Bestaat objectiviteit?
 

Ik vraag het me af. Ik denk het bijna niet. Alle journalisten, docenten, professoren, opiniemakers, politici, filosofen en andere deskundigen zijn altijd subjectief.

Maar hoe zit het met je eigen waarnemingen. Zijn die niet subjectief doordat jij als waarnemer ze waarneemt?

Als vastgesteld wordt dat alles subjectief is, in wat voor illusie leven we dan met zijn allen? Als alles illusie is, bestaat het dan wel, of is alles alleen waarneembaar bij gratie van de waarnemer?

Hmmm.. niet zo'n lastige vraag:

Sub-/objectiviteit slaat terug op het beschrijven van feiten. De vraag is: Wanneer is een feit een feit?

Definitie: Een feit is een stand van zaken in de werkelijkheid die in principe (ondubbelzinnig) waarneembaar zijn: Denk aan "Vandaag is het 2 februari" "Vorig jaar trouwden Willem-Alexander en Maxima" "De aarde draait om de zon" etc.

Het wordt pas lastiger als men het over andere zaken gaat hebben: Zoals "Ajax speelde een mooie wedstrijd tegen PSV [jij kunt vinden van niet]" of "die gast is lelijk [jij vindt hem wel knap] " (<-- randgeval). Zo ook wanneer er een volk aan mensenoffers doet. Voor hen is het niets minder dan de goden tevreden stelen, wij zouden het maar gruwelijk vinden.

Hiermee wil ik zeggen dat feiten contextgebonden zijn: Ze bevinden zich binnen een bepaalde context. Niemand kijkt er raar van op als een scheidsrechter in een stadion de bal op de 16-meterstip legt. Het wordt pas buitengewoon vreemd als je een mannetje in een zwart pakje midden op straat de bal op de grond legt.

Dus het antwoord op de vraag "Bestaat objectiviteit?" is: Bij het beschrijven van (waarneembare) feiten bestaat het: Wanneer men een waardeoordeel toekent aan 'een feit' (Het was prachtig/walgelijk/raar) bestaat het niet.

Je draait een beetje door daar.

Jij vertelt hier gewoon het verschil tussen een mening en een feit. Alles wat ook maar enigzins een beoordeling in zich heeft (mooi, lelijk, groot, klein, prachtig enz.) is bij uitstek subjectief. Natuurlijk kunnen mensen hier weer tegenin gaan als ze de Estethica-opvattingen van Plato hierin gaan betrekken, maar dit verwacht ik niet.

Het is ook niet altijd zo dat waarneembare feiten altijd objectief zijn. Objectief zijn dingen die bewezen zijn. Zoals inderdaad dat de aarde om de zon draait en de maan om de aarde.

Mensen draaien soms heel ver door met subjectiviteit. Een kennis van mij zei ooit dat je God niet vereert als je een koe offert. Dat vond hij, zei hij. Dit vind ik echter onzin. Het is een feit, dat DIE MENSEN hun God vereren door een koe te offeren. Dat hij vindt dat je dit anders moet doen, is zijn eigen probleem.

Ik weet niet tot hoe ver je dit door moet trekken, maar ik denk zeker wel dat er objectiviteit bestaat. De samenleving, en sowieso de wereld, wordt echter altijd beschreven door personen, allemaal met een eigen belevingswereld. Daarom zijn ook de verhalen in de kranten, hoe goed men het ook probeert, zelden helemaal objectief.

Volgens mij zijn waarnemingen wel altijd subjectief, precies om de reden die je noemt. Als wij bijvoorbeeld naar hetzelfde schilderij zouden kijken, zien we iets anders, en zullen we het ook op een verschillende manier beschrijven.
Er zijn echter ook feiten, die niet waargenomen worden, maar gewoon zijn vastgesteld. Zaken waar je niet over kunt discussieren. Ik wil wel proberen een voorbeeld te noemen, weet niet zeker of dat zo geslaagd is. Toch misschien: het is vandaag 3 februari. Dat is waar, het is vastgesteld. En anderen kunnen vandaad wel anders noemen, maar dan blijft het toch waar dat het vandaag 3 februari is. Denk ik. Ingewikkeld.

En ik zei daarover:

Ev. een kleine toelichting:
Meningen zijn per definitie subjectief (zoals je zelf ook al schreef).
Wanneer is een feit een feit/mening? (Lees het stukje hierboven nog eens).
Objectiviteit bereik je pas als je feiten zoveel mogelijk zonder waardeoordelen beschrijft. En dat heeft weer met de taal te maken (weet ook: de taal is té beperkt om duizenden gevoelens uit te drukken).