heb je hier wat aan?
B.
1. Definitie erosie
2. Verschillende soorten erosie
3. Oorzaken erosie
4. Gevolgen erosie
5. Bestrijding erosie
6. Herbebossing
7. Grond
8. Overheid
9. Redenen maatregelen
10. Planten
E.
1. Erosie: afsluiting of uitholling van land door werking van de wind, stromend water, zee of ijs
2. Er zijn verschillende soorten erosie. Je kunt bodemerosie onderverdelen in 3 soorten. Namelijk watererosie, winderosie en bodemuitputting.
Bodemuitputting: een vorm van erosie waarbij geen deeltjes, maar opgeloste (voedings-)stoffen aan de bodem onttrokken worden.
Bodemerosie veroorzaakt het verdwijnen van de voor de plantengroei onmisbare bovenste verweringslaag. De landbouw ondervindt hier het meeste schade van, terwijl deze juist de grootste veroorzaker is van bodemerosie.
Winderosie ontstaat onder twee voorwaarden:
- de bodem mag niet beschut zijn tegen wind, door bijvoorbeeld begroeiing.
- de bodemdeeltjes moeten voldoende los liggen, dus niet aan elkaar kleven door vocht of een chemische neerslag als kalk.
Door ondoordacht handelen van de mens is op grote schaal winderosie opgetreden. Dat gebeurde vooral in de droge gebieden, maar bijvoorbeeld ook op de hogere zandgronden van Nederland, zoals de Veluwe, waar grote zandverstuivingen ontstonden. Voorbeelden hiervan zijn:
- het oppompen van grondwater voor bevloeiing van grotere hoeveelheden dan er natuurlijk weer bij komt. Hierdoor droogt de bodem uit en verdwijnt een deel van het beschermende plantendek.
- Overbeweiding
- Akkerbouw: niet alleen door het onderploegen van de vegetatie, zal de bodem een deel van het jaar onbeschermd zijn. Ook wordt door de bewerking de bodem losser gemaakt, hierdoor neemt de gevoeligheid voor bodemerosie toe.
- Het steken van heideplaggen om de akkers meer vruchtbaar te maken.
Watererosie ontstaat onder drie voorwaarden:
- Er moet veel en vooral heftige neerslag zijn,
- Er moet veel reliëf zijn,
- De bodem mag door begroeiing maar weinig beschermt zijn tegen neerslag.
Bodemerosie door water kan gemakkelijk ontstaan door het weghalen van de natuurlijke begroeiing. Een bos bijvoorbeeld houdt niet alleen met de wortels de bodemdeeltjes vast, maar vangt ook veel water op (dat op de bladeren verdampt) en breekt de val van de druppels, waardoor een bui zijn kracht verliest. Bovendien loopt het water niet zo gemakkelijk tussen al die planten door, krijgt zo de tijd om in de bodem te dringen en kan dus onvoldoende eroderende kracht verzamelen. Deze vorm van erosie ontstaat dus door de begroeiing weg te halen en/of het voor water gemakkelijker te maken snel weg te stromen.
De mate van bodemerosie wordt grotendeels bepaald door de bevolkingsgroei in een gebied. Als die groei sterk is zal men al gauw ook de kwetsbare stukken grond in gebruik willen nemen voor de landbouw, waardoor het ecosysteem ernstig verstoord kan worden. Voorbeelden daarvan zijn:
- het roekeloos kappen van bossen voor bijvoorbeeld houtwinning. Een deel van de West-Europese bossen is vrijwel letterlijk in rook opgegaan door de behoefte aan houtskool voor hoogovens.
- het weghalen van de natuurlijke plantengroei om er akkerbouw te gaan beoefenen; akkerbouwgewassen vergen en periode van bodembewerking, waarin de bodem niet beschermd is. Sommige gewassen staan in rijen met onbeschermde grond ertussen.
- overbeweiding van steppegebieden, waarbij het vee meer plantmateriaal weghaalt dan er door natuurlijke groei bijkomt.
- het ploegen van de hellingen van boven naar beneden. De ploegvoren vormen zo goten waarlangs het water met grote snelheid kan wegstromen en diepe erosiegeulen vormt.
3. Verstoring van het natuurlijke evenwicht.
4. Erosie heeft tot gevolg dat het bodemmateriaal, wat beïnvloed is door erosie, verplaatst. Dit beperkt zich meestal tot het perceel zelf.
Een deel van die geërodeerde bodemmaterialen wordt hellingafwaarts getransporteerd, en een ander deel komt in de waterlopen terecht.
Ongeveer 10% van het geërodeerde bodemmateriaal bereikt de rivieren.
Een gevolg van bodemerosie door wind is vooral te vinden aan de rand van het geërodeerde gebied. Daar komt namelijk het weggeblazen zand en stof terecht, waar het de aanwezige plantengroei kan verstikken. Zo breidt het aangetaste gebied zich snel uit.
Een gevolg van bodemerosie door water is niet alleen het afvoeren van voor planten nuttig materiaal. De erosie heeft ook invloed op de waterhuishouding van een gebied. Bij en bui komt het snel over de oppervlakte wegstromende water in korte tijd in rivieren of beken terecht. Zo’n waterloop zal in een regenrijke periode moeite hebben met de waterafvoer, terwijl de rivier in een regenarme periode vrijwel leeg zal staan. Bovendien slibt de bedding dicht met erosiemateriaal. Scheepvaart en irrigatie worden vrijwel onmogelijk, overstromingen zullen dan veel voorkomen.
5. Winderosie:
Het bestrijden van bodemerosie door wind kan op vele manieren, maar zal zich in de eerste plaats richten op het afremmen van de wind en het opvangen van de weggeblazen deeltjes. Dat kan onder andere door:
- het plaatsen van rijen bomen, dwars op de overheersende windrichting. Die rijen bomen kunnen eventueel uitgebreid worden tot bosgordels.
- strookbebouwing, waarbij smalle stroken met verschillende gewassen worden bebouwd en wel zodanig gekozen, dat er altijd wel één strook begroeid is en de bodem beschermt.
- het op het veld laten staan van oogstresten zoals stoppelvelden van graan.
Watererosie:
De bestrijding van bodemerosie door water zal zich vooral moeten richten op het beschermen van de bodem en het tegengaan van snelle afstroming van het water. Voorbeelden hiervan zijn:
- herbebossing
- beplanten van hellingen met permanente gewassen zoals gras
- contourploegen: ploegen volgens de contouren of hoogtelijnen. Zo ontstaan kleine gootjes dwars op de helling, waarin het water afgeremd wordt en de tijd krijgt om in de bodem te dringen.
- terrasseren van hellingen, dan ontstaan vlakke stukken waar de erosie geen kans krijgt. Op de steile hellingen ertussen kan de erosie worden bestreden door er stenen te plaatsen of door een permanente begroeiing van bijvoorbeeld struiken of gras.
In onderstaande tabel is aangegeven welke impact verschillende erosiebestrijdingmaatregelen hebben op de erosiebeïnvloedende factoren, en welk effect de ingreep heeft op de verschillende waarneembare verschijnselen van erosie.
6. Herbebossing: het opnieuw met houtgewas beplanten.
Bospercelen worden bij voorkeur gesitueerd op sterk hellende percelen of op percelen die regelmatig met erosiefenomenen geconfronteerd worden.
7. Door een stevige kruimelstructuur van de bodem kan neerslag beter en sneller infiltreren, zodat minder water afstroomt. Een bodem met een stevige kruimelstructuur is beter bestand tegen de erosieve kracht van afstromend water en tegelijk wordt afstromend water door het ruwe oppervlak afgeremd.
8. In Vlaanderen bijvoorbeeld kunnen gemeentes, door de komst van het Erosiebesluit, subsidies ontvangen voor het uitvoeren van kleinschalige erosiebestrijdingsmaatregelen. De maatregelen zijn brongericht en kunnen zowel het opmaken van en erosiebestrijdingsplan als het uitvoeren van erosiebestrijdingswerken zoals grasstroken, dammen, buffergrachten, erosiepoelen enzovoort omvatten.
Omdat landbouwers vaak de grootste veroorzakers van erosie zijn, en zij dit ook zo veel mogelijk kunnen voorkomen, kunnen landbouwers die bereid zijn erosiebestrijdende technieken toe te passen, financieel gesteund worden door de gemeente.
9. Voor:
- het tot stand houden van de natuur
- het bruikbaar houden van de grond
- uiteindelijk heeft de mens er ook meer voordeel van, denk dan aan de herbebossing en het nut van bomen
Tegen:
- het kost de landbouwers meer moeite, tijd en geld om deze maatregelen toe te passen
- er komen veranderingen in het landbouwproces van de boeren
10. Welke planten kunnen meehelpen met het bestrijden van erosie is onduidelijk voor ons. Dit kunnen wij navragen bij een tuincentrum, denken wij.
|