraren kennen de regels ook niet echt, heb ik gemerkt. (Maar dan had je ook een economie leraar die wel op taal lette en er daarom punten vanaf haalde als het taalkundig niet goed was.. maar goed, ik had geen economie. )
Spreektaal heeft trouwens ook niet altijd goede invloed op het schrijven, dingen zoals 'groter dan ik' wordt opeens 'groter als ik' of nog 'erger groter als mij'.
Zelf let ik heel erg op mijn eigen stukjes en probeer zo goed mogelijk te schrijven. Maar soms zie je jouw eigen fouten ook niet en schieten de foutjes zoals d/t op het eind er weleens bij in. Ik zie wel heel snel fouten van anderen waar ik me dan ook heel erg aan kan ergeren.
Met het uitleggen van 't Kofschip (of voor anderen 't fokschaap ) krijg je de regels van de taal niet in de hoofden van de scholieren hoor.

perseus schreef op 02-11-2003 @ 03:26:
De kranten worden trouwens ook steeds triester. In 'de Telegraaf' en 'de Tubantia' ontdek ik regelmatig spelfouten (het zijn dan ook geen échte kranten).

Ik vind de Telegraaf sowieso maar een domme krant

[emoe]

Dvalin schreef op 02-11-2003 @ 12:54:
'kbegrijp niet waarom iedereen zich zo stoort aan schrijf- en spreekfouten, zolang iedereen elkaar begrijpt is het toch?


en over 'spreekfouten':

talen evolueren, sommige nieuwe dingen worden in een taal opgenomen, en sommige dingen verdwijnen

over een aantal jaar zal: 'hun worden' bijvoorbeeld 'correct' Nederlands worden, logisch toch? als iedereen het al zegt

Ik ben het absoluut niet met je eens. En ik hoop dat er hier nog mensen zo over denken.
Er is in de Nederlandse taal een tijd een tendens geweest om te schrijven wat je wil. Vind je 'automaties' wel leuk, dan schrijf je het zo. Als je graag 'hun hebben...' zegt, dan doe je dat. Het probleem is dan wel dat er evenveel schrijf- en spreekwijzen komen als er schrijvers en sprekers zijn. Je maakt je persoonlijke grammatica, zeg maar. Waar ik woon (Antwerpen) zou je kunnen horen: 'De blaffeturen emmen een nief couchke vaaref nuudig.'
('De luiken hebben een nieuw laagje verf nodig.')Dat begrijp jij misschien niet echt. Maar hier zijn echt wel mensen die dat zeggen. Na de moord op Fortuyn werd er in het Vlaamse journaal een reactie van een man getoond:'Hij is onze messias. Hij HEB voor ons gestorven.' Volgens jou moet dat perfect kunnen. Toch klinkt het een beetje dom, niet? Taal is zo'n belangrijk deel van wie je bent. Door de taal te verarmen, verarm je zelf ook een beetje, vind ik.

[Dvalin]

emoe schreef op 02-11-2003 @ 14:15:
Hij HEB voor ons gestorven.' Volgens jou moet dat perfect kunnen. Toch klinkt het een beetje dom, niet? Taal is zo'n belangrijk deel van wie je bent. Door de taal te verarmen, verarm je zelf ook een beetje, vind ik.

ik begrijp wat er bedoelt wordt

(en ik bedoel dat alleen voor Nederlands, en niet voor Vlaams, neem bijvoorbeeld een wordt als 'friterie' dat is ook geen goed Nederlands imho, terwijl je het overal in Balge ziet)

[emoe]

Dvalin schreef op 02-11-2003 @ 16:16:
ik begrijp wat er bedoelt wordt

(en ik bedoel dat alleen voor Nederlands, en niet voor Vlaams, neem bijvoorbeeld een wordt als 'friterie' dat is ook geen goed Nederlands imho, terwijl je het overal in Balge ziet)

Dit steekt een beetje. Ten eerste: Vlaams is ook Nederlands.
Ten bewijze: 10 voor taal op t.v.
Ik geef toe, er zijn een aantal leenwoorden maar die hebben jullie ook. S.v.p. (s'il vous plâit), bijvoorbeeld gebruiken jullie vaak, denk ik. Wij zeggen liever a.u.b. Een tijdje geleden hoorde ik een Nederlandse man op restaurant 'een jus d'orange' bestellen. En hij voegde er aan toe dat het wel jus d'orange van sinaasappels moest zijn...
Ten tweede: friterie wordt hier niet gebruikt. Nooit, nergens. We noemen dat frituur.

[Dvalin]

emoe schreef op 02-11-2003 @ 16:55:
Dit steekt een beetje. Ten eerste: Vlaams is ook Nederlands.
Ten bewijze: 10 voor taal op t.v.
Ik geef toe, er zijn een aantal leenwoorden maar die hebben jullie ook. S.v.p. (s'il vous plâit), bijvoorbeeld gebruiken jullie vaak, denk ik. Wij zeggen liever a.u.b. Een tijdje geleden hoorde ik een Nederlandse man op restaurant 'een jus d'orange' bestellen. En hij voegde er aan toe dat het wel jus d'orange van sinaasappels moest zijn...
Ten tweede: friterie wordt hier niet gebruikt. Nooit, nergens. We noemen dat frituur.

jaja dat bedoel ik