Je eigen literatuurvak

[Tink*]

Vogelvrij schreef:

Ik weet niet, volgens mij wordt er op de middelbare school zo ontzettend veel onwil gekweekt tegenover literatuur. Veel mensen houden al niet van lezen en dan moet je wel meteen tien Nederlandstalige literatuur lezen. Lilium zegt dan 'dan weet je in ieder geval wat voor moois er gemaakt wordt', maar ik denk dat middelbare scholieren veelal niet in staat zijn om dat mooie erin te herkennen?
Waarmee ik absoluut niet wil betogen dat er dan maar geen literatuur gelezen mag worden, maar het zou misschien goed zijn om wat toegankelijkere literatuur te laten lezen, én meer te onderwijzen op welke manier boeken gewaardeerd kunnen worden. Laat scholieren dan zien waarom een boek mooi is, in plaats van gewoon te zeggen: "Hier, lees Multatuli, want dat is literatuur." Zoiets.

Naar aanleiding van deze post uit het topic over literaire ambities over dat je scholieren het mooie aan literatuur moet laten zien, vroeg ik me af hoe jullie je eigen literatuurvak zouden opzetten. Welke boeken zou je laten lezen door scholieren? is Hoe zou jij het vormgeven tijdens lessen? M. a. w. wat zou jij doen om scholieren te interesseren voor literatuur. Ik ben heel erg benieuwd naar wat voor boeken jullie nou representatief vinden voor het hele veld enzo.

Ik zou meer ruimte geven aan de opvatting dat 'literatuur' niet in een boek, tussen twee kaften zit, maar 'ontstaat' op het moment dat de inhoud van een boek incontact komt met een lezer die er betekenis aan geeft.

In het verlengde daarvan zou ik de leerlingen zelf boeken laten aandragen en zo snel mogelijk de begrenzing van 'Het moet Nederlandse literatuur zijn' een rotschop geven. Leer ze eerst maar eens leuk lezen, daarna kun je ze volstoppen met ons zogenaamde culturele erfgoed. Prioriteiten stellen.

Tenslotte zou ik ze meer vrijheid geven in de opdrachten. Niet een standaard vragenlijst die ingevuld moet worden maar, eventueel in overleg, bekijken wat volgens de leerlingen de mogelijkheden zijn met bepaalde boeken. Als iemand Lord of The Rings leest en zich afvraagt waar die ring allemaal een metafoor kan zijn, mag hij/zij daar lekker mee aan de slag. Beter dat ze zelf creatief lezen dan dat ze standaard poepvragen invullen.

Noot: Bovenstaande werkt natuurlijk alleen als we er vanuit gaan dat we gemotiveerde leerlingen hebben die bepaalde basisvaardigheden beheersen. Daarom ben ik geen docent.

[flyaway]

Ik zou ze niet overladen met stapels boeken en irritante opdrachten. Eerder lezingen laten geven die ze laten inzien hoeveel er in een boek zit. En bijvoorbeeld een opdracht: schrijf je eigen literatuurverhaal. Dus dat je zelf moet ontdekken wat je vindt dat in literatuur moet zitten om het literatuur te maken, dat je ziet hoe moeilijk het kan zijn en het leert waarderen. En verder heel veel erover praten.
Wat ik erg vervelend vond bij ons op school is dat letterlijk de helft van de tijd dat je huiswerk maakt, het voor Nederlands is. We werken niet met een boek, maar met 'leuke opdrachten' als een moord-dossier. Verzin je eigen moord, werk er tig artikelen over uit zoals op een krantenartikelmanier, een verhaalmanier, een betoogmanier, dat is allemaal prima. Maar de beoordeling was vooral originaliteit, hoe flex het geheel is en totaal niet bezig met de teksten. Het muziektijdschrift was wel leuk, verzin je eigen muziektijdschrift met bestaande artiesten maar verzonnen interviews, leer je wel goed door schrijven. Die zou ik er in houden. Maar meer tijd wil ik leerlingen dan laten bezighouden met discussies, wat haalt iemand anders uit een boek wat jij niet gezien hebt, enzovoort.
Als ik een boek lees voor school streep ik soms met potlood wat aan en zie dat anderen heeele andere dingen aanstrepen waarvan ik iets heb van: wat is daar nou weer boeiend aan. En dan ben ik daar toch wel benieuwd naar.

[Vogelvrij]

Tinkje, jij durft, zomaar een eeuwenoude quote van mij jatten en er een topic over maken.
Gelukkig dat ik er nog achter sta

Overigens vond ik van die boekverslagen op de basisschool het leukst, dat je allemaal dingetjes aan moest kruisen.

Vogelvrij schreef:

Overigens vond ik van die boekverslagen op de basisschool het leukst, dat je allemaal dingetjes aan moest kruisen.

Leg uit? Ik heb zo iets nooit hoeven doen.

Ik vond het literatuurgedeelte het leukste van de talenvakken, wat mij betreft zou er nog wat meer nadruk op mogen komen te liggen, maar wel met wat meer vrijheden. Dit voor de mensen die niet graag lezen, maar ook voor de mensen die wel graag lezen (op de mavo moesten wij bij Duits twee C en twee D boeken lezen, de C boeken waren te duf voor woorden, de D boeken gingen wel qua onderwerp en waren ook prima te lezen, vandaar dat ik vroeg of ik vier D boeken mocht lezen...mocht niet...onbegrijpelijk als je het mij vraagt...). Het gaat er om dat mensen kennis maken met boeken en literatuur en als het even kan dat ook nog gaan waarderen, maar iig niet dat het ze tegen gaat staan. Ik denk dat het afhankelijk is per persoon hoe je dat het beste aan kunt pakken. Soms kan het helpen met de hele klas een boek te lezen en dat klassikaal te bespreken, over te discussieren ed, maar meer creatieve opdrachten (eventueel zelf gekozen zoals LUH-3417 voorstelt) kan ook prima werken. Dingen als een met de verfilming vergelijken vond ik zelf altijd leuk om te doen en ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die liever de film kijken, wellicht lezen ze het boek daarna ook makkelijker (en je maakt ze er op die manier ook van bewust dat een verfilming vaak heel anders is dan het boek). Of ga naar een stad waar het verhaal zich afspeelt en bezoek plekken uit het verhaal of laat de leerlingen ze zoeken. Een opdracht als http://forum.scholieren.com/showthread.php?t=1696418 vind ik ook leuk (al zou ik zeggen dat iedereen alle drie de boeken moest lezen ). Enzovoorts.

Qua aantal boeken vond ik het puntensysteem altijd wel grappig...aan alle boeken is een waardering toegekend (1, 2, 3 of 4 punten oid) en je moet voor een bepaald aantal punten boeken lezen. Als je boeken van 4 punten kiest hoef je dus minder boeken te lezen, maar wel moeilijkere, dan wanneer je boeken van 1 punt kiest (alleen maar boeken van 1 punten mocht over het algemeen overigens niet ). Dit vind op zich wel een aardig systeem.

[Vogelvrij]

Ik weet het niet meer precies, volgens mij was het vooral met zeggen hoe leuk je het verhaal vond en zo Maar goed, dat was op de basisschool.

Verder hadden we op de middelbare school uitwerkingen, boekverslagen en verwerkingsopdrachten en voor mij werkte dat best goed, maar andere mensen rukten die gewoon van scholieren af, dat lijkt me dan minder de bedoeling Maar ik vind dus dat het onderwijs erom heen beter moet, dat docenten zouden moeten uitleggen op welke manier je een boek kan lezen, wat een boek goed of bijzonder maakt.

[tuttebel]

bij ons was het op zich wel goed geregeld. je moest standaarddingen over het boek invullen in je verslag, maar ook 2 verwerkingsopdrachten die je zelf mocht kiezen. (als je er zelf een verzon en de leraar keurde m goed, mocht dat ook). en er waren in de 20 verwerkingsopdrachten, creatief/theater/gedichten/filmscripten/ander einde/andere view etc.

[Lilium]

Ik ben het nog steeds eens met wat Vogelvrij in de beginpost van mij citeerde. In een ideale wereld met ideale scholieren zou ik ze willen laten kennismaken met al het moois wat er gemaakt is.
Maar als ik wat realistischer ben, zou ik vooral het plezier dat ik beleef aan het lezen van een boek, aan scholieren willen overbrengen. Daarbij zou ik vooral de literatuurlijst waaruit je een aantal werken moet kiezen, afschaffen. Laat die jongens en meisjes zelf lezen wat ze leuk vinden, maar stimuleer ze ook moeilijkere boeken te lezen dan ze gewoonlijk zouden doen.
Dat gedoe met die verwerkingsopdrachten zou ik willen afschaffen. Daar had ik op school een hekel aan; ik had niet bepaald de behoefte een tekening te maken over het gelezen boek of een alternatief einde te schrijven. Ik vond het wel leuk om te proberen het boek te interpreteren; het een betekenis te geven. Hoe langer ik dan met het boek bezig was, hoe meer ideeën ik kreeg. Ik denk echter niet dat ik een gemiddelde scholier was en dat interpreteren de gemiddelde scholier niet zo bezig houdt.

[Giles]

Pfff, moeilijke vraag. Wij hadden een lijst opdrachten waar je twee opdrachten uit moest kiezen en er zaten altijd wel research vragen tussen, die de niet-lezers graag kozen.

Het is gewoon moeilijk om niet-lezers aan het lezen te krijgen. Als ze de verfilming zou tonen zouden ze niet het idee hebben dat ze nog 't boek moeten lezen. Ik denk dat er veel enthousiasme en verhaalkunst voor nodig is om iemand niet tegen een literatuur boek aan te laten hikken.

Nu heb ik vast iets getypt dat al een paar keer gezegd is

Ik begon literatuur pas leuk te vinden op het moment dat we de geschiedenis eromheen kregen en dus begrepen waaróm dingen geschreven werden. Dat was dus pas op de universiteit. Alle 'bijzondere' dingen in de boeken die ik moest lezen/heb gelezen zijn me eigenlijk niet opgevallen, dus, want ik stond als lezer aan het eind van die ontwikkeling zonder te weten wat we hadden doorgelopen als land, en vond het merendeel van de boeken dus maar frustrerend saai.

Dus ik ben voor die geschiedenis duidelijk bespreken in de les. Maar misschien was het wel puur onze school waar dit zo nagelaten werd, hoor, ik heb geen idee hoe het er op andere scholen aan toe gaat.