Voor mensen die Journalistiek overwegen

[Hempo]

Ter discussie, aan de mensen die journalistiek doen, willen gaan doen of niet weten wat ze willen en hoe ze het willen doen.

Een opleiding voor de oppervlakkige journalist
Over journalistiek en de studiekeuze

Een eerstejaars student journalistiek (21) uit Zwolle vertelt over zijn ervaringen tijdens de opleiding, zijn besluiteloosheid en zijn mogelijkheden.

Ik twijfel nu al een half jaar over wat ik wel en niet moet doen om een zo optimaal mogelijk leven te krijgen. En geloof me, daar wordt het leven ook niet veel beter op, nadenken en vervolgens geen keuzes maken. Het is een paradox: een zo goed mogelijk leven willen hebben, maar door er eindeloos over te peinzen het tegenovergestelde te bereiken. De studie journalistiek was eigenlijk mijn tweede keus, omdat ik nooit echt naar hbo-opleidingen had gekeken.

Wat is het probleem? Laat ik beginnen met te zeggen dat een perfecte opleiding niet bestaat, maar ‘zo perfect mogelijk’ lijkt me wel wat. Ik ben journalistiek gaan doen omdat nieuws en media mij interesseren. Actualiteitenprogramma’s en talkshows met mensen uit het nieuws van de dag zijn voor mij ongeveer dagelijkse kost. Hoe laat je een de massa weten hoe een wat complexer verhaal in elkaar zit? Wat is precies de waarheid en hoe presenteer je die op een aantrekkelijke manier? Interessant toch?

Eenmaal ‘studerend’ in Zwolle – Windesheim schijnt één van de beste allround hogescholen te zijn, en dat geloof ik misschien ook nog wel – voel ik me vrij nutteloos. Vergeleken met de universiteit is het erg schools, erg groepsgericht. Je zit in een klas, niet in een jaar. Je wordt behandeld alsof je nog niet volwassen bent. Een soort verplichte begeleiding voor iedereen. Pff… ik dacht dat ik dat toch wel achter de rug had.

De vakken
Ik kan me nog goed herinneren hoe het eerste college (lees: les) van het vak communicatiewetenschap (lees: communicatie) eruit zag. De volledige twee uur werd besteed aan de vraag: wat is communicatie? Nou, legde de docent uit, dat is het produceren van een boodschap of het waarnemen en verwerken ervan. Dat was me nog niet bekend. Alweer het volgende uur was begonnen: “Wat is massacommunicatie?” Stof van de middelbare school, maatschappijleer in de derde klas. Aan uitdaging dus geen gebrek.

Studenten journalistiek hebben ook economie. Het vak schijnt – ik kan er niet over meepraten, want ik had geen economie in mijn vakkenpakket en deed ook geen havo – makkelijker te zijn dan economie op de havo. De Docent: “We gaan niet rekenen hoor, dat is zo lastig.” Direct hoor ik geluiden van opluchting na deze uitspraak. Ik snap ook wel dat je geen rekenmonster hoeft te zijn, maar een beetje inzicht mag toch wel verwacht worden van degene die krantlezend Nederland binnenkort gaat informeren, toch?

Dan heb je nog het vak taalbeheersing. Voor als je je Nederlands niet echt onder controle hebt. Is handig voor studenten die eigenlijk niet kunnen spellen of schrijven, maar het toch stug blijven proberen.

Gelukkig zijn er ook nog tentamens. Die bestaan allemaal uit zestig vragen, waar je A, B of C moet antwoorden. Herken je iets vaags in één van de antwoorden? Mooi, dan heb je weer een vraag goed.

Wat soms nog wel de moeite waard is, is het vak journalistiek zelf. Daar kun je nog wat van maken, als je een beetje fanatiek bent. Hoewel er niet veel van je verwacht wordt, want het is al gauw goed.

Vreemd hoor, toen ik op de open dag rondliep zei een voorlichtend student: “Je moet gewoon echt goed kunnen schrijven, je moet talent hebben. Anders ga je het heel moeilijk krijgen.” Ik schrok toen een beetje. Of ik talent had om te schrijven wist ik niet, maar het klonk in ieder geval goed. Een beetje hard werken om iets te bereiken is voor de mens immers altijd bevredigend.

Verschillende manieren
Naar mijn idee kun je op zoveel verschillende manieren de journalistiek inrollen. De hbo-opleiding is er op gericht je zo goed mogelijk te laten ‘nieuwsjagen’. De standaardeisen van een verhaal kennen, hoe hou je een interview, wat is nieuws, hoe werkt een krant, enzovoort. Als ik er goed over nadenk, kun je dat soort dingen in de praktijk ook wel leren. Kies een ‘echte’ studie, waar je echt wat leert. Academische opleidingen genoeg.

Zelf zit ik nu te denken aan sociologie of filosofie, of dat gecombineerd. Politicologie is ook een logische keuze voor als je het journalistieke vak in wilt. Volgens mij moet je eerst de diepgang van allerlei maatschappelijke problemen bestuderen, voordat je er goed over kan schrijven of vertellen. Het kan ook aan mijn perfectionisme liggen.

De Rijksuniversiteit Groningen heeft voor studenten zoals ik een minor journalistiek klaarliggen. Kort uitgelegd is dat een pakketje vakken, dat bij elkaar hoort en een verbredende toevoeging voor je studie kan zijn. Het pakket volgen is in Groningen verplicht, als je wilt deelnemen aan de master journalistiek.

Een bachelor sociologie of iets in die richting gecombineerd met een master journalistiek is zoveel meer waard dan de hbo-opleiding journalistiek. Zowel voor jezelf als voor je toekomstige werkgever. Jij ontwikkelt je op intellectueel gebied, je kunt goed onderzoek doen en je hebt een ‘academisch denkniveau’. De werkgever kan dit belangrijk vinden. Bij twee volstrekt willekeurige sollicitanten wint de doctorandus in de meeste gevallen van de hbo’er.

Ik moet er bij zeggen dat ik de ervaring volledig buitengesloten heb. Ervaring, misschien nog wel belangrijker dan de opleiding, is natuurlijk een vereiste voor wat je ook voor groots gaat doen in de journalistiek. Bij TV Winschoten of Twente FM zullen ze er wel niet direct naar vragen, maar reken er maar op dat bij de landelijke media met alle aandacht gekeken wordt naar je bijbanen, stages en andere avonturen tijdens je studie.

Mijn keuzes
Hoe ik het precies ga doen de komende jaren, daar ben ik nog niet over uit. De meest voor de hand liggende optie is een studie die me het meest interessant lijkt te kiezen gecombineerd met een minor journalistiek, en vervolgens de master journalistiek te volgen. Eén op de twee mensen wordt er afgewezen. Mocht ik daar bijhoren, ben ik kennelijk niet goed genoeg om een fatsoenlijk journalist te worden. De arbeidsmarkt is al zo krap, dus dan kan je beter wat anders gaan doen.

De toekomst staat niet vast, ik kan nog alle kanten op. Weten wat je wilt is dus zo makkelijk nog niet. Als ik nu weer van opleiding verander zal de studie mijn derde keuze zijn. Maar ik denk dat het over zeven jaar wel goed komt met me.

PS: dit verhaal is niet denigrerend bedoeld voor journalistiekstudenten die het wel naar hun zin hebben, het beste ervan maken en zich opklimmen in de journalistieke ladder. Ik heb hier alle respect en bewondering voor, maar voor mij geldt dat ik de kwaliteit en nut van de opleiding en mijn persoonlijke ontwikkeling belangrijk vind.

Docenten op Windesheim hebben trouwens het beste met je voor, en voor veel mensen zal deze manier van les krijgen ook goed werken. Ik wil alleen aangeven waarom ik moeite heb met deze methode.

Ook is het zo dat de één zich makkelijker in het wereldje werkt dan een ander. De schoolse manier zal voor veel mensen ook goed kunnen werken. Vooral de ‘enthousiastelingen’ kunnen het goed vinden op de opleiding journalistiek. Ik wil het graag meer hebben over de theorie, logica en analyses, in plaats van de luchtige journalistiek en vaardigheden die je altijd nog wel kunt ontwikkelen.

[Miracle]

Dit heeft niet echt discussiewaarde, dus ik sluit dit topic.

Daarnaast heb je al een topic over journalistiek.