Woord en beeld

Kunstwerken kunnen op ontzettend veel verschillende manier geïnterpreteerd worden. In principe op zoveel wijzen als er mensen zijn. Daarna kan het op evenveel manier besproken worden, in stilte verwerkt of beschreven. Om hier de verschillende mogelijkheden op te schrijven is onmogelijk. We zouden ze kunnen onderbrengen in categorieën, zoals het bekijken vanuit het eigen gevoel, vanuit de rede, vanuit de beeldtaal, vanuit het standpunt van de kunstenaar (waar we enkel naar kunnen gissen), vanuit de kunsthistorische waarde en ga zo maar door.
Maar eigenlijk spelen al deze zaken in meer of mindere mate mee wanneer we naar kunst kijken. Aangezien we geen onbeschreven blad zijn, refereren we onze indrukken altijd aan indrukken die we eerder hebben gehad en “kennis” die we eerder hebben vergaard.

Onze identiteit wordt gevormd door onze indrukken. En bij het verwerken van die indrukken gebruiken we weer de identiteit die we gevormd hebben en die immer onderhevig is aan veranderingen. Wanneer we een kunstwerk tot ons nemen en dit jaren later weer doen, zullen we het anders interpreteren. Natuurlijk is er dan een gevoel van herkenning, maar we zullen ook ontdekken dat we meer zien in het beeld. Of, in een wat afwijkender geval, minder zullen zien.
Kunst is een medium, dat gebruikt wordt om informatie over te brengen. Of dat nu de bedoeling van de kunstenaar is geweest of niet. Iedere vorm, emotie, kleur is een vorm van communicatie. Zelfs een boom die de windrichting aangeeft is communicatie.

Kunst bestaat enkel in theorie en elke theorie heeft de neiging totalitair te worden. Als we ruim willen kijken naar het begrip kunst, zien we kunst overal in terug. Als we kunst zien als een medium om een boodschap over te brengen –al is het maar de boodschap van het individu dat het zichzelf overbrengt na het beschouwen van een beeld- moeten we vaststellen dat alles kunst is. Aangezien alle actie (kijken, ruiken, horen, voelen, overdenken, negeren) een reactie oproept.

Tenzij we stoppen met bestaan of hersendood raken en al onze zintuigen uitschakelen, zijn we onvermijdelijk aan het veranderen. En zo veranderd ook onze identiteit en dus de interpretatie van dingen. Onze waarheid blijft evolueren.
Ook de waarheid is namelijk subjectief en individueel bepaald. Hierover kunnen we onszelf enorm veel filosofische vragen stellen en een heel mensenleven lang discussiëren, wat natuurlijk niet verkeerd is. Want dankzij dit overdenken komen we tot zeer bewuste inzichten en groeien wij als persoon. Maar ik stel op het moment graag vast dat er geen universele waarheid bestaat. Dit omdat er niemand is die kan bewijzen dat zijn waarheid de enige juiste is.

Suzanne Langer steekt de draak met het oppervlakkige geloof in “feitelijke bewijzen” zoals ik dat ook geneigd ben te doen. Zij stelt dat alles dat waarneembaar is immer gelezen, vertaald en geïnterpreteerd moet worden zoals ik dat eerder ook al uitlegde. Langer baseert haar uitleg van de zogenaamde werkelijkheid echter op haar symbooltheorie, die inhoudt dat kunst slechts een taal is en op zichzelf niets betekent. De aard van onze zintuiglijke waarneming is namelijk onrechtstreeks, omdat de taal die we gebruiken geen kopie van de werkelijkheid kan produceren, maar slechts een verwantschap kan aanduiden tussen de gehanteerde taal en de zogenaamde werkelijkheid.

Nu rest ons de vraag of wij de werkelijk wel moeten wíllen benoemen. Ik denk van niet. Wanneer we de zogenaamde werkelijkheid niet ten aller tijde willen benoemen, ontlasten wij onszelf van een druk om een onmogelijke taak uit te voeren en blijft er meer ruimte over voor de prachtige menselijkheid die rest. Pas dan laten wij de ruimte om onze intuïtie zijn werk te laten doen. Wij moeten proberen alle aangeleerde waarden los te laten om ons eigen gevoel gestalte te kunnen geven. Rationalisering is immers funest voor onze persoonlijke werkelijkheid, omdat we niet langer kunnen geloven in wat we zijn en hoe we onszelf hebben laten vormen wanneer we onze eigen identiteit ontkennen, die naar mijn mening ons meest waardevolle bezit is.
En wanneer wij durven accepteren dat er geen universele werkelijkheid bestaat, hoeven we ook niet langer te spreken over de misinterpretatie van kunst en alle andere vormen van communicatie waar wij dag in dag uit mee geconfronteerd worden.

Tot aan de laatste alinea had ik kunnen zweren dat je een student literatuurwetenschap bent.

Ik snap dit niet: "Wij moeten proberen alle aangeleerde waarden los te laten om ons eigen gevoel gestalte te kunnen geven."

Hoe zouden we de 'aangeleerde waarden' (c.q. opgedane indrukken, right?) los kunnen laten als die bepalend zijn met onze identiteit?
Wat is precies dat 'eigen gevoel'?

Je zegt dat we geen 'onbeschreven blad' zijn, maar zijn we dat altijd al geweest of zijn we ooit met een schone lei begonnen? Het lijkt erop alsof je impliceert dat er 'onder' onze door indrukken gecontrueerde identiteit, nog een dieper en meer werkelijk ik ('onze intuïtie?') ligt. Wat zou dat dan moeten zijn, op wat voor manier is dat gevormd?

Werkelijkheid dood verklaren is een goed plan, maar waarom wil je identiteit niet doodverklaren? Ik ken Suzanne Langer niet, maar Wikipedia zegt me dat ze rond de jaren '40 haar ding deed. Misschien één van de voorlopers op het deconstructionisme en het postmodernisme. Je zou eens op zoek moeten gaan naar Derrida, die dezelfde ideeën koesteren!

LUH-3417

[-zen-Chris]

Als ik mediteer kom ik op dezelfde conclusies.

Alles wat we benoemen is niet zoals we het noemen, daarom is taal misleidend als het op de werkelijkheid aankomt, subjectieve waarheid is de enige waarheid, een mens bestaat uit constante ervaring die steeds verandert, daarom kan er geen identiteit zijn. Zoiets?

Maar dan is dit niet het juiste forum?

Of benadruk je de werking van taal?

Er wordt vooral op de inhoud ingegaan, leuk is dat De reden waarom ik dit stuk plaatste was eigenlijk niet de beoordeling van de aard van de inhoud, maar meer hoe deze gebracht werd, aangezien dit een forum is waar schijvers elkaars werk bespreken en tips geven voor een mogelijke herziening of een volgend verhaal.

@ LUH-3417:
Nee, ik ben geen student literatuurwetenschap. Ik studeer aan de kunstacademie in Arnhem, de docentenopleiding Beeldende Kunst & Vormgeving. Maar ik vind het een enorm compliment dat je me haast aanzag voor een kenner van literatuur
Bedankt voor je tip om eens wat op te zoeken over Derrida!

@ LUH-3417 & -zen-Chris:
Ik denk dat ik beter niet op jullie vragen in kan gaan omdat dit niet het juiste forum is om over dit onderwerp te discussiëren. Voor je het weet komt hier een hele draad over (kunst)filosofie, waar dit forum niet voor bedoeld is
Ik plaatste mijn stuk eigenlijk om op- en aanmerking te krijgen over mijn schrijven.