Beïnvloeding van de media op basisschoolkinderen

Volgens de Kijkwijzer kijken basisschool kinderen gemiddeld zo’n 2 uur per dag televisie. Waar kijken ze naar en wat doen televisie programma’s met kinderen.
En wat kunnen we hier als ouder of leerkracht aan doen?

Televisie kijken doen we, jong en oud, allemaal om dezelfde reden, we vinden het gezellig. Het ontspant, informeert en brengt vermaak. Ook zorgt het ervoor dat het kind ‘erbij hoort’. Op het schoolplein word vaak gepraat over de laatste aflevering van Anubis of Pokemon. Kinderen laten zich echter heel snel beïnvloeden door televisie. Veel meer dan door een boek kunnen ze er zichtbaar plezier aan beleven en laten ze er hun spelgedrag door leiden. Een kind dat vaak naar agressieve televisie programma’s kijkt zal bijvoorbeeld in zijn spel met andere kinderen ook agressief reageren.
Volgens wetenschappers staat het nu wel vast dat geweldbeelden kinderen kunnen schaden. Hoe groot het effect van het geweld is, hangt vooral af van de kinderen. Mediageweld kan drie soorten effect hebben: 1) angstig reageren, 2) afstompen, en 3) gewelddadig gedrag vertonen.

Hoe herken je dit soort gedrag?
Als een kind slecht slaapt, nachtmerries heeft of ineens weer in bed plast kan dit duiden op het kijken van programma’s waar het kind nog niet aan toe is. Bij het kijken of spelen zitten ze dan misschien zenuwachtig te friemelen. Een dag later spelen ze dan opvallend ruw of juist heel stil. Het zijn effecten die voor elke ouder of leerkracht makkelijk waarneembaar zijn. Volgens Nederlands onderzoek is 7% van de basisschoolkinderen wel eens zo bang van vervelende televisiebeelden, dat ze er dagen later nog last van hebben.

Waarom zijn kinderen zo beïnvloedbaar?
Als kinderen bang zijn voor bepaalde programma’s betekend dit dat deze programma’s nog te moeilijk voor ze zijn. Ze kunnen de realiteit nog niet scheiden van de fantasie wereld die op het scherm wordt getoond. Hele jonge kinderen denken dat veel dingen op televisie echt zijn of zelfs in het toestel zitten. Zo kan een peuter al uit zijn doen worden gebracht door een eenvoudige ruzie in een poppen- of tekenfilm.

Welke kinderen zijn beïnvloedbaar?
Mediageweld werkt niet automatisch op kinderen in. Sommige kinderen laten zich makkelijker beïnvloeden dan andere. Uit onderzoek weten we dat de invloed van mediageweld het grootst is bij jonge kinderen, jongens (grotere voorkeur voor geweld), kinderen die smullen van geweld (leven zich meer in) en minder vaardige kinderen (kinderen die het op school wat minder doen en psychisch onzekere kinderen).

Waar kijken kinderen naar?
Jonge kinderen kijken het liefst naar programma’s als sesamstraat, Dora of Bob de Bouwer. Deze programma’s hebben meestal educatieve waarde. Vaak word er in deze programma’s geteld, worden er woorden uitgelegd of word er Engels gesproken.
Iets oudere kinderen, tot een jaar of negen, kijken ook veel naar de echte kinder-programma`s, zoals tekenfilms en korte documentai¬res over andere kinderen. Maar bij hen groeit ook de belangstelling voor spannende jeugddramaseries en buitenlandse pro¬gramma`s waarin het gaat om komische verwikkelingen of om romantiek of actie. Die bekijken ze samen met hun ouders of als het zo uitkomt met leeftijdsgenootjes. Voorbeelden van deze programma’s zijn Het huis Anubis of Amika.
Vanaf 9 jaar kijken kinderen steeds vaker mee met de volwassenen. Een jeugdserie die ze veel volgen is SpangaS, een serie over een groep jongeren op de middelbare school. Dit spreekt de oudere basisschool jeugd vooral aan omdat ze daar natuurlijk veel mee bezig zijn. Jongens uit de bovenbouw van het basisonderwijs kijken vooral graag naar spannende avonturenprogramma`s en sportprogramma`s. Meisjes hebben vanaf die leeftijdsfase wat meer voorkeur voor romantische films en soaps.

Tot slot hebben we natuurlijk nog de tekenfilms. Tekenfilms behoren al generaties lang tot een van de meest geliefde programmatypes. Een van de redenen is dat kinderen wel weten dat de meeste tekenfilms in het echt niet kunnen. Tekenfilms zijn ook makkelijk te volgen en hebben een voor kinderen simpele herkenbare verhaalstructuur. Kinderen vinden dat heel belangrijk. Ook bij tekenfilms is de invloed op kinderen goed te herkennen. Luister maar eens hoe kinderen praten in de klas en vergelijk dat met hoe jij vroeger met je klasgenoten sprak. Kinderen praten niet meer, ze roepen,schreeuwen. Hoe kan het ook anders als je kijkt naar de tekenfilms van tegenwoordig. Spongebob Squarepants is natuurlijk het bekendste voorbeeld van een schreeuwerige tekenfilm. Maar ook in een tekenfilm als Pokemon wordt maar weinig op een normale toon gezegd.
Bijna net zo populair als tekenfilms lijken reclames en muziekclips. Deze `programmaatjes` voldoen aan de meest belangrijke eisen van kinderen. De verhaalstructuur is kort, simpel en duidelijk en er wordt veel gebruik gemaakt van humor, fantasie, kleur en tempo. En ook bij reclame wordt ingespeeld op de kinderen. Reclames van koek en snoep fabrikanten en speelgoedwinkels worden vooral tussen tekenfilm en andere kinderprogramma’s door getoond. Kinderen raken in de ban van deze reclames door de snelheid, de duur en de prachtige kleuren. En door die lieve ogen en zeurende stemmetjes in de winkel geven ouders al snel toe om daarna snel de rest van de boodschappen te doen.

Kort samengevat moeten we dus goed nadenken wat we aan onze kinderen laten zien. Als kinderen vragen of ze mogen televisie kijken is het verstandig eerst eens te vragen waar ze naar willen kijken. Ook als leerkracht is het belangrijk om op de hoogte te zijn van het kijkgedrag van kinderen in de klas. Het kan helpen bepaalde signalen sneller op te pakken. Ik vind dat je als ouder best kritisch mag zijn over wat je kind wel of niet mag zien. En ook het aantal uren dat kinderen kijken mag best onder de loep worden genomen door ouders. Laat kinderen weer buitenspelen en laat ze hun eigen fantasie het werk doen in plaats van zich te laten beïnvloeden door de televisie.

Tips voor ouders en leerkrachten:
- Spreek af hoe lang kinderen mogen kijken.
- Spreek af waar de kinderen naar mogen kijken
- Let er op wat de kijkwijzer zegt
- Kijk eerst zelf naar het programma of de serie en bepaal of het geschikt is.
- Kijk samen met de kinderen, praat over datgene dat op televisie is. Praat met kinderen over wat wel en niet kan. (Is die superheld echt zo sterk dat hij een auto op kan tillen? Is dat nou bloed of tomatenketchup)


Bron:
http://www.kijkwijzer.nl
http://www.zapp.nl

[Uice]

Pabo 1B schreef:

Volgens wetenschappers staat het nu wel vast dat geweldbeelden kinderen kunnen schaden. Hoe groot het effect van het geweld is, hangt vooral af van de kinderen. Mediageweld kan drie soorten effect hebben: 1) angstig reageren, 2) afstompen, en 3) gewelddadig gedrag vertonen.

Nee. Er is nooit een fatsoenlijk onderzoek geweest dat aangetoond heeft dat kinderen gewelddadig worden van televisiegeweld.

[Ieke]

Geen idee wat je hier nu mee wil, dus voorlopig een slotje.