[Wedstrijd] Het had geregend en het was koud

[flyaway]

Het had geregend en het was koud. Auto’s reden door de waterplassen, maar verder was het stil geworden na de warme zomerdag. Nu de verkoeling kwam, haalde hij nogmaals diep adem, rechtte zijn rug en begon opnieuw te lopen. Lopen langs de huizen met ramen waarachter al geen licht meer brandde, langs flikkerende lantarenpalen en knipperende verkeerslichten waar achtereindes van auto’s rood oplichtten. De monotone beweging van zijn benen was het enige wat nog zijn aandacht had, samen met de stekende pijn op zijn armen die met elke stap toe leek te nemen. Maar dit keer vastbesloten om de eindstreep wel te halen, door te gaan tot zijn voetsporen ook ná de finish zichtbaar zouden zijn. Dat zou wat zijn! Falen was eigenlijk zijn tweede naam gaan lijken, maar nu wilde hij bewijzen dat hij wel tot iets in staat zou zijn.

Ongeveer twaalf maanden geleden, of was het een jaar, hij wist het niet meer precies. Een tijd geleden had hij hier ook gelopen, maar toen was het warm ’s avonds. Geen prettig weer om te lopen (want wandelen, dat is iets anders. Dat gaat anders) vond hij. Liever dan de herfst, met de regens, met het blad en de geur die hij niet in woorden kon vatten. Maar toen liep hij hier niet alleen, toen was het met zijn hond en nu hij er over nadacht, was het ook niet hier in Nijmegen, maar in Praag. En er was een revolutie ophanden, eentje die een einde wilde maken aan de kleur rood, terwijl hij daar geen hekel aan had. Het hand-in-hand idee stond hem wel aan, dat ieder-voor-zich daarentegen, dat was maar een naar idee geworden sinds zijn vrouw geëxecuteerd was door de mannen met de petjes. De mannen die zich uitgaven voor de politie, maar daarvoor te plat Russisch hadden gesproken. Het was Praag inderdaad. En bij nader inzien ook niet vorig jaar, maar ’68. Wat waren de jaren verstreken sindsdien.

Er stonden namen op de borden die hij niet kende, ook de straten waren sindsdien hernoemt. Stalin en Lenin waren weggevaagd en Amerika had intrede gedaan hier. Hoe verder hij kwam in oostelijke richting, hoe meer spijt hij opnieuw kreeg van de hachelijke onderneming maar dit keer zou hij slagen, vond hij. Maar naarmate zijn snelheid toenam, zo nam ook de doodsheid toe in de straten waar hij liep. Hier flikkerden de lantarenpalen niet meer en auto’s waren niet toegestaan. Zou hij omkeren? Nee, dit was de stille tocht voor Lena, besloot hij en stak een sigaret op. Duits merk, zonder filter, lichtelijk donkergrijze rook. Hij wilde zijn keel schrapen, maar bedacht zich net op tijd dat zoiets ongepast zou zijn bij een stille tocht, dus wierp hij zijn sigaret ook maar naast een waterplas zodat deze niet sissend aan zijn einde zou komen. Het melodramatische liet hem glimlachen, en hij versnelde opnieuw zijn pas. Nog 1500 meter, hij kon de waarschuwingsborden al zien; net als het prikkeldraad en de geweren.

Ze waren zo gelukkig geweest. Lena, hij en de hond. Maar noodgedwongen werd dit zijn verhaal. Na vijf kogels maakte Lena geen geluid meer, en de hond had het verloren van de tijd. Ze hadden een mooi koophuis dat van hen was, maar de Russen vonden van niet. Zo kwamen ze te wonen in wat de vrije wereld heette, maar Lena was er al niet meer bij. Hij was mismoedig geworden na de verhalen over de andere kant van de muur, waar alles maar slechter bleef gaan en toen Stalin stierf, had hij de hoop opgegeven. De wereld die hij kende had al een tijd geleden opgehouden te bestaan, en toen hij het tweepersoonsbed uit geldnood moest verkopen omdat de vrije markt best duur bleek, hield ook de illusie van Lena op te bestaan.

Geschreeuw van schorre stemmen in een akelig dialect deed hem opschrikken uit zijn gedachten, maar hoezeer hij zijn best ook wilde doen, hij kon er geen zinnen van maken ondanks dat hij zeer goed wist wat de mannen van hem wilden. Ze wilden dat hij stopte met lopen, dat hij zijn stille mars zou staken. Maar dat kon niet, waarom konden zij dat niet zien? Hier was helemaal geen keuze aan te pas gekomen, behalve de verwrongen keuze het ditmaal af te willen maken. Hij was het schuldig aan Lena en de hond.

In het maanlicht tekenden zich nu meerdere gestalten af – en er werd gelachen. Hij zag de geweren, en de grijnzende tanden. Dit was een beter moment om een sigaret op te steken, even pauze. De laatste sigaret uit het pakje en hij lachte. Na deze zou hij stoppen met roken, had hij een week geleden besloten, maar hier was de ironie wel erg smakelijk. Terwijl hij op zijn knieën leunde, zag hij de geweren zakken en bogen de gestaltes naar voren, alsof ze vragen wilde wat hier nou precies gaande was. Welke vreemdeling zich waagde aan de poorten van het paradijs. Ergens smaakte die gedachte wrang, nog erger dan de smaak van de rook die in zijn longen cirkelde en prikte aan de binnenkant van zijn wangen. Het paradijs, daar kom je alleen met een omweg. En die omweg is een loden last waar maandenlang moed verzamelen voor nodig zijn, wist hij uit ervaring. Nu, op dit moment, nu hij hier geknield zat voor het executiepeloton (de kans bestond dat één van de gestalten ook op Lena geschoten heeft) flitste zijn leven niet aan hem voorbij. Integendeel, het bleef bij twee portretten; Lenin en Stalin. Zij hadden de betere wereld voor zich gezien, zij wisten de weg naar het paradijs maar kregen de kans niet om het waarheid te maken. Dat in hun naam Lena moest sterven, dat was een grove misschatting maar geen onvergeeflijke. De hond stierf aan de verkeerde kant van de muur, dat had Stalin nooit laten gebeuren! Hij vloekte en stond op, trapte zijn filterloze sigaret uit en haalde diep adem. De tanden verdwenen uit het maanlicht en de geweren namen hun plaats opnieuw in. Maar deze weg leidde naar huis, naar de plaats waar open armen wachtten, waar een staart zou kwispelen.

Met ferme stappen naderde hij de muur. Liep langs de waarschuwingsborden en terwijl hij de stukjes lood zijn huid voelde doorboren, voelde hij de rust over zich heen komen. Vooral op het moment dat zijn schedel brak aan de voet van de muur, die begon te wankelen.