|
|
Citaat:
Ce-El-Wan schreef op 01-06-2004 @ 01:24 :
ik ben echt een leek in oude techno en in dance algemeen eigenlijk... ik ken alleen idm of drum n bass Autechre, Boards Of Canada en spul van Ninja Tune, Jester en Metalheadz
|
Het is erg interessant om je daarin toch te verdiepen. Om het je makkelijk te maken, copy/paste ik een stuk van een scriptie die ik voor mijn studie (voor een vak dat ik extern heb gevolgd aan het Rotterdams Conservatorium) heb geschreven. De scriptie is gericht op de ontwikkeling van DnB - dit stuk gaat (in vogelvlucht) over de voorafgaande periode (foutmeldingen en aanvullingen zijn altijd welkom): - H2 Cultuurhistorie van elektronische muziek
Drum ‘n’ bass en Jungle zijn electronisch geproduceerde muziek. Wanneer is de electronische muziek ontstaan? Welke ontwikkeling heeft de electronische muziek doorgemaakt tot aan het ontstaan van Drum ‘n’ bass en Jungle? Bij iedere periode worden korte beschrijvingen gegeven van sleutelfiguren in de ontwikkeling richting Drum ‘n’ bass en Jungle.
2.1 Het ontstaan van electronische muziek
Vanaf 1948 ontstaat uit de klankcompositie en het experimentalisme ‘niet-instrumentale hand-muziek” . Met de introductie van de synthesizer kregen ook componisten buiten de grote studio's de electronische muziek binnen handbereik. De computer versterkte dit nog meer. Experimenten met de klanken van door een synthesizer of computer voortgebrachte klanken werden mogelijk. Conventionele klanken werden gecombineerd met electronische middelen wat men 'live electronics' noemde.
Er bestaan diverse benaderingen bij electronische muziek. Twee daarvan spelen een hoofdrol: musique concrète en zuivere electronische muziek . Bij musique concrète maakt men gebruik van bestaande geluiden die op electronische wijze worden opgenomen, bewerkt en afgespeeld. Bij zuivere electronische muziek worden de geluiden electronisch geproduceerd en afgespeeld.
Een bekend componist van deze laatste stroming is Karlheinz Stockhausen (1928 - .. ). Vanaf midden jaren 1950 begint hij te componeren voor electronische instrumenten. Stockhausen wilde met electronica iedere uitvoering van zijn muziek uniek maken, en fundamenteel los van de componist. Daaruit volgt dat hij geïnteresseerd was in het uitdagen van de Westerse fundamenten van de muziek zoals het notatiesysteem . Eerst gebruikt hij electronica in opstelling met conventionele instrumenten en gezang bij stukken als Kontakte voor piano, percussie and taperecorder (1960) en Momente voor sopraan, koor and instrumenten (1964). Later concenteert hij zich op het componeren van zuivere electronische muziek met stukken als Mikrophonie I(1964), Prozession (1967), Kurzwellen (1968) en Aus den sieben Tagen (1968). In de jaren zeventig gaat Stockhausen weer terug naar een meer conventionele manier van componeren met Mantra voor twee pianos en electronica (1970).
Een andere componist is de hierboven genoemde (prargraaf 1.3) John Cage (1912 – 1992). Cage gaat met zijn werk vooral op zoek naar nieuwe klankkleuren en nieuwe instrumenten . Hij laat zich daarbij leiden door één van de leidende principes van het Zenboeddisme en haar boek de ‘I Ching’: toeval. Een voorbeeld hiervan is zijn stuk 4’33’’ (‘Four minutes and thirtythree seconds’), een stuk dat bestaat uit alleen rusten in de muziek. De geluiden die gemaakt worden komen uit de zaal met luisteraars. Een voorbeeld van experimenten met klankkleuren is zijn geprepareerde piano met allerhande verschillende soorten metalen voorwerpen tussen de pianosnaren verwerkt.
Natuurlijk hebben vele componisten zich bezig gehouden met de zoektocht naar nieuwe klankkleuren, zoals Penderecki (1933 - .. ). Maar Cage en Stockhausen hebben een grote invloed gehad op het verdere verloop van de geschiedenis van de electronische muziek, met name voor de Duitste popgroep Kraftwerk, zoals in de volgende paragraaf zal blijken. Daarom worden deze verder buiten beschouwing gelaten.
2.2 Postmodernistisch electronische muziek: Kraftwerk
Mark Sinker, medewerker van het tijdschrift Musictechnology, schrijft in 1991 over de Duitse formatie Kraftwerk: “And there is no doubt that they are possibly the most influencial pop group of the late 20th century. Without them, house, techno and half the fabric of pop culture would not exist” . Eind jaren 1960 beginnen Ralf Hutter en Florian Schneider in het na-oorlogse Duitsland de eerste electronische popgroep, Kraftwerk. Zij vormen de spil van deze band. Hun klassieke scholing op het conservatorium in Dusseldorf zetten zij na voltooiing opzij (“notation is a restriction on music” ) en beginnen met het experimenteren met electronische geluiden. In hun zoektocht naar een nieuwe na-oorlogse Duitse ‘sound’ worden zij enerzijds beïnvloed door het serialisme, afwijzing van het westerse notatiesysteem en gebruik van electronische instrumenten van Karlheinz Stockhausen en de zoektocht naar nieuwe klankkleuren van John Cage, anderzijds door de filosofie van het Bauhaus, ontstaan in de jaren 1920. Het Bauhaus pleit voor een fusie van kunst en technologie en het wegvallen van individuele creativiteit als centraal punt van kunst. Het resultaat is een mix van “The Beach Boys, Karlheinz Stockhausen and the Velvet Underground, kicking and screaming through microchip filters and circuit boards in an alchemical flurry of eclecticism” . Zelf omschrijven ze hun muziek als ‘robot-pop’.
De electronische muziek van Kraftwerk wordt dus gedomineerd door minimalisme, eclecticisme en historicisme, waarmee de muziek in hart en nieren postmodernistisch kan worden genoemd. Wel staat innovatie en niet imitatie bij Kraftwerk voorop. Het gebruik van postindustriële electronica (computers en dergelijke) wordt aangewend voor het produceren van nieuwe klankkleuren, zoals bij John Cage. Hun muziek bestond er niet uit anderen te willen kopiëren. De invloed van Kraftwerk heeft het meeste haar uitwerking in de postindustriële centra van de Verenigde Staten Chicago en Detroit, de geboorteplaatsen van house en techno . In 1974 breekt Kraftwerk in de USA door met de hitsingle Autobahn, die voor velen als de perfecte combinatie van electronische muziek met invloeden van rockmuziek geldt. Hiermee ontstaat en nieuwe garde van electronische bands die vooral in Europa huizen, waarvan New Order, Human League en Ultravox! de meest prominente zijn geworden.
2.3 De uitstap: Electro naar de USA
Eind jaren zeventig en begin jaren tachtig ontstaan in de Verenigde Staten van Amerika twee nieuwe soorten electronische muziek, House en Techno. Oppervlakkig gezien lijken zij op elkaar, maar bij nadere beschouwing heeft ieder eigen muzikale wortels en doelstellingen. Samen vormen zij de ‘grootouders’ van de Drum ‘n’ bass en Jungle muziek.
Housemuziek ontstaat voor velen vanaf 1977 in Chicago rond de persoon van Frankie Knuckles en de club waar hij discjockey (dj) was, de Chicago’s Warehouse club. Maar de wortels liggen waarschijnlijk voor deze tijd, in de dansscene van New York na de opkomst van disco. Volgens sommige onderzoekers kan zelfs worden teruggegaan tot aan 1970 met Francis Grosso, die als een van de eersten een techniek ontwikkelde voor het spelen van twee langspeelplaten (lp) tegelijk ten einde iets nieuws te creëeren . De term ‘house’ is wel gerelateerd aan Frankie Knuckles. Juan Atkins, één van de pioneers op het gebied van technomuziek, legt uit: “the word ‘house’ comes from a certain club. The dj’s would search out an import that was as obscure as possible and that would be a ‘house record’. You’d hear a certain record only at the Warehouse club and that was Frankie Knuckles’ ‘house record’ . Housemuziek blijkt zich al snel te ontpoppen tot een postmoderne muziek in hart en nieren met een niet te stuiten eclecticisme. House komt voort uit de disco van de jaren 1970. Het doel van House is voornamenlijk als dansmuziek te fungeren. House geldt als “the ‘blackest,’ most ‘funky’ and hiphop-like style” . Innovatie op het gebied van muziek is niet prioriteit. Een groot aantal producties van de housemuziek, zowel vroeger als nu, zijn dan ook imitaties van reeds bestaande songs uit die periode. House voldoet daarmee als één van de eerste muziekstijlen aan alle kenmerken van het postmodernisme. De housemuziek laat zich wel inspireren door de electronische muziek in het werken met electronische instrumenten als de drummachine en de synthesizer, maar electronica blijft van secundair en dansbaarheid van primair belang. Wanneer de housemuziek overslaat naar Engeland en Europa legt zij de basis voor vele varianten van de housemuziek, waaronder Drum ‘n’ bass en Jungle.
Techno ontstaat rond dezelfde tijd als house in de industriestad Detroit. Volgens de ‘heilige drie-eenheid van de Detroit-Techno’ Derrick May, Juan Atkins en Kevin Saunderson (en vele anderen) ontstaat techno uit een combinatie van enerzijds Europese electro van Kraftwerk, New Order en Human League en anderzijds funky ritmes van bands als Funkadelic en Parliament (geleid door George Clinton). De pioneer op het gebied van techno Derrick May omschrijft zijn muziek als “a complete mistake. It’s like George Clinton and Kraftwerk stuck in an elevator with only a sequencer to keep them company” . In tegenstelling tot housemuziek is de drijvende kracht van techno, net als bij de electronische robotpop van Kraftwerk niet imitatie, maar innovatie, vooral op het gebied van klankkleuren en ritme. Technomuzikant Jeff Mills zegt hierover: “... the whole idea of techno is to make something that is unimaginable. [...] You have to create something completely new” . Techno is “the most minimalist, the most mechanical, and perhaps the least ‘soulful’ of all the subgenres” . Voor Technomuziekanten geldt een eeuwige vernieuwingsdrang op het gebied van nieuwe klankkleuren en onvoorspelbare ritmes. De door de electronicafabrikant ingestelde klanken van de synthesizers en drumcomputers behoren niet gebruikt te worden. Een Technomuzikant maakt eigen geluiden. Een ander verschil zijn de strakke ‘four-to-the-floor’-ritmes van House, die in schril contrast staan met de complexe ritmes van Techno. Technomuzikanten mogen zich hiermee de rechtmatige voortzetter van de idealen van de voorgaande postmodernistische electronische muziek van Kraftwerk noemen.
House en techno ontwikkelen zich gestaag en slaan in 1988 over naar Engeland en van daaruit naar het Europese vasteland. Steeds nieuwe stijlen komen uit House, Techno en combinaties van de twee voort. Vanaf 1991 wordt de kiem gelegd, de breakbeat, die gaandeweg gestalte zal geven aan Drum ‘n’ bass en Jungle.
2.4 De terugkeer van electro in Europa: de breakbeat
Wanneer Techno en House terugkeren in Engeland en Europa ontstaan vele verschillende nakomelingen, ie voornamenlijk uit de Housemuziek voortkomen. Techno vernieuwd zich pas wanneer het in aanraking komt met de nieuw ontstane Jungle
De Housemuziek splitst zich in Europa en Engeland op in twee richtingen. Enerzijds ontstaat in de chillout rooms van grote raveparties langzamere muziek, Ambient genaamd. Ambient is “the most atmospheric and "spacey" or "aural" kind of techno music, hence the name” . In speciale ruimtes op grote ravefeesten wordt muziek gedraaid die langzamer is dan de voorganger (80 tot 120 slagen per minuut in tegenstelling tot 120 tot 140 slagen per minuut bij housemuziek). Ambient is vooral gebaseerd op zachtere en langzamere ritmes en een ‘breder’ geluid. Een band als The orb is hier een goed voorbeeld van. Ambient kan beschouwd worden als langzame Techno met de nadruk niet op het ritme en minimalisme, maar op een complex geheel van electronische en opgenomen geluiden. Innovatie blijft een grote rol spelen. Ook hier staat het produceren van nieuwe geluiden voorop. Daarnaast wordt veel gebruik gemaakt van geluiden uit de natuur en het dagelijkse leven. Anderzijds slaat House over naar België, Duitsland en uiteindelijk Nederland. Op het Europese vasteland ontwikkelt House zich steeds meer in de richting van een sneller en harder ritme, maar ook in Engeland ontstaat een dergelijke stroming, zij het minder extreem als aan de andere kant van de Noordzee. In België en Duitsland ontstaat de Trancemuziek. In Trance speelt de rol van de stem grotere parten. Het doel van Trancemuziek is de luisteraar/danser in trance te brengen met opzwepende beats . Een belangrijke popgroep op dit gebied is 808-state. In Nederland gaat men nog een stap verder: hier culmineert de House in Gabber (180 tot 220 slagen per minuut!) met enorm snelle en snoeiharde beats en minimaal gebruik van andere klanken. In Engeland ontwikkelt zich een dergelijke stroming, maar de muziek heeft hier een lager tempo en is rijker aan klanken. Beide blijven vasthouden aan het strakke ritmische erfenis van de Amerikaanse House, de four-to-the-floor-beats.
De eerste echte innovatie in de House komt voort op het gebied van de Hardcore met de introductie van de breakbeat . In eerste instantie worden de four-to-the-floor-ritmes aangevuld met gesampelde drumloops, korte zichzelf steeds herhalende drumritmes, maar als snel vervangen deze nieuwe ritmes de Housebeat helemaal. Dit maakt de weg vrij voor het ontstaan van Jungle en niet veel later Drum ‘n’ bass. Dit zal worden toegelicht in hoofdstuk drie.
De electronische muziek heeft sinds haar conceptie geen van haar idealen prijs hoeven geven. De postmodernistische grondslag, waarbij minimalisme, historicisme en eclecticisme, maar vooral ook vernieuwingsdrang grote invloed hebben zijn bij iedere wedergeboorte in hoog vaandel blijven staan. Opvallend is dat de wortels van de electronische dansmuziek in de moderne klassieke muziek liggen. De zoektocht van Karlheinz Stockhausen en John Cage naar nieuwe mogelijkheden met electronische muziek en klankkleuren en de afwijzing van de complete Westerse solfege, die al snel wordt afgelost door de eveneens klassiek geschoolde formatie Kraftwerk, blijft men terugvinden in het werk van de zich steeds vernieuwende electronische Techno. De House muziek blijft qua vernieuwing hangen, doordat imitatie van eerdere muziek een grote rol blijft spelen. Hiermee is het wel de enige muziekstijl van de hierboven genoemde stijlen, die met recht volledig postmodernistisch mag worden genoemd. De eerste baanbrekende vernieuwing die de weg ruimt voor een nieuwe vorm van Techno is het gebruik van de breatbeat. Ook in de Drum ‘n’ bass en Jungle muziek, zoals in hoofdstuk drie zal blijken, zijn de idealen van het postmodernisme, zoals deze in Techno en haar voorgangers waren te vinden, terug te vinden.
ps: let aub niet op de schrijfstijl; dit komt uit de periode voordat ik les in schrijven heb gekregen.
|
31-05-2004, 21:26
Adverteren