Oud 17-03-2005, 00:22
Verwijderd
Een leugenachtig essay. Ik wou dat ik hiermee mijn geld kon verdienen.

- - -

De Nederlandse mens heeft de laatste decennia een ontwikkeling doorgemaakt als het om de televisie gaat. De idee van de TV als een bron van objectieve en correcte informatie over de wereld heeft niet lang standgehouden. Ze werd al snel verdrongen door de opvatting dat de kijkbuis een doos van Pandora is die slechts met Argusogen bekeken dient te worden. Hoe meer zenders er zijn, hoe meer nieuwsberichten hetzelfde item verkondigen, maar op een andere wijze. Deze meervoudigheid van televisiewerkelijkheden ontnemen elkaar elk bestaansrecht, want net zoals een monotheïstisch geloof, duldt een zender geen afgoden.

Maar naast dit diep gefundeerde wantrouwen is er ook een naïef geloof in De Werkelijkheid die televisie ons kan geven. Kijkers voelen elke avond weer compassie voor mensen die niet bestaan en nooit zullen bestaan, omdat ze slechts essentialistische vormen zijn van menselijk lijden en verlangen. Een Aristotelesiaans gevoel maakt zich van de kijker meester wanneer hij zich identificeert met ene Albert die zijn vriendin kwijtraakt, de derde deze week en de dag daarop nog een abortus heeft ook. Het is allemaal in scène gezet en gelogen, maar toch biedt de soap ons een hyperrealiteit, een wereld die achter de voor ons waarneembare werkelijkheid ligt en die eigenlijk nog veel meer werkelijk is, in al haar gedestilleerde leugenachtigheid.

Dit leidt natuurlijk tot verwarrende situaties. Een vrouw mept op straat een acteur neer, omdat hij in een soap de rol van de ongebreidelde klootzak speelt. Iemand jankt echt om het verdriet een gelogen ander en tegelijk doet de AIDS- en/of hongerdood van een stuk of duizend Afrikaantjes niemand meer wat. De verschillende werkelijkheden die de televisie presenteert worstelen nog met elkaar om bestaansrecht en vallen tegelijk als een storingssneeuw over onze ervaring van werkelijkheid. Wanneer Enschede ontploft door een vuurwerkramp, “is het net een film”. Een ander kader dan dat van de camera is er niet meer. Onze realiteit beeft op haar wankele statief.

In deze chaotische wereld waarin de televisie onze primaire bron van wereldkennis is en waarin tegelijk alles op de buis gelogen is, verschijnt de charismatische figuur van Ralph Inbar. Met zijn programma ‘Banana Split’ vindt hij een gouden formule. Een team van grappenmakers haalt een practical joke uit en dit alles wordt door de camera vastgelegd. Het onschuldige slachtoffer verkeert plotseling in een wereld waar geen chocolade meer van te maken is. Haar pen was toch echt blauw, en niet azuur! Wanneer de wanhoop haar nabij is en het Nederlandse publiek met een gemengd gevoel van plaatsvervangend ongemak en schrijnend leedvermaak op de bank zit, komt Ralph tevoorschijn. Met enorme dankbetuigingen wordt zijn gezicht ontvangen en wanneer hij de verborgen camera feilloos weet aan te wijzen, wendt de in-de-zeik-genomene lachend van geluk het gezicht af. Het publiek slaakt een zucht van verlichting, maar knijpt de beentjes bij elkaar. Wie bakt hij morgen een poets?

Na Banana Split is Nederland nooit meer hetzelfde. Mensen weigeren in de supermarkt de tien cent extra voor een pak melk te betalen. "Wat? Een prijsverhoging? Nonsens! Waar is die camera, Ralph, ik heb je door!" Vrouwen schieten in de lach wanneer hun man bekent homoseksueel te zijn. "Ok, en nu komt Inbar zeker ook uit de kast?"
Maar Ralph komt lang niet altijd. Slechts zeer zelden wist hij de camera, die alles op zijn plek deed vallen, aan te wijzen en meestal blijft men vertwijfeld achter. Is de melk dan werkelijk duurder geworden en is hij echt homo? Of duurt de grap nog langer en verschijnt Ralph morgen? Waar is de camera die mijn wereld in de gelogen hyperrealiteit kan plaatsen?
Ralph maakte gebruik van de ingang die de realiteitswaarde van de soap aan de camera gaf om de televisie permanent in onze werkelijkheid te vestigen. Waar we eerder twijfelden of de kijkbuis de waarheid wist te vertellen of pontificaal loog, is deze twijfel nu verschoven naar onze dagelijkse wereld. De hyperrealiteit van de soap laat zich pas echt voelen als onze eigen realiteit een hypersoap wordt.

Deze ‘Verwarring van Inbar’, zoals ze misschien ooit gedoopt zal worden op televisie, duurt zolang Banana Split wordt uitgezonden, maar heeft naweeën. Zoals iedere goede profeet heeft Ralph volgelingen en het duurt niet lang voordat aftreksels van zijn programma de televisie bevlekken. Zij missen de kracht van Ralph, maar dat is geen probleem. Door zijn veldwerk was Nederland achtergebleven in een ontologische twijfel waarin men angstvallig zocht naar de camera en die besnorde glimlach erachter.

Totdat Ralph in 2004 komt te overlijden en Nederland voorgoed verdoemd is. Zonder zijn hoofd en zijn verlossende camera wordt ons leven tot een practical joke zonder mogelijk einde. Waar zijn glimmende gezicht eerst nog het hoopvolle baken van betekenis en werkelijkheid is, bevinden we ons nu slechts in een eindeloos doolhof waaruit geen camera en geen Ralph ons meer kan redden. We kijken nog altijd televisie en absorberen de leugens net als eerst. De realiteit is geperverteerd en de hyperrealiteit ligt achter de zerk van Inbar. We zappen van het journaal naar de soap. Van de hongerdoden naar de valse traan, en niemand kan er nog om geven wat gelogen is en wat niet, omdat alles ieder moment kan instorten in leugens en apathie de enige mogelijke leefwijze blijkt.

- - -

LUH-3417

Laatst gewijzigd op 17-03-2005 om 00:40.
Met citaat reageren
Advertentie
Oud 17-03-2005, 14:41
Zut Alors!
Avatar van Zut Alors!
Zut Alors! is offline
Ik keek vroeger ook altijd naar Bananensplit. Die Ralph Imbar, een leuke, charismatische man was dat. Als ik 'm nu echter nog op TV zie, dan weet ik het niet meer. Ik moet steeds denken aan die jongens die die ladder niet terug wilden zetten. Als ze nou gewoon hadden geluisterd...

Maarja, Ralph is niet meer.
__________________
Recht voor je raapje!
Met citaat reageren
Oud 18-03-2005, 19:17
Flshman
Avatar van Flshman
Flshman is offline


Leuk stukje. Ik las dat mevrouw Verbaan dat nieuwe programma presenteert? Iets met een gare naam als 'Gotcha!' ofzo.. Blueg
Met citaat reageren
Advertentie
Reageren

Topictools Zoek in deze topic
Zoek in deze topic:

Geavanceerd zoeken

Regels voor berichten
Je mag geen nieuwe topics starten
Je mag niet reageren op berichten
Je mag geen bijlagen versturen
Je mag niet je berichten bewerken

BB code is Aan
Smileys zijn Aan
[IMG]-code is Aan
HTML-code is Uit

Spring naar


Alle tijden zijn GMT +1. Het is nu 12:45.