smartengeld

[$@nd€r $@l@m@nd€r]

Geld voor zien verongelukken van vader

Van onze verslaggevers

MIDDELBURG/UTRECHT -Twee Zeeuwen krijgen 40.000 euro smartengeld omdat ze vijf jaar geleden hun vader hebben zien verongelukken.

Na een jarenlange juridische strijd bepaalde de rechter in Middelburg dat zij recht hebben op zogeheten shockschadegeld.

De zoons waren er getuige van hoe hun vader tijdens een fietstocht werd aangereden door een landbouwvoertuig. Toekenning van smartengeld is in Nederland, in tegenstelling tot veel andere landen, uitzonderlijk. De Hoge Raad kende vorig jaar 13.000 euro toe aan een moeder die haar dochter in 1992, na een ongeluk, ernstig verminkt op straat vond.

Eenzelfde claim wegens shockschade in de zaak van de 6-jarige Leo Tjebbes die dertien jaar geleden om het leven kwam onder een klimwand bij de Jaarbeurs, werd niet gehonoreerd. Volgens de rechtbank toonden moeder en zus onvoldoende aan dat hun psychisch leed het directe gevolg was van het zien van het ongeluk. Het psychisch letsel zou eerder gevolg zijn van rouw, wat juridisch affectieschade heet. Daarvoor is geen smartengeld mogelijk.

Bron:Utrechts Nieuwsblad van vandaag.

Ik vraag me af of smartengeld nou echt leed zou verzachten? Als er een vervelend ongeluk gebeurd is dat natuurlijk triest, maar dat lijkt mij niet af te kopen met smartengeld. Het lijkt mij dat het de staat ook veel te veel geld kost (zij moeten het toch betalen? 40.000 Euro lijkt me onbetaalbaar voor die gast die ze aanreed)

[Martian]

Wat een onzin.

[geen punt.]

In plaats dat die mensen nu eens iets zouden geven om hun vader.... maar nee hoor, rechtzaal in rechtzaal uit voor een beetje geld. Hoe hypocriet.

[Sweet_Hadar]

Als je veel psychiaters nodig hebt gehad om het te verwerken, kan ik me voorstellen dat je die kosten wilt verhalen. Maar verder,nee, niet echt fijn alhoewel je met dat geld wel bijv. lekker een paar weken op vakantie kunt (paar jaar ).
Ach je weet het nooit wie weet doe jij zoiets ook wel.

[alwaysgood]

inderdaad, het slachtoffer zou alleen een vergoeding voor de kosten van bv. psychiater moeten krijgen/kosten van begrafenis. Verder niks vind ik.

[Sweet_Hadar]

Een beetje moet wel kunnen, zo'n 1 à 2 duizend, zodat die gene er even tussenuit kan zou wel goed zijn.

[Salala]

Ik vind eigenlijk dat ze het smartengeld dan moeten verhalen op de aanrichter van die problemen, want wat heeft de overheid ermee te maken?

[Martian]

Salala schreef op 27-06-2003 @ 11:01:
Ik vind eigenlijk dat ze het smartengeld dan moeten verhalen op de aanrichter van die problemen, want wat heeft de overheid ermee te maken?

Ja, dus omdat ze er toevallig bij waren moet de man die het ongeluk veroorzaakt heeft (met de nadruk op ongeluk) ineens 40.000 euro neertellen? En als ze er niet bij waren geweest, had het hem niks gekost....

Dus, wat een onzin.

[Salala]

Martian schreef op 27-06-2003 @ 11:08:
Ja, dus omdat ze er toevallig bij waren moet de man die het ongeluk veroorzaakt heeft (met de nadruk op ongeluk) ineens 40.000 euro neertellen? En als ze er niet bij waren geweest, had het hem niks gekost....

Dus, wat een onzin.

Waarom zou de overheid dan 40.000 euro moeten betalen? Die was er niet bij èn die veroorzaakte het ongeluk niet, ik ben sowieso niet zo'n voorstander van smartengeld maar goed.

[Psychedelic]

Wie betaalt het precies?

[alwaysgood]

waarschijnlijk de man die het ongeluk heeft veroorzaakt, dat is namelijk altijd het geval. hij heeft namelijk schuld.

[Donald Duck]

SimShalom schreef op 27-06-2003 @ 10:41:
Als je veel psychiaters nodig hebt gehad om het te verwerken, kan ik me voorstellen dat je die kosten wilt verhalen. Maar verder,nee, niet echt fijn alhoewel je met dat geld wel bijv. lekker een paar weken op vakantie kunt (paar jaar ).
Ach je weet het nooit wie weet doe jij zoiets ook wel.

Als je net een van de mensen hebt zien verongelukken dan ga je echt niet denken van: "kom ik krijg toch smartengeld, laat ik daar maar eens leuk van op vakantie gaan. Sorry hoor maar dat doe je toch niet. Ik denk eerder dat smartengeld niet helpt bij zoiets. Ik bedoel, je hebt iemand verloren en een mensenleven is volgens mij niet in geldwaarde uit te drukken.

[$@nd€r $@l@m@nd€r]

Ik ben het deze keer eens eens met SimShalom. Het zou hooguit een onkosten vergoeding moeten zijn. Maar deze hoge bedragen lijken op VS-achtige praktijken.

[sweet dreams]

poehpoeh

Het gaat bij smartengeld ook meer om de erkenning en het gebaar dan om het wegnemen van leed. In die zin is het geen schadevergoeding in de zin van een maatregel om geleden nadeel weg te nemen en iemand zoveel mogelijk in de toestand te brengen waar hij zich vóór de schadeveroorzakende gebeurtenis in bevond.

Vranken heeft een goed artikel geschreven over de verschillende soorten en de verschillende functies van smartengeld. Hij kwam tot de conclusie dat de 'Amerikaanse' definitie van smartengeld niet iets is waar we bang voor hoeven te zijn. Zou een wettelijk recht op smartengeld erkend worden, dan zou het aspect van erkenning, de symboolfunctie, belangrijker worden dan het aspect van financiële genoegdoening. Voor de geïnteresseerde in smartengeld zoals ikzelf zeker de moeite waard om eens te lezen: J.B.M. Vranken, Contractuele breekijzers of de koninklijke weg? Schadevergoeding voor naaste verwanten van een gewonde, WPNR 6460 (2001), p. 835-840. Ook zeer de moeite waard en erg verklarend is de noot van Hartlief onder HR 8-9-2000, RvdW 2000, 180 (Baby Joost).

nare man schreef op 27-06-2003 @ 17:24:
Het gaat bij smartengeld ook meer om de erkenning en het gebaar dan om het wegnemen van leed. In die zin is het geen schadevergoeding in de zin van een maatregel om geleden nadeel weg te nemen en iemand zoveel mogelijk in de toestand te brengen waar hij zich vóór de schadeveroorzakende gebeurtenis in bevond.

Vranken heeft een goed artikel geschreven over de verschillende soorten en de verschillende functies van smartengeld. Hij kwam tot de conclusie dat de 'Amerikaanse' definitie van smartengeld niet iets is waar we bang voor hoeven te zijn. Zou een wettelijk recht op smartengeld erkend worden, dan zou het aspect van erkenning, de symboolfunctie, belangrijker worden dan het aspect van financiële genoegdoening. Voor de geïnteresseerde in smartengeld zoals ikzelf zeker de moeite waard om eens te lezen: J.B.M. Vranken, Contractuele breekijzers of de koninklijke weg? Schadevergoeding voor naaste verwanten van een gewonde, WPNR 6460 (2001), p. 835-840. Ook zeer de moeite waard en erg verklarend is de noot van Hartlief onder HR 8-9-2000, RvdW 2000, 180 (Baby Joost).

Hehe, ik heb woensdag een tentamen waar o.a. dit onderwerp in voorkomt

Che Guevara schreef op 27-06-2003 @ 17:27:
Hehe, ik heb woensdag een tentamen waar o.a. dit onderwerp in voorkomt

Dat had ik afgelopen maandag: Burgerlijk Recht II. Ik zit er nu dus over te denken om volgend jaar toch maar Burgerlijk Recht te kiezen en dan als mastervak Schadevergoedingsrecht Ging supergoed trouwens, veel sterkte ermee, als je iets niet snapt voeg je me maar toe op MSN

nare man schreef op 27-06-2003 @ 17:31:
Dat had ik afgelopen maandag: Burgerlijk Recht II. Ik zit er nu dus over te denken om volgend jaar toch maar Burgerlijk Recht te kiezen en dan als mastervak Schadevergoedingsrecht Ging supergoed trouwens, veel sterkte ermee, als je iets niet snapt voeg je me maar toe op MSN

Het tentamen gaat over verbintenissenrecht, is wel leuk eigenlijk.

Che Guevara schreef op 27-06-2003 @ 17:33:
Het tentamen gaat over verbintenissenrecht, is wel leuk eigenlijk.

Ja? Jij bent nu eerstejaars toch? Is het bij jullie uitgesplist in goederenrecht en verbintenissenrecht al in de propaedeuse?

Aan welke uni studeer je eigenlijk?

nare man schreef op 27-06-2003 @ 17:34:
Ja? Jij bent nu eerstejaars toch? Is het bij jullie uitgesplist in goederenrecht en verbintenissenrecht al in de propaedeuse?

Yep, vorig semester goederenrecht, nu verbintenissenrecht. In Utrecht heb je het eerste jaar drie inleidende vakken en dan de kernvakken staats- en bestuursrecht en privaatrecht. Volgend jaar strafrecht en Internationaal en Europees recht
Edit: in Utrecht dus.

Bij ons (Nijmegen) was burgerlijk recht in het eerste jaar één vak met één tentamen, gemengd goederen- en verbintenissenrecht. Daarnaast gecombineerd staats- en bestuursrecht en strafrecht. Verder hadden we nog wel wat meer dingen maar dat herinner ik me niet allemaal meer. Ohja, ook Europees recht nog.

Het tweede jaar had ik alleen publiekrecht en het afgelopen jaar alleen privaatrechtelijke vakken. Bij ons is het in drieën geknipt: goederenrecht, verbintenissenrecht en personen- en familierecht, huwelijksvermogensrecht en erfrecht.

nare man schreef op 27-06-2003 @ 17:40:


Bij ons (Nijmegen) was burgerlijk recht in het eerste jaar één vak met één tentamen, gemengd goederen- en verbintenissenrecht. Daarnaast gecombineerd staats- en bestuursrecht en strafrecht. Verder hadden we nog wel wat meer dingen maar dat herinner ik me niet allemaal meer. Ohja, ook Europees recht nog.

Het tweede jaar had ik alleen publiekrecht en het afgelopen jaar alleen privaatrechtelijke vakken. Bij ons is het in drieën geknipt: goederenrecht, verbintenissenrecht en personen- en familierecht, huwelijksvermogensrecht en erfrecht.

Mmm maar jij zit niet in de ba/ma, of wel?

[$@nd€r $@l@m@nd€r]

Nog ff over wie die boete moet betalen. Dat is waarschijnlijk die gast van dat landbouwvoertuig. Iedereen heeft gelukkig een verplichte aansprakelijkheidsverzekering.

Maar wat vinden jullie er zelf van, nare man en che guevara?

Che Guevara schreef op 27-06-2003 @ 21:34:
Mmm maar jij zit niet in de ba/ma, of wel?

Helaas wel. Ik heb twee jaar onder het oude regime gestudeerd maar helaas heb ik dit jaar ook 'Bachelor 3' moeten volgen in plaats van het basisdoctoraal privaatrechtelijk jaar

$@nd€r $@l@m@nd€r:
Nog ff over wie die boete moet betalen. Dat is waarschijnlijk die gast van dat landbouwvoertuig. Iedereen heeft gelukkig een verplichte aansprakelijkheidsverzekering.

Schuld hebben aan een verkeersongeval is een onrechtmatige daad jegens degene die schade lijdt door jouw gedrag. Het is dus logisch dat degene die toerekenbaar de schade veroorzaakt die ook moet vergoeden. Dat is standaard onrechtmatige daadsrecht. Als de gelaedeerde (degene die schade lijdt) zelf eigen schuld heeft aan het ongeval, dan wordt de schadevergoeding evenredig verdeeld over hem en de laedens(en), degenen die de schade veroorzaken. Dit is de zgn. causale verdeling: iedereen is aansprakelijk voor dat deel van de schade waaraan hij zelf schuld heeft.

Inderdaad heeft iedereen die met een motorvoertuig aan het verkeer deelneemt een verplichte WAM-verzekering (Wet Aansprakelijkheid Motorrijtuigen). Dit is logisch, omdat in een auto rijden een groter gevaar oplevert dan wanneer je met een fiets aan het verkeer deelneemt. Met een auto breng je veel sneller ernstige schade toe aan anderen.

Als een gemotoriseerde een verkeersongeval veroorzaakt, zal hij dat in de praktijk meestal niet zelf in zijn portemonnee voelen. Hij pleegt een onrechtmatige daad en is dus verplicht de schade te vergoeden. Hij is daartegen echter verzekerd. Er ontstaan dus twee vorderingen: een van de gelaedeerde op de laedens ter hoogte van de schade en een van de laedens op zijn verzekeraar ter hoogte van het bedrag wat hij aan de gelaedeerde heeft voldaan (in de praktijk werkt het iets anders omdat er sprake is van subrogatie, maar het gaat veel te ver om dat hier uit te leggen. Voldoende is dat er twee vorderingen zijn). In de praktijk betaalt de WAM-verzekeraar aan de gelaedeerde.

In het kader van de causale verdeling dient vermeld te worden dat een overmachtverweer niet snel gehonoreerd wordt. Een gemotoriseerde die een ongeval veroorzaakt, kan alleen aan aansprakelijkheid ontsnappen als hem rechtens geen enkel verwijt kan worden gemaakt. Dat doet zich alleen voor wanneer het gedrag van degene die schade lijdt zo onwaarschijnlijk en onvoorspelbaar is, dat daarmee in redelijkheid geen rekening gehouden hoefde te worden. In de praktijk wordt aanvaard dat van overmacht reeds geen sprake meer kan zijn als de ongemotoriseerde is waargenomen.

Na de hierboven beschreven causale verdeling komt de zgn. billijkheidscorrectie in zicht. Dit is een correctie van de causale verdeling aan de bijzondere omstandigheden van het geval. In de praktijk heeft de billijkheidscorrectie twee, in de rechtspraak uitgewerkte regels opgeleverd:

1. de zgn. 100%-regel. Deze houdt in dat, in geval van schade veroorzaakt door een gemotoriseerde aan een kind wat de leeftijd van veertien jaren nog niet bereikt heeft, de gemotoriseerde gehouden is 100% van de schade van het kind te vergoeden, behoudens opzet of bewuste roekeloosheid van het kind. Dit is een zeer streng regime. Van overmacht zal in de praktijk eigenlijk nooit sprake zijn. De ratio van de regel is begrijpelijk wanneer we in het oog houden dat het hier om jonge kinderen gaat.

2. de zgn. 50%-regel. Dezelfde redenatie als hierboven, maar dan voor ongemotoriseerden die de leeftijd van 14 jaren al wel hebben bereikt. Ook hier geldt dat alleen aan de aansprakelijkheid ontkomen kan worden als er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid aan de zijde van de ongemotoriseerde.

Wat is nu het gevolg van deze regels in de praktijk? Ter illustratie de volgende casus. Automobilist A rijdt met de toegestane snelheid (50 km/u) over een weg en houdt hierbij keurig rechts. Van de linkerkant van de weg schiet plotseling tussen twee auto's door een klein kind B van elf jaren de straat op. A rijdt B aan en B lijdt hierdoor schade. Vast staat dat het ongeval voor 5% aan A te wijten valt en voor 95% aan B. Toch is A gehouden 100% van de schade van A te vergoeden, hoewel hij maar voor 5% schuld heeft.

Zelfde geval, maar nu met een kind van vijftien jaren. A rijdt B aan en B lijdt schade. Vast staat dat B niet goed heeft uitgekeken voor hij de weg op rende en dat A precies de maximumsnelheid reed. Het ongeval is wederom voor 5% te wijten aan A en voor 95% aan B. Toch is A gehouden 50% van B's schade te vergoeden, hoewel hij maar voor 5% schuld heeft.

Het moge duidelijk zijn dat deze regels de verhouding van schadevergoeding in de praktijk heel anders legt dan op grond van de causale verdeling het geval zou zijn geweest. Deze regel (die gebaseerd is op art. 185 Wegenverkeerswet 1995) heeft dan ook als doel de bescherming van ongemotoriseerde verkeersdeelnemers.

Vermeld dient nog wel te worden dat wanneer de vorderingen tot betalen en ontvangen van schadevergoeding overgaan op de verzekeraars van de betrokkenen, deze 50- en 100%-regels niet gelden. Dit zou zich niet verdragen met het doel van art. 185 WVW. Dit artikel beoogt immers ongemotoriseerde verkeersdeelnemers een sterkere positie te geven omdat zij een grotere kans hebben ernstige schade te lijden. Wanneer echter een voetganger of fietser reeds verzekerd is, is het risico van een ongeval al gespreid. De gelaedeerde krijgt dan meteen zijn schade vergoed, waarna zijn verzekeraar verhaal zoekt bij de verzekeraar van de gemotoriseerde.

Het zou vreemd zijn de verzekeraar dezelfde voordelen toe te kennen als de ongemotoriseerde verkeersdeelnemer. De verzekeraar behoeft immers geen bescherming tegen gemotoriseerden, de verzekeraar neemt geen deel aan het verkeer. Daarom geldt voor een vordering van de verzekeraar van B op A in onze casus, dat deze slechts voor de door A veroorzaakte 5% schade aansprakelijk is. De resterende 95% van de schade zal bij de verzekeraar van B blijven liggen. Dat is het bedrijfsrisico van de verzekeraar. Dit verschijnsel wordt aangeduid met het adagium 'de verzekeraar subrogeert niet in de zieligheid'.

Zo, even een klein stukje verkeersaansprakelijkheid De niet-juristen zullen er wel niet veel van snappen, maar ik vind het leuk om te doen

Maar wat vinden jullie er zelf van, nare man en che guevara?

Het leerstuk van smartengeld laat zich moeilijk in een kort betoog onder woorden brengen. Daarom zal ik proberen het heel kort te houden door eerst een beknopte beschrijving te geven van de huidige situatie en vervolgens mijn mening daarover.

Smartengeld valt globaal uiteen in twee typen: shockschade en affectieschade.

1. Shockschade is immateriële schade die men lijdt doordat men getuige is van een ongeval. Denk aan de moeder na een aanrijding ziet dat haar dochtertje dood ligt met de herseninhoud op straat (HR 22-2-2002, NJ 2002, 240, m.nt. JBMV (Kindertaxi)). Gezegd kan worden dat de schade aan de derde (want dat is de moeder, zij wordt niet zelf aangereden) het directe gevolg is van de onrechtmatige gedraging van de bestuurder van de taxibus. Er is een rechtstreeks verband tussen de gedraging en de (psychische) schade van de derde. Shockschade komt in beginsel voor vergoeding in aanmerking; in de praktijk zal echter de eis worden gesteld dat het gaat om een in de psychiatrie algemeen erkend ziektebeeld.

2. Affectieschade is de immateriële schade die men lijdt in verband met het verdriet veroorzaakt door letsel of overlijden van een naaste. Met de huidige stand van wetgeving komt deze schade niet voor vergoeding in aanmerking. Het bekendste voorbeeld hiervan is de zaak van Baby Joost (HR 8-9-2000, RvdW 2000, 180 m.nt. T. Hartlief). In deze zaak ging het om de baby Joost die na een (eenvoudige) liesoperatie door fouten van zijn artsen ernstig lichamelijk en geestelijk gewond raakte. De ouders vorderen vergoeding van immateriële schade van de artsen. De Hoge Raad overweegt:

'...dat slechts de gewonde zelf vergoeding kon vorderen van schade die hij had geleden als gevolg van het hem toegebrachte letsel. Er was derhalve naast de vordering door de gewonde zelf geen plaats voor een vordering tot vergoeding van materiële of immateriële schade die anderen als gevolg van de kwetsing of verminking leden.'

De kern van het arrest wordt door de Raad als volgt verwoord:

'Ook aldus geformuleerd moet die schade immers niet als gevolg van die schok zelf worden gezien (...) maar als gevolg van hetgeen waardoor die schok werd veroorzaakt: het door medische fouten van W. c.s. aan Joost toegebrachte letsel.'

Volgt verwerping van het cassatieberoep. De Hoge Raad heeft een recht op vergoeding van de immateriële schade als gevolg van verdriet niet willen accepteren, hoewel hij hier meerdere malen toe is uitgedaagd. Daarbij wordt door hem het argument gebruikt dat een toekenning van een dergelijk recht de rechtsvormende taak van de rechter te buiten gaat en dat een dergelijke wijziging aan de formele wetgever is voorbehouden.

De meningen over smartengeld zijn verdeeld. Er zijn velen die menen dat het recht op smartengeld niet in onze (rechts)cultuur past. Op zich is daar veel voor te zeggen, ware het niet dat de torenhoge vorderingen van immateriële schade een bij uitstek Amerikaans fenomeen zijn waar wij ons geen zorgen over hoeven te maken, mits het goed gebeurt. De wettelijke regeling zou meer in de richting van symboolrechtspraak moeten gaan (denk aan de schuldigverklaring zonder strafoplegging in het strafrecht) dan in de richting van daadwerkelijke vergoeding van schade die eigenlijk niet te vergoeden is. Een erkenning van het verdriet van de ouders zou evenveel wonden helen dan een kapitale schadevergoeding. Ik sluit me wat dat betreft ook aan bij Vranken, die meent dat vergoeding van affectieschade niet zo'n hoge vlucht zal nemen als het in Amerika heeft gedaan. Ik zie een eventuele wetswijziging met grote interesse tegemoet.

Thanx nare man, je vat ff heel m'n tentamen van woensdag samen

$@nd€r $@l@m@nd€r schreef op 28-06-2003 @ 11:50:
Maar wat vinden jullie er zelf van, nare man en che guevara?

Ik vind het terecht dat smartengeld uitgekeerd wordt, het is toch een vorm van genoegdoening voor de direct betrokkene. Wat mij betreft wordt affectieschade ook vergoed, hoewel men vindt dat dergelijk verdriet niet in geld uit te drukken is. Het gaat m.i. meer om het gebaar.

Che Guevara schreef op 28-06-2003 @ 15:57:
Thanx nare man, je vat ff heel m'n tentamen van woensdag samen

Ik verveel me echt dood nu ik geen college meer heb Misschien moet ik maar wat meer stukken gaan schrijven voor Ars Aequi enzo.

nare man schreef op 28-06-2003 @ 17:09:


Ik verveel me echt dood nu ik geen college meer heb Misschien moet ik maar wat meer stukken gaan schrijven voor Ars Aequi enzo.

Ook geen tentamens?

Che Guevara schreef op 28-06-2003 @ 17:10:
Ook geen tentamens?

In augustus heb ik nog drie herkansingen, maar dat is allemaal kat in 't bakske...ik denk dat ik maar gewoon de boeken ga kopen van de masterrichting die ik volgend jaar niet kies en die op eigen houtje in de vakantie doorneem

nare man schreef op 28-06-2003 @ 17:14:
In augustus heb ik nog drie herkansingen, maar dat is allemaal kat in 't bakske...ik denk dat ik maar gewoon de boeken ga kopen van de masterrichting die ik volgend jaar niet kies en die op eigen houtje in de vakantie doorneem

Stuudje

[$@nd€r $@l@m@nd€r]

Wooow, het duizelt me even nare man . Lang betoog. Bedankt voor jullie replies che en nare.