Je zette me op het verkeerde been door in het begin te praten over 'jezelf zijn'. Het was mijn fout dat ik individualiteit verwarde met 'het streven naar identiteit', waarvoor volgens mij geen normale term is.
Als ik het nu goed begrijp, is het individualisme (geimproviseerde term, zonder klassieke definitie) aan de ene kant, tegenover saamhorigheid aan de andere kant. En de vraag is dan, wat er beter is voor onze maatschappij? Zie ik dat goed, of maak ik alweer een fout?
Jij stelde dat onze maatschappij nu overhelt naar het individualisme en dat en dat saamhorigheid meer gewenst zou zijn.
Ik stel dat onze maatschappij nu al meer naar de saamhorigheid hangt, en dat dit niet per se gewenst is. De term maatschappij (samenleving) impliceert al dat we saamhorig zijn.
Maar misschien ik wat te abstract... bij saamhorigheid, moet ik denken aan een gedachte die (mijns inziens

) besloten ligt in Shelleys 'Frankenstein'. Zij geloofde niet in een 'perfecte maatschappij' (samenhorige maatschappij), omdat een eenduidige groep altijd iets moet uitsluiten om tot die groep te worden (in dit geval het monster). Denk maar eens na over hoe 'vriendengroepen' onstaan binnen een klaslokaal. Ik geloof dat dit veelal door afbakening en buitensluiting gebeurd. Lijkt me niet echt wenselijk binnen een maatschappij.
Ik trek die lijn dan ook door. In de achttiende eeuw was het in Europa noodzakelijk om landsgrenzen te bepalen en als oplossing werden de termen 'vaderland' en 'moedertaal' geintroduceerd. Daarvoor was iemand een 'Europeaan', daarna was een Duitser pertinent anders dan een Fransman.
Ik ben bang dat de saamhorigheid, hoe zoet en fijn het ook klinkt, alleen maar verder gaat hierin. Je kan je niet saamhorig voelen met het complete menselijke ras, want voor groepen moeten er mensen buiten de groep zijn. Waarom zou ik me meer verbonden, 'saamhorig', voelen met een Fries die ik nog nooit gezien en niet kan verstaan dan met een Marrokaanse man waarmee ik samen in de tram zit?
Ik weet wat je antwoord is: ik moet me met allebei even sterk verbonden voelen, een wereldburger. Ik geloof niet dat dit kan (en hierin zal je vermoedelijk van mij verschillen). Ik geloof dat het krampachtig trachten om eenheid binnen een groep te smeden (want dat is saamhorigheid), alleen maar tot meer problemen leidt. We moeten af van het idee 'vaderland', het idee 'Nederlander' of wat dan ook. We moeten alle groepen, alle algemene kenmerken verbreken en mensen niet meer de mogelijkheid geven zichzelf te vormen door zich ergens aan vast te plakken. Laat ze lekker tobben en onzeker zijn. Een gebrek aan zelfvertrouwen is de beste eigenschap die een mens kan hebben.
LUH-3417 - Maar, dat is mijn mening.