D/t-regel

[Caviamax]

Hoi,

Ik heb geen huiswerkvraag, maar aangezien het wel over Nederlands gaat post ik ´m hier maar.

Wie kan mij de d/t-regel uitleggen? Ik heb al een beetje gezocht op internet maar veel wijzer word ik niet.

Ik weet de in mijn ogen simpelste d/t-regel wel: ik word binnenkort achttien jaar, hij wordt er blij van, er wordt vandaag gekookt, word je daar niet gek van?

Ik loop vast bij woorden als veranderd/t, inhoud(t), gebeurd/t etcetera. Is hier ook zo'n soort regel van toepassing dat je voor het woord loop kan invullen?

Alvast bedankt.

[bloodyb]

Bij werkwoorden als worden is de stam :worden minus en dus word en daar komt dan al of niet een t achter. Bij veranderen is het veranderen minus en dus verander en daar komt ook een t achter. Nooit dt! De d komt er achter bij het voltooid deelwoord: hij is veranderd. Als je twijfelt of er wel of geen t achter de stam komt kan je het werkwoord vervangen door het werkwoord fietsen bv: ik fietst. Klinkt dat? Nee dat wordt dus ik fiets. Hij fiets. Klinkt dat goed? Nee, dus hij fietst. Succes.

[Caviamax]

bloodyb schreef:

Bij werkwoorden als worden is de stam :worden minus en dus word en daar komt dan al of niet een t achter. Bij veranderen is het veranderen minus en dus verander en daar komt ook een t achter. Nooit dt! De d komt er achter bij het voltooid deelwoord: hij is veranderd. Als je twijfelt of er wel of geen t achter de stam komt kan je het werkwoord vervangen door het werkwoord fietsen bv: ik fietst. Klinkt dat? Nee dat wordt dus ik fiets. Hij fiets. Klinkt dat goed? Nee, dus hij fietst. Succes.

Dankje voor je uitleg. Ik snap die d/t-regel toch nog niet bij woorden als veranderd/t. Moet ik er dan fiets van maken?

Enkele voorbeelden:
- Echter gaat het om de manier waarop dat gebeurd/t
- Als er gebruik wordt gemaakt van inhoudelijk gegronde argumenten is daar niets mis mee en bevordert/dhet de discussie
- Daarnaast worden al de tips en trucs die in het boek worden genoemd in de praktijk behandelt/d
- hoe gaat dat dan, hoe gebeurt/ddat
- Of hier echter te spreken valt van toegevoegde waarde verschilt/d van persoon tot persoon

[Tink*]

Je moet goed kijken of het de persoonsvorm in de zin is of het voltooid deelwoord. Bij het voltooid deelwoord staat er nog een vorm van hebben/zijn of soms worden in de zin en dat is dan de persoonsvorm. Als het woord alleen persoonsvorm is dan wordt het geschreven met stam+t. Is het een voltooid deelwoord, dan geldt de kofschip-regel.

Ik zal het je uitleggen met je voorbeelden:

- Echter gaat het om de manier waarop dat gebeurd/t

Dat gebeurt. Dat is de vervanger voor het, dus je krijgt gewoon stam+t.

- Als er gebruik wordt gemaakt van inhoudelijk gegronde argumenten is daar niets mis mee en bevordert/dhet de discussie

Het bevordert (het zijn twee zinnen samengevoegd en dit is een nieuw onderwerp + persoonsvorm). Hier dus weer gewoon stam+t.

- Daarnaast worden al de tips en trucs die in het boek worden genoemd in de praktijk behandelt/d

De tips worden behandeld. Worden is hier de persoonsvorm, dat kun je ontdekken door er bijv. een vraagzin van te maken. Behandeld is voltooid deelwoord en wordt geschreven met een d volgens de regel van het kofschip.

- hoe gaat dat dan, hoe gebeurt/ddat

Dat gebeurt. Hier weer stam+t. Gebeurt is persoonsvorm.

- Of hier echter te spreken valt van toegevoegde waarde verschilt/d van persoon tot persoon

Verschilt is hier de persoonsvorm en wordt geschreven met stam+t.

[Caviamax]

Tink* schreef:

Je moet goed kijken of het de persoonsvorm in de zin is of het voltooid deelwoord. Bij het voltooid deelwoord staat er nog een vorm van hebben/zijn of soms worden in de zin en dat is dan de persoonsvorm. Als het woord alleen persoonsvorm is dan wordt het geschreven met stam+t. Is het een voltooid deelwoord, dan geldt de kofschip-regel.

Ik zal het je uitleggen met je voorbeelden:

- Echter gaat het om de manier waarop dat gebeurd/t

Dat gebeurt. Dat is de vervanger voor het, dus je krijgt gewoon stam+t.

- Als er gebruik wordt gemaakt van inhoudelijk gegronde argumenten is daar niets mis mee en bevordert/dhet de discussie

Het bevordert (het zijn twee zinnen samengevoegd en dit is een nieuw onderwerp + persoonsvorm). Hier dus weer gewoon stam+t.

- Daarnaast worden al de tips en trucs die in het boek worden genoemd in de praktijk behandelt/d

De tips worden behandeld. Worden is hier de persoonsvorm, dat kun je ontdekken door er bijv. een vraagzin van te maken. Behandeld is voltooid deelwoord en wordt geschreven met een d volgens de regel van het kofschip.

- hoe gaat dat dan, hoe gebeurt/ddat

Dat gebeurt. Hier weer stam+t. Gebeurt is persoonsvorm.

- Of hier echter te spreken valt van toegevoegde waarde verschilt/d van persoon tot persoon

Verschilt is hier de persoonsvorm en wordt geschreven met stam+t.

Even kijken of ik het begrijp:
Dus het is ''wat gebeurt hier'' omdat het hier alleen een persoonsvorm betreft. Want er staat geen vorm van zijn/hebben/worden in.
''Is dit waar gebeurd'' omdat hier een vorm van zijn (is) in de zin staat. Als de stam eindigt op t, k, f, s, ch, p krijgt deze een t maar hier een d omdat ...

Even de theorie, dan het ezelsbruggetje: als de stam van een werkwoord eindigt op een stemloze medeklinker, dan krijg je een t (die is zelf ook stemloos) in de verleden tijd en voltooide tijd. Eindigt de stam op een stemhebbende medeklinker, dan volgt er een d. Let op: bij werkwoorden als 'verhuizen' ben je misschien geneigd te denken dat de stam 'verhuis' is, maar dat is niet zo: de stam is 'verhuiz-'. De 'z' is een stemhebbende medeklinker, dus je krijgt in de verleden tijd en voltooide tijd een '-d'. Ik verhuisde, ik ben verhuisd.

Nu het ezelsbruggetje: als je kijkt naar 't kofschip, dan zitten daar precies de stemloze medeklinkers in; dus als de laatste letter van de stam voorkomt in ''t kofschip', dan krijg je een '-t'. Komt hij er niet in voor, dan een '-d'.

Dus als je zegt 'het ongeluk is daar gebeurd', dan zie je dat het gaat om een voltooid deelwoord ('het is gebeurd'), vervolgens kijk je naar de laatste letter van de stam (een 'r'), die zit niet in 't kofschip, dus krijg je een '-d' en geen '-t'.

Nog een foefje voor de tegenwoordige tijd: vervang het werkwoord door 'horen':
'hij wordt 18' --> 'hij hoort 18' ... Ah, bij 'horen' hoor je de '-t' duidelijk! Dus achter de stam van 'worden' moet een -t: hij wordt. Zo kun je bij werkwoorden die met ge-, be- en ver- beginnen ook horen of ze voltooid zijn of niet:

hij verhuist morgen --> hij hoort morgen: hier hoor je dus 'stam+t'
ik ben gisteren verhuisd --> ik ben gisteren gehoord: hier moet je dus 'ge-' voor 'horen' zetten; dus het is een voltooid deelwoord, dus moet je hier rekening houden met 't kofschip.