Oorzaak of gevolg van dyslexie?

Een hypothese uit een oefententamen: “De oorzaak van de dyslexie van Paul is dat hij problemen heeft met de inprenting en reproductie van visueel materiaal (letters). Door het ontbreken van een aangepast lesprogramma raakt hij steeds meer achter en ontwikkelt hij faalangst.”

Ik vraag me af of de inprenting en reproductie van visueel materiaal (letters) wel de oorzaak van dyslexie kunnen zijn? Mij lijkt het meer een gevolg van de dyslexie?

Iemand die weet hoe het zit?

[Balance]

Volgens mij is het net zoiets als: de oorzaak van de blindheid is dat hij niets kan zien.

Je kan het als een oorzaak zien (hij kan niks zien, dus is hij blind), maar ook als gevolg (doordat hij blind is kan hij niks zien).
Eigenlijk zijn het min of meer synoniemen.

Als oorzaak van blind zijn zie ik meer dingen als een ziekte of een virus waardoor iemand blind geworden is, het niet kunnen zien zie ik dan als een gevolg van het blind zijn.

Net als dat ik niet op je been kunnen staan niet als de oorzaak zie van een gebroken been, maar wel als een gevolg (en bv. vallen als een oorzaak ervan).

Maar ik snap geloof ik wel wat je bedoeld, vind het alleen niet logisch.

[Balance]

Ik snap jouw uitleg ook wel. Misschien moet je het ook niet zo zeer in de oorzaak-gevolg relatie zoeken dan.
Om vanuit jouw beredenering te kijken mbt het blind zijn:
- iemand kan niks zien en is dus blind, dóór een virus, bacterie of iets anders.
- iemand kan visueel materiaal niet inprenten en reproduceren en heeft dus dyslexie, dóór een gen dat hij/zij geerfd heeft.

Misschien moet je het één meer zien als de naam van de stoornis en het andere als de manier waarop dat zich tot uiting brengt in de praktijk. Maar op hetzelfde moment als dat iemand dyslexie kreeg, kreeg diegene ook problemen met het inprenten en reproduceren, dus volgens mij is er geen oorzaak-gevolg volgorde hier.

Maakt het voor de behandeling van je casus eigenlijk wel wat uit?

Het maakt uit in de zin van dat ik de volgende vragen moet beantwoorden:
· Wat vind je van deze hypothese?
· Welke variabelen bevat deze hypothese?
· Met welke onderzoeksvragen zou je deze hypothese kunnen onderzoeken?

In het echte tentamen zal deze casus waarschijnlijk niet terug komen (lijkt me ), maar misschien wel iets soortgelijks.

Maar ook al maakt het niet uit, ik vroeg het me gewoon af.

[Balance]

Hmm, in dat geval zou ik zeggen dat je het niet als oorzaak kunt zien, aangezien de oorzaak van dyslexie een genetische oorsprong heeft (toch? )

Balance schreef op 02-02-2006 @ 19:07 :
Hmm, in dat geval zou ik zeggen dat je het niet als oorzaak kunt zien, aangezien de oorzaak van dyslexie een genetische oorsprong heeft (toch? )

Zo iets heb ik idd ("Ik vraag me af of problemen met de inprenting en reproductie van visueel materiaal (letters) wel gezien kunnen worden als de oorzaak van dyslexie. Mij lijken het meer gevolgen van de dyslexie.").

[Balance]

[Frostbite]

Moet idd het gevolg zijn. Foutje in het boek.

[Kid Morbid]

Frostbite schreef op 02-02-2006 @ 20:23 :
Moet idd het gevolg zijn. Foutje in het boek.

Lijkt me ook. Maar dat kan toch eigenlijk niet, dat ze zo'n fout maken?

[Makaveli]

Het moet een gevolg zijn, dyslexie volgt niet uit problemen met visueel materiaal, dat kan namelijk ook een andere oorzaak hebben.

Bij deze zin zet ik overigens ook mijn vraagtekens: "Door het ontbreken van een aangepast lesprogramma raakt hij steeds meer achter en ontwikkelt hij faalangst."
Ontbreken van een aangepast lesprogramma leidt volgens mij niet tot faalangst. De reactie van docenten of ouders die het kind erg straffen bij het maken van dyslectiefouten zorgen er juist voor dat het kind faalangst ontwikkeld.

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 20:38 :
Ontbreken van een aangepast lesprogramma leidt volgens mij niet tot faalangst.

Dat hoeft niet, maar het kan wel. Als een kind continu dingen moet doen die het niet kan, dan kan dat best faalangst veroorzaken.

Kid Morbid schreef op 02-02-2006 @ 20:32 :
Lijkt me ook. Maar dat kan toch eigenlijk niet, dat ze zo'n fout maken?

Zullen ook wel gelijke kansen hebben gegeven aan een dyslecticus op de eindredactie

Nee, even serieus, het moet natuurlijk andersom zijn, zoals hierboven beschreven. Dyslexie is het gevolg van niet goed functionerende processen in de hersenen, dat heeft een biologische oorzaak, de bekende taalherkenningsproblemen zijn er het gevolg van.

Er wordt trouwens inderdaad een hoop onzin verkondigd in schoolboeken.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 02-02-2006 @ 20:48 :
Dat hoeft niet, maar het kan wel. Als een kind continu dingen moet doen die het niet kan, dan kan dat best faalangst veroorzaken.

Je zegt het zelf al "moet doen".

Pas als een kind iets "moet doen" kan dat tot faalangst leiden, niet vanwege het feit dat het lesprogramma ontbreekt.

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 21:06 :
Je zegt het zelf al "moet doen".

Pas als een kind iets "moet doen" kan dat tot faalangst leiden, niet vanwege het feit dat het lesprogramma ontbreekt.

Wat moet het kind dan doen? Niets?

[Hawahaai]

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 21:06 :
Je zegt het zelf al "moet doen".

Pas als een kind iets "moet doen" kan dat tot faalangst leiden, niet vanwege het feit dat het lesprogramma ontbreekt.

Er staat dat een aangepast lesprogramma ontbreekt. In het geval van een dyslectisch kind kun je er dus bijna van uit gaan dat het kind dan een te moeilijk lesprogramma moet volgen. Wanneer een kind alleen faalervaringen opdoet, kan het faalangst ontwikkelen.

En om even terug te komen op de beginpost: de problemen heeft met de inprenting en reproductie van visueel materiaal (letters) zijn een kenmerk van dyslexie. Je kunt niet zeggen dat problemen met inprenting dyslexie veroorzaakt. De genoemde problemen komen doordat het kind dyslexie heeft, zoals hierboven ook al een paar keer gezegd.
Leonoor, je zult zelf de definitie van dyslexie (Stichting Dyslexie Nederland, 2004) ook wel hebben, dan kun je je antwoord mooi beargumenteren.

[Nona]

De oorzaak van dyslexie ligt in ieder geval in de hersenontwikkeling, waarschijnlijk houdt het verband met een gebrekkige verwerking van snel opeenvolgende klanken en onderscheid daartussen in de temporaalkwab, een afwijking die ook taalstoornissen kan veroorzaken. Wat jij noemt lijkt me meer een symptoom.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 02-02-2006 @ 21:30 :
Wat moet het kind dan doen? Niets?

Ik bedoelde met "het moeten": te hoge verwachtingen hebben, het eisen van goede taalresulaten en het straffen van een dyslectiekind, vanwege zijn dyslectie. Dit kan tot faalangst kan leiden.
Het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma leidt niet direct tot ontwikkeling van faalangst. Hoewel die zin dat wel suggereert.
Het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma zou de ontwikkeling van faalangst wel kunnen versterken, maar kan niet de oorzaak zijn.

[Makaveli]

HaWaHaai schreef op 02-02-2006 @ 21:33 :
Er staat dat een aangepast lesprogramma ontbreekt. In het geval van een dyslectisch kind kun je er dus bijna van uit gaan dat het kind dan een te moeilijk lesprogramma moet volgen. Wanneer een kind alleen faalervaringen opdoet, kan het faalangst ontwikkelen.

(Ik was in mijn reactie 'aangepast' vergeten, maar bedoelde dat er wel mee.)
De tekst suggereert dat het ontbreken van een aangepast lesprogramma er per definitie voor zorgt dat een dyslectisch kind faalangst ontwikkeld.
Mijn punt was dat dit ontbreken van een aangepast lesprogramma niet direct verband heeft met de ontwikkeling van faalangst.
Tuurlijk kan een te moeilijk / niet aangepast lesprogramma bijdragen aan faalangstontwikkeling, maar dan is het "te veel moeten" de oorzaak van de faalangst.

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 22:57 :
"het moeten": te hoge verwachtingen hebben, het eisen van goede taalresulaten en het straffen van een dyslectiekind, vanwege zijn dyslectie.

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 22:57 :
Ik bedoelde met "het moeten"

En ik bedoelde met het moeten dat het kind gewoon moet maken wat de andere kinderen maken. Meer wordt er ook niet mee bedoeld.

Waarop baseer jij dat het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma niet de oorzaak kan zijn? Ben ik heel erg benieuwd naar.

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 23:14 :
De tekst suggereert dat het ontbreken van een aangepast lesprogramma er per definitie voor zorgt dat een dyslectisch kind faalangst ontwikkeld.

Dat klopt niet. De 'tekst' is een hypothese, wat inhoudt dat er in dit geval vanuit wordt gegaan dat dat de oorzaak is, niet in algemeen, dat lijkt me nogal een verschil.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 03-02-2006 @ 08:20 :
En ik bedoelde met het moeten dat het kind gewoon moet maken wat de andere kinderen maken. Meer wordt er ook niet mee bedoeld.

Waarop baseer jij dat het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma niet de oorzaak kan zijn? Ben ik heel erg benieuwd naar.

Het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma kan niet de oorzaak zijn van ontwikkeling van faalangst, omdat de 'foute' behandeling/begeleiding ("het moeten") door docenten en/of ouders van een dyslectiekind leiden tot ontwikkeling van faalangst.

Het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma zou wel kunnen leiden dat de docenten en/of ouders die het dyslectieprobleem ontkennen eerder geneigd zijn tot een 'foute' behandeling/begeleiding, omdat ze niet weten waar het probleem ligt.
Hiermee zou het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma slechts een aanleiding voor een 'foute' behandeling, maar het kan nooit de oorzaak zijn, omdat de 'foute' behandeling/begeleiding dat is.
Het gevolg is vervolgens de ontwikkeling van faalangst.

Schematisch:
Ontbreken aangepast lesprogramma --> 'foute' behandeling/begeleiding --> Ontwikkeling van faalangst.

Je kan volgens mij niet de foute behandeling/begeleiding weglaten.

Er kan natuurlijk ook rekening gehouden worden met het probleem (dyslectie), de docent is zich dan bewust van het probleem.
De factor 'behandeling/begeleiding' bepaalt de ontwikkeling van faalangst.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 03-02-2006 @ 08:21 :
Dat klopt niet. De 'tekst' is een hypothese, wat inhoudt dat er in dit geval vanuit wordt gegaan dat dat de oorzaak is, niet in algemeen, dat lijkt me nogal een verschil.

Het zou denk ik nooit de oorzaak kunnen zijn, maar wel de aanleiding.

[Hawahaai]

Makaveli schreef op 02-02-2006 @ 23:14 :
De tekst suggereert dat het ontbreken van een aangepast lesprogramma er per definitie voor zorgt dat een dyslectisch kind faalangst ontwikkeld.

Nee, aangezien het een casus is beweren ze alleen dat dat bij dit specifieke kind het geval is (zoals Leonoor ook zei, zag ik net pas).
En natuurlijk werkt dat niet-aangepaste lesprogramma via allerlei andere factoren door naar faalangst, maar dat is in principe bij de meeste dingen zo. Heel cru gezegd: wanneer iemand een lage intelligentie heeft, snapt hij dingen niet en maakt daardoor opgaven fout. Natuurlijk mag je dan wel stellen dat de lage intelligentie de oorzaak is van de gemaakte fouten, en niet enkel het niet snappen van de opgaven.
Edit: toevoeging.

Makaveli schreef op 03-02-2006 @ 08:56 :
Het ontbreken van een goed aangepast lesprogramma kan niet de oorzaak zijn van ontwikkeling van faalangst, omdat de 'foute' behandeling/begeleiding ("het moeten") door docenten en/of ouders van een dyslectiekind leiden tot ontwikkeling van faalangst.

Zelfde vraag: Waarop baseer jij dat? Of anders gezegd: welk wetenschappelijk bewijs heb je daar voor...?

Een docent kan een kind nog zo goed begeleiden, als het lesmateriaal te moeilijk is dan zal het kind faalervaringen opdoen. En continu faalervaringen opdoen lijkt me voldoende om faalangst te ontwikkeln. Alleen je bewust zijn van het probleem helpt daar echt niet tegen.

De factor 'behandeling/begeleiding' bepaalt de ontwikkeling van faalangst.

Ik ben erg benieuwd naar resultaten die dat bewijzen.

[Makaveli]

HaWaHaai schreef op 03-02-2006 @ 13:44 :
Nee, aangezien het een casus is beweren ze alleen dat dat bij dit specifieke kind het geval is (zoals Leonoor ook zei, zag ik net pas).
En natuurlijk werkt dat niet-aangepaste lesprogramma via allerlei andere factoren door naar faalangst, maar dat is in principe bij de meeste dingen zo.

Ik denk dat je bij geen enkel kind kan zeggen dat een niet-aangepast lesprogramma leidt tot ontwikkeling van faalangst, dat is mijn punt juist. De bewering klopt niet.
Het zou een aanleiding zijn tot de daadwerkelijke oorzaak, namelijk de 'foute' behandeling/begeleiding, omdat de ouders dan niet snappen wat er aan de hand is. Dit heeft tot gevolg dat het kind faalangst ontwikkeld.
In de casus wordt naar mijn idee de eigenlijke oorzaak overgeslagen.
Vergelijk het met het eten van een appel.
Aanleiding: Je hebt gehoord dat appels lekker zijn.
Oorzaak: Je wilt een appel eten.
Gevolg: Je eet de appel.
Het horen van dat de appel lekker is leidt niet tot het eten van een appel, het kan wel een aanleiding daartoe zijn.
Zo zit het denk ik ook met het ontwikkelen van faalangst:
Aanleiding: Ontbreken aangepast lesprogramma.
Oorzaak: 'Foute' behandeling/begeleiding door ouders/docenten.
Gevolg: Ontwikkeling van faalangst.
Het ontbreken van een aangepast lesprogramma leidt niet tot de ontwikkeling van faalangst, maar kan wel een aanleiding daartoe zijn.

HaWaHaai schreef op 03-02-2006 @ 13:44 :
Heel cru gezegd: wanneer iemand een lage intelligentie heeft, snapt hij dingen niet en maakt daardoor opgaven fout. Natuurlijk mag je dan wel stellen dat de lage intelligentie de oorzaak is van de gemaakte fouten, en niet enkel het niet snappen van de opgaven.
Edit: toevoeging.

Dat kan, hier heb je het over de oorzaak (namelijk de lage intelligentie). Het stukje uit de casus noemt de aanleiding de oorzaak.
Zo kan de oorzaak van het maken van fouten en het niet snappen van de stof kan toch niet de lage intelligenties van beide ouders zijn?
Daarentegen kan het wel de aanleiding zijn, van het maken van fouten en het niet snappen van de stof, maar de oorzaak hiervan blijft de lage intelligentie van het kind zelf.

@Makaveli: Onderbouw dan eens waarom die bewering niet klopt. En niet 'ik denk dat', want dat is geen onderbouwing, onderbouwen doe je met feiten.

En is in de volgorde die jij aangeeft de aanleiding niet een gevolg van de oorzaak die jij noemt? Doordat de leerkrachten (ouders hebben daar bijzonder weinig mee te maken) een leerling 'fout' behandelen/begeleiden is er geen aangepast lesprogramma ontstaan.

Zelf denk ik dat ook alleen een niet aangepast lesprogramma tot faalangst kan leiden. Ook al begrijpen de leerkrachten en ouders het kind nog zo goed, om niet continu faalervaringen op doen zal een kind een lesprogramma moeten volgen. Wanneer een kind wel continu faalervaringen opdoet (en daar veranderen reacties van de omgeving niet zo veel aan, als iets fout is is het fout), bestaat er de mogelijkheid om faalangst te ontwikkelen. Jij zegt: "dat aanpassen van het lesprogramma is een taak van docent en hij doet dat niet, dus begeleid hij de leerling niet goed" (ik neem iig aan dat je dat bedoeld). Daar kan ik het gedeeltelijk mee eens zijn, maar niet volledig, de leerkracht heeft daar nl niet volledig de vrije hand in.

Waarom haal je in het geval van de lage intelligentie de lage intelligenties van beide ouders er bij...? Je zult iets duidelijk willen maken, maar ik mis het geheel, geloof ik. Het is maar net hoe je iets noemt. Ik denk nl dat de oorzaak van het maken van fouten en het niet snappen van de stof best een lage intelligentie van de ouders kan zijn. Een kind van ouders met een lage intelligentie hoeft zelf geen lage intelligentie te hebben (en omgekeerd), het kan ook een ontwikkelingsachterstand hebben opgelopen doordat zijn/haar ouders een lagere intelligentie hebben.

Een aanleiding is een omstandigheid die iets onmiddellijk teweegbrengt zonder oorzaak te zijn...het ontbreken van het aangepast lesprogramma brengt volgens mij niet onmiddelijk iets teweeg. Het is niet zo dat een kind denkt 'oh, ik heb geen aangepast lesprogramma, nu heb ik faalangst' en ook niet dat een lerkracht denkt 'of, er is geen aangepast lesprogramma, dan ga ik het kind verkeerd behandelen/dan behandel ik het kind verkeerd' oid. Wat, naar mijn mening dan, wel zo is, is dat het ontbreken van het lesprogramma voldoende is om een zeker gevolg (het ontwikkelen van faalangst) te hebben. En dan zijn we weer terug bij het begin van de discussie.

Als jij ergens feiten hebt die bewijzen dat alleen het ontbreken van aangepast lesmateriaal geen faalangst tot gevolg kan hebben, dan wil ik ze nog steeds graag zien, ben namelijk erg benieuwd.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 03-02-2006 @ 17:12 :
Zelfde vraag: Waarop baseer jij dat? Of anders gezegd: welk wetenschappelijk bewijs heb je daar voor...?

Ik ben erg benieuwd naar resultaten die dat bewijzen.

Ik baseer het op hetgeen wat ik weet / geleerd heb, mijn overtuiging en mijn ervaringen. Hier heb ik geen wetenschappelijk bewijs voor.

Ik heb een bron gevonden die naar mijn idee goed de oorzaken van faalangst weergeeft:
Oorzaken faalangst

Leonoor schreef op 03-02-2006 @ 17:12 :
Een docent kan een kind nog zo goed begeleiden, als het lesmateriaal te moeilijk is dan zal het kind faalervaringen opdoen. En continu faalervaringen opdoen lijkt me voldoende om faalangst te ontwikkeln. Alleen je bewust zijn van het probleem helpt daar echt niet tegen.

Het gaat erom hoe deze faalervaringen gebracht worden door docenten/ouders. Leg niet steeds de nadruk op wat slecht gaat, maar ook op de dingen die wel goed gaan.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat het kind op een te hoog niveau zit, daar ga ik in dit voorbeeld niet vanuit. Als dit wel zo is dan kan het kind het best een niveau lager geplaatst worden.

Je moet het toch ergens van geleerd hebben om het nu te weten?

Het gaat erom hoe deze faalervaringen gebracht worden door docenten/ouders. Leg niet steeds de nadruk op wat slecht gaat, maar ook op de dingen die wel goed gaan.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat het kind op een te hoog niveau zit, daar ga ik in dit voorbeeld niet vanuit. Als dit wel zo is dan kan het kind het best een niveau lager geplaatst worden.

Als een kind continu faalervaringen op doet, dan kan je nog zo de nadruk leggen op wat er wel goed gaat, het kind ziet ook dat er dingen niet goed gaan en kan op basis daarvan zelf ook conclusies gaan trekken.

Als er geen aangepast lesprogrmma is, dan zit het kind toch op een te hoog niveau, iig qua lezen ed? Het kan het normale lesprogramma immers niet aan. Op een lager niveau plaatsen is geen optie als het een basisschool kind betreft. Een lager niveau zou dan een aangepast lesprogramma in kunnen houden.

Bovendien vind ik het een erg slecht idee om een dyslectisch kind een niveau lager te plaatsen vanwege de dyslexie. Ook dat is een faalervaring, bovendien moet het kind dan eigenlijk onder zijn niveau gaan werken, wat natuurlijk erg zonde is.

In de link die jij geeft zie ik staan: "Maar ook verkeerde en/of klassikale schoolsystemen kunnen soms net zo rigide en veeleisend zijn." Kassikale schoolsystemen lijken mij schoolsystemen die hun lesprogramma's niet aanpassen aan hun leerlingen: iedereen moet daar hetzelfde programma volgen. Jouw link geeft dus aan dat dat best de oorzaak kan zijn.

[Makaveli]

Leonoor schreef op 04-02-2006 @ 11:53 :
@Makaveli: Onderbouw dan eens waarom die bewering niet klopt. En niet 'ik denk dat', want dat is geen onderbouwing, onderbouwen doe je met feiten.

De bewering klopt niet, omdat het geen oorzaak is.

Leonoor schreef op 04-02-2006 @ 11:53 :
En is in de volgorde die jij aangeeft de aanleiding niet een gevolg van de oorzaak die jij noemt? Doordat de leerkrachten (ouders hebben daar bijzonder weinig mee te maken) een leerling 'fout' behandelen/begeleiden is er geen aangepast lesprogramma ontstaan.

Wat bedoel je precies?

Leonoor schreef op 04-02-2006 @ 11:53 :
Zelf denk ik dat ook alleen een niet aangepast lesprogramma tot faalangst kan leiden. Ook al begrijpen de leerkrachten en ouders het kind nog zo goed, om niet continu faalervaringen op doen zal een kind een lesprogramma moeten volgen. Wanneer een kind wel continu faalervaringen opdoet (en daar veranderen reacties van de omgeving niet zo veel aan, als iets fout is is het fout), bestaat er de mogelijkheid om faalangst te ontwikkelen. Jij zegt: "dat aanpassen van het lesprogramma is een taak van docent en hij doet dat niet, dus begeleid hij de leerling niet goed" (ik neem iig aan dat je dat bedoeld). Daar kan ik het gedeeltelijk mee eens zijn, maar niet volledig, de leerkracht heeft daar nl niet volledig de vrije hand in.

In het lesprogramma moet een docent rekening houden met verschillen tussen leerlingen.
Ik ben het bij het laatste met je eens, niet alleen de docent is verantwoordelijk daarvoor, maar ook de leerling zelf, de ouders en zelfs medeleerlingen.

Leonoor schreef op 04-02-2006 @ 11:53 :
Waarom haal je in het geval van de lage intelligentie de lage intelligenties van beide ouders er bij...? Je zult iets duidelijk willen maken, maar ik mis het geheel, geloof ik. Het is maar net hoe je iets noemt. Ik denk nl dat de oorzaak van het maken van fouten en het niet snappen van de stof best een lage intelligentie van de ouders kan zijn. Een kind van ouders met een lage intelligentie hoeft zelf geen lage intelligentie te hebben (en omgekeerd), het kan ook een ontwikkelingsachterstand hebben opgelopen doordat zijn/haar ouders een lagere intelligentie hebben.

Precies daarom denk ik niet dat je de lage intelligentie van de ouders als oorzaak kan zien voor het niet snappen van de stof.
Overigens is intelligentie wel een lastig onderwerp, omdat het niet een erg duidelijk begrip is en het niet goed meetbaar is.

Makaveli schreef op 04-02-2006 @ 13:16 :
De bewering klopt niet, omdat het geen oorzaak is.

Dat vind jij. Gezien de betekenis van 'aanleiding' is het ook onmogelijk een aanleiding.

Wat bedoel je precies?

Wat daar staat: "Doordat de leerkrachten (ouders hebben daar bijzonder weinig mee te maken) een leerling 'fout' behandelen/begeleiden is er geen aangepast lesprogramma ontstaan." Zo lijkt het ontstaan van geen aangepast lesprogramma mij een gevolg van het behandelen/begeleiden. Maar dat was slechts een bijzaak.

In het lesprogramma moet een docent rekening houden met verschillen tussen leerlingen.

Dat ligt er helemaal aan in welk onderwijssysteem de docent werkzaam is. In het klassikale systeem is dat oorspronkelijk alles behalve een uitgangspunt en is er dus ook geen sprake van moeten.

Precies daarom denk ik niet dat je de lage intelligentie van de ouders als oorzaak kan zien voor het niet snappen van de stof. [/SIZE]

Dat ligt er aan, als de leerling door die lage intelligentie van de ouders een achterstand heeft opgelopen, dan is de lage intelligentie van de ouders de oorzaak van de achterstand en de achterstand de oorzaak voor het niet snappen van de stof. Maar goed, daar ging het toch niet over? HaWaHaai had het over een lage intelligentie van de leerling zelf.