Orde

[Antoni]

Dit verhaal behoeft enige inleiding. Ik heb het geschreven als onderdeel van de eindopracht van een cursus 'creatief schrijven'. De omschrijving van de opdracht kun je hieronder lezen en misschien is het voor de schrijvers die dit lezen wel leuk om er zelf ook een poging mee te wagen. Enfin, het oordeel van de leraar weet ik al, maar nu dat van jullie.

Opdracht:
a) Schrijf een verhaal van 1 - 1,5 A4 over een obsessie of over dwangmatigheid.
b) Verdeel dit verhaal vervolgens in 7 stukken die je op volgorde nummert van a tot en met g. (nummering heb ik zelf weggelaten voor het zicht)
c) Zoek vervolgens een metafoor (doorlopende beeldspraak) die symbool staat voor de inhoud van het verhaal. dit kan een natuurbeschrijving zijn of een heel concrete bschrijving van gedrag van dieren, het zonnestelsel etc. Voorbeelden zijn: verhaal over een vos als het gaat over slimheid of een heel gedetailleerde beschrijving van de voorbereidingen van een sluipschutter als het gaat over dreiging (logisch bijna) of over zorgvuldigheid.
d) Schrijf tussen de delen a tot en met g een deel van het verhaal van de metafoor. In principe schrijf je dus twee verhalen die je steeds afwisselt. Zorg dat de metafoorgedeelten steeds het eigenlijke verhaal versterken.
e) Uiteindelijke volgorde wordt dus a-metafoor-b-metafoor-c-metafoor- etc tot en met g. Dit resulteert in een gezamenlijk verhaal met een omvang van ongeveer 3 A4.

---

Orde

'Kijk, nu doet ze het weer', fluisterde Peter tegen zijn buurman, die secuur bezig was een zin op de rand van zijn tafeltje te schrijven. Roel keek op van zijn tekst en richtte zijn blik op de lerares.
Zonder zijn ogen van haar af te wenden, vroeg hij aan Peter:
'Wat doet ze dan?'

Het universum is altijd al een mysterie geweest. Misschien denk je dat men er tegenwoordig wel achter is hoe de natuur en haar wetten in elkaar zitten, maar dat is slechts een onderdeel van de werkelijke aard van alles. Er is namelijk een wezenlijk verschil tussen het begrijpen van 'hoe' en het begrijpen van 'waarom' of misschien beter gezegd: het 'waardoor' en het 'waarom'.

'Dat heb ik je daarnet toch al gezegd', antwoordde Peter geïrriteerd, 'Kijk dan! Nu doet ze het alweer.'
Nu zag Roel wat hij bedoelde; op het bureau van mevrouw Alphenaar lagen twee stapeltjes papier, waarschijnlijk proefwerken, welke ze telkens aantikte, iets verplaatste en ze zo leek recht te leggen. Dit ritueel herhaalde zich een paar keer bij beide stapeltjes.
Vervolgens boog ze zich weer over haar werk, terwijl ze haar bril met één vinger dichter naar haar gezicht duwde.
'Wat een zenuwpees', fluisterde Roel.

Het is een bekend feit dat bijvoorbeeld een glazen vaas zich naar de grond toe beweegt als je deze van een hoogte los laat en vervolgens kapot valt mits de vloer hard genoeg is. De oorzaak (het 'waardoor') is bekend: een grote massa, in dit geval de aarde, trekt een kleinere massa (de vaas) aan, waarop de vloer een dusdanige kracht uitoefent op de vaas dat een deel van alle molecuulverbindingen in het laatste het begeven.

'Waarom doet ze dat?' vroeg Peter.
'Als ik moeilijke vragen wil beantwoorden, zou ik nu m'n natuurkunde wel maken', grapte Roel. 'Volgens mij is het een soort dwangneurose, alsof ze niet anders kan.' Mevrouw Alphenaar keek even op naar de jongens en even waren ze bang dat zij hen gehoord had. Gelukkig ging ze snel weer verder met haar nakijkwerk en het repetatieve rechtzetten van haar halve brilletje.

Niemand begrijpt echter het 'waarom', de reden. Is er überhaupt wel een reden? Waarom heeft de natuur de niet te verbreken drang zich aan haar eigen wetten te houden? Nooit zal een vaas zich plotseling naar het plafond bewegen als je deze los laat (onder verder gebruikelijke omstandigheden). De natuur is daar te concequent en loyaal voor. Ze gehoorzaamt precies zoals er van haar verwacht wordt. Ze is voorspelbaar en herhaalt zichzelf in elke soortgelijke situatie hetzelfde.

'Een rare tic is 't', zei Peter, nadat mevrouw Alphenaar drie keer achter elkaar haar bril recht had gezet.
'Ja, alsof alles perfect moet zijn en het liefst zelfs nog een beetje beter.'
De rest van de klas had haar vorig jaar al als docent natuurkunde gehad en was wel gewend geraakt aan het aparte gedrag van Alphenaar. De klasgenoten van Roel en Peter zaten verveeld door hun boeken te bladeren, over niets te praten of geconcentreerd hun huiswerkopdrachten te maken. Maar omdat Roel en Peter waren blijven zitten, waren ze nieuw in haar klas en uitermate gefascineerd door haar dwangmatigheden.

Omdat ze zo concequent en voorspelbaar is, zijn we aan haar wetten gewend geraakt. Niemand kijkt meer verbaasd op wanneer water gaat koken boven een vuur of wanneer een glas omvalt als je er tegenaan stoot. We weten niet anders. Voor een pasgeborene daarentegen is alles nieuw. Hij vraagt zich echter nog niet af waarom dingen gebeuren zoals ze gebeuren. Het enige dat hij wil weten zijn de concequenties van zijn acties. Hij verkent de wereld en ontdekt wat hij kan doen om een bepaald doel te bereiken.

'Zou ze het zelf doorhebben, denk je?' fluisterde Roel tegen Peter, mevrouw Alphenaar inspecterend.
'Ik hoop het niet voor 'r', zei Peter, 'Ik vind het al erg genoeg dat wij het doorhebben en we zien haar maar twee uur per week.'
'Het went wel', zei Roel, die ondertussen al weer bezig was met het onderkladden van zijn tafeltje.
'Ja, dat geloof ik graag. Maar dan nog kan ik er met m'n verstand niet bij.'

De wetenschap gaat een stapje verder; zij probeert te achterhalen waardoor dingen gebeuren zoals ze gebeuren. En je zou kunnen zeggen dat zekere filosofische denkwijzen nog een stap verder gaan door zich af te vragen waarom dingen gebeuren zoals ze gebeuren.

'Ik heb gehoord', zei Peter, 'Dat ze 's ochtends een uur te vroeg op school komt en het lokaal aan kant maakt voordat de eerste klas binnenkomt.'
'Iedere dag?' vroeg Roel verbaasd.
'Ja, iedere dag. Ze zet dan de tafels tot op de millimeter nauwkeurig recht en zo.'
'Dat ze daar de tijd voor neemt', zei Roel, 'Alsof wij het erg zouden vinden dat de tafels scheef staan en bovendien staan ze toch niet meer netjes als we in haar lokaal geweest zijn.'
Peter gniffelde. 'Hoelang zou ze dat zo al doen?'
'Belangrijker nog,' zei Roel, 'Hoe lang blijft ze er nog mee bezig?'

Men gaat er van uit dat de natuurwetten morgen hetzelfde zijn als vandaag en gisteren en dat is niet verwonderlijk, want nooit heeft de natuur een drastische verandering gekend, althans; niet dat de mensheid meegemaakt heeft. Er zijn wetenschappers die beweren dat natuurwetten langzaam veranderen. Zo zou de lichtsnelheid miljarden jaren geleden hoger geweest zijn, waarna zij vertraagde tot de snelheid die we nu aannemen. Betekent dit dat de natuur er moeite mee gehad heeft een stabiel geheel te worden? En is de natuur op dit moment, zoals wij haar nu kennen, stabiel? Desalniettemin is ze iets waar we aan gewend zijn. Daardoor vinden we de natuur niet vreemd.

De jongens waren weer stil. Beiden wisten ze niks meer te zeggen over Alphenaars gedrag en naar een verklaring zochten ze ook niet meer. Peter wendde zijn hoofd naar Roel's tafeltje, nieuwsgierig naar wat zijn vriend geschreven had. Hij las:

De natuur is normaal.

Alphenaar is gek.

[Broeder]

Het is een beetje voorbarig om te concluderen dat iemand een dwangneurose heeft door het rechtleggen van blaadjes, maar verder wel een aardig stukje.
De natuur is overigens niet (altijd) voorspelbaar.

[Roosje]

Ik vind het niet bijster boeiend. De blauwe stukjes vind ik leuker dan de zwarte, maar dat is iets persoonlijks, vermoed ik. Het verhaal interesseert me niet. Het is niet verrassend of iets in die trant. Alleen je laatste zin is dan een beetje anders, maar wel voorspelbaar. Nah, niet leuk.

En je hebt een paar storende schrijffouten. Consequent schrijf je met een S, niet met een C, de bezits-S schrijf je nìet met een apostrof ervoor en nog zo iets.

Ik ben het met roosje eens dat de blauwe stukjes nog best te lezen zijn en de zwarte stukjes ronduit veel minder kwaliteit zijn - dus dat maakt het iets minder persoonlijk .

[Antoni]

@Broeder: Dat eerste zal ik doorgeven aan Roel Leuk dat je een fictief persoon op zijn fout wijst.
Ik weet dat de natuur op quantumschaal niet voorspelbaar is, maar verder zal de natuur nooit afwijken van haar wetten. Maar ik snap wat je bedoelt. We hebben de natuur nog niet volledig doorgrond, dus we blijven voor verrassingen staan.
Bedankt voor je reactie.

@Roosje: Bedankt voor het wijzen op de spelfouten. Mij waren ze niet opgevallen. Die bezits-s is volgens de taalunie inderdaad verkeerd. Wat dat betreft geef ik de voorkeur aan het Witte Boekje, die daar meer vrijheid in geeft. Bedankt voor je reactie.

@Fri..: Bedankt voor je reactie.

Ik vraag me nu af of mijn cursusleider verstand van zaken had, toen hij mij adviseerde iets in het schrijverswezen te gaan doen en mij een 9,5 voor deze opdracht gaf. Misschien zegt dat meer over al zijn andere leerlingen dan over mij. Smaken verschillen blijkbaar.

[Roosje]

Antoni schreef op 06-08-2006 @ 00:53 :
Ik vraag me nu af of mijn cursusleider verstand van zaken had, toen hij mij adviseerde iets in het schrijverswezen te gaan doen en mij een 9,5 voor deze opdracht gaf. Misschien zegt dat meer over al zijn andere leerlingen dan over mij. Smaken verschillen blijkbaar.

Ikzelf zou er geen 9,5 aan geven. Smaken verschillen, dat zeker. Maar je hebt de opdracht zelf wel goed uitgevoerd, is het niet daarom dat je zo'n hoog cijfer hebt? Want je hebt je - zover ik kan zien - heel netjes aan de opdracht gehouden.

[Antoni]

Roosje schreef op 06-08-2006 @ 11:30 :
Ikzelf zou er geen 9,5 aan geven. Smaken verschillen, dat zeker. Maar je hebt de opdracht zelf wel goed uitgevoerd, is het niet daarom dat je zo'n hoog cijfer hebt? Want je hebt je - zover ik kan zien - heel netjes aan de opdracht gehouden.

Nee, daar ligt het niet aan. Iedereen moest zich goed aan de opdracht houden, anders werd de uitwerking gewoon afgekeurd. Het cijfer is ontstaan naar de inhoud en vorm van de uitwerking. Ik zal de reactie van de docent plaatsen, dat bespaart mij wat uitleg:

"Je hebt een mooi beschreven obsessie vanuit een onverwachte hoek met een prachtig slot. Het blijft ook heel beeldend. Ik vind zelf je metafoor gedurfd maar geniaal. Daarbij komt dat je ijzerenheinig alletwee naast elkaar zet zonder compromis. Ik vind het knap hoe je een wetenschappelijke verhandeling wetenschappelijk houdt en toch gelijk laat lopen met het verhaal. En dan natuurlijk een perfect slot met dezelfde tegenstelling."