[Ne] metrum gedicht

[Heksjuh]

Hoi,

ik moet voor Nederlands een gedicht analyseren. Ik heb gekozen voor het gedicht Niemandsland uit de bundel Luchtspiegelingen van Gerrit Komrij:

Niemandsland

Sinds ik de wereld introk met mijn ik
Werd onze sterke band verleden tijd.
Mijn ik onttrok zich stiekem aan mijn blik,
Ik was mijn ik soms zelfs volkomen kwijt.

Steeds vaker ging mijn ik alleen op stap
Op weg naar onuitsprekelijke zaken.
Er kwam een einde aan onze broederschap.
Mijn ik joeg me het schaamrood naar de kaken.

Ik had mijn ik thuis moeten laten rusten.
(Vertrek nooit met je ik naar vreemde kusten
Als je verzekerd van je ik wilt zijn.)

Een ik is blijkbaar iets als oude wijn.
Ik trok de wereld in en, zie, ik schrik:
Want als ik zonder ik ben, waar ben ik?

Nu kom ik er niet helemaal. Ik moet iets zeggen over het metrum, maar ik heb geen idee hoe ik dit moet aanpakken. Ik denk zelf dat het gedicht verdeeld is in jamben, maar dat is eigenlijk gewoon een gok. Kan iemand me helpen met het scanderen van dit gedicht? (Latijnse gedichten scanderen lukt nog wel, maar hoe moet dat met Nederlandse gedichten?)

En ik heb nog een vraagje over assonantie en enjambement in het gedicht. Ik denk zelf dat er in de eerste strofe, eerste twee regels assonantie van 'e' is, en in de laatste twee regels van de tweede strofe de 'a'. Klopt dit en zijn dit de enige twee vormen van assonantie in dit gedicht?
Ik denk dat er geen enjambement in dit gedicht zit, maar ik twijfel over de eerste twee regels van de eerste en tweede strofe, en de laatste twee regels van de derde strofe. Ik lees het zelf als een natuurlijke pauze dus geen enjambement, maar klopt dit?

Ik hoop dat iemand me ermee kan en wil helpen

Het zijn inderdaad voornamelijk jamben.

[Belgarath]

Er zit geen enjambement in inderdaad.

Wat assonanties betreft kon ik ook niet meer vinden dan:
schaamrood naar de Kaken (regel 8) en
werd onze sterke (regel 2)

Het metrum is inderdaad jambisch:
Sinds ik de wereld introk met mijn ik
Werd onze sterke band verleden tijd .
Mijn ik onttrok zich stiekem aan mijn blik,
Ik was mijn ik soms zelfs volkomen kwijt.

(De streepjes staan voor de klemtoon, in principe is de notatie op papier net als bij latijn/grieks, maar de boogjes kreeg ik er hier niet onder)

[MH]

Die boogjes zijn lastig, maar die kunnen we door een punt vervangen. Ziet er wel erg als morsecode uit, maar goed.
Dit zijn jambes. Vijfvoetig trouwens, in tegenstelling tot veel gedichten uit de geschiedenis, die werden van zesvoetige jambes voorzien, ook bekend als alexandrijnen.

Nog even een overzicht van de bestaande versvoeten:
.- jambe
-. trochee
-.. dactylus
..- anapest
.-. amfibrachys

Handig: de onderste drie kun je onthouden doordat de benamingen eenzelfde klemtoonpatroon kennen. Alleen jambe en trochee moet je qua klemtoon verwisselen met wat ze aangeven.

[Sagana]

Zoals hierboven ook al werd gezegd, zijn het inderdaad jamben. Wij hebben voor een vertaalwedstrijd een Latijnse tekst vertaald en die vertaling in jamben gemaakt, dus ondertussen weet ik er wel een beetje vanaf.
Het is eigenlijk gewoon een afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen, te beginnen met een onbeklemtoonde. Er moeten ook altijd vijf beklemtoonde lettergrepen in staan. Op de post van Belgareth kan je deze dingen goed zien. Eigenlijk is het niet zo moeilijk, hoor.
Als je wil, kan ik de rest van de tekst wel scanderen voor je? Ik vind het best leuk.
Ik ga het wel in Word doen dan, dus dan moet je je e-mailadres maar even PM'en zodat ik het kan doorsturen. (Oh maar ik kan het wel alleen maar op de manier zoals Belgareth: dus de beklemtoonde lettergrepen aanduiden. De boogjes kan ik niet, want ik weet niet hoe ze moeten. )

[MH]

Dat hoeft overigens niet. In de klassieke poëzie, dat geloof ik graag, maar in de hedendaagse poëzie (dwz vanaf de 19e-20ste eeuw ongeveer) komen al steeds meer mindervoetige jamben voor.

[Sanctus]

Waarom moet Nederlandse poëzie dan in metrum staan? Je leest het toch zoals het er van nature staat. Als je bijvoorbeeld die eerste zin echt in jamben opleest, vind ik het niet mooi meer.

[Belgarath]

Sanctus schreef op 04-03-2007 @ 13:51 :
Waarom moet Nederlandse poëzie dan in metrum staan? Je leest het toch zoals het er van nature staat. Als je bijvoorbeeld die eerste zin echt in jamben opleest, vind ik het niet mooi meer.

Het ritme zorgt ervoor dat het lekker leest. Hetzelfde geldt voor latijnse en griekse poezie. De cadans die er in ligt, maakt het mooi om naar te luisteren. Als nederlanders lezen we die cadans veel te nadrukkelijk, het heeft waarschijnlijk zo geklonken als een gedicht zoals die nu voorgedragen worden: je hoort de zinnen mooi lopen (vanwege het metrum) maar er wordt geen nadruk op het metrum gelegd.

[Sanctus]

Dat zal het zijn; anders is het net alsof je zingt.

[MH]

Sanctus schreef op 04-03-2007 @ 13:51 :
Waarom moet Nederlandse poëzie dan in metrum staan? Je leest het toch zoals het er van nature staat. Als je bijvoorbeeld die eerste zin echt in jamben opleest, vind ik het niet mooi meer.

Nou, officieel moet niets in poëzie. Bekijk bijvoorbeeld eens een bundel van een moderne dichter (K. Michel). Daar zitten soms gedichten tussen zonder metrum of rijm.
Overigens is het met metra ook niet de bedoeling om de regel zo te lezen alsof je aan het drummen bent.
Dus niet:
één DING is ALtijd DROEvig EN maakt ZACHT geKLAAG (lettergrepen in hoofdletters twee keer zo lang aanhouden)
Maar:
Eén Ding is Altijd Droevig En maakt Zacht geKlaag
(lettergrepen beginnend met hoofdletter net iets meer benadrukken dan de rest).
Deze regel is ontleend aan de Mei van Gorter, zit ik toch net in te lezen, zodoende.

[Heksjuh]

Bedankt voor jullie hulp
@Sagana: ik heb je een pm gestuurd