[GS] Leefsituatie rond februaristaking 1941.

[Missy]

Ik moet een deelvraag beantwoorden voor een PO van Geschiedenis. Nu kan ik dus niet genoeg, goede informatie vinden over hoe de leef/econimische situatie was rond de Februaristaking. Ik heb al op heel veel site's gekeken, maar daar staat niet veel over de leefomstandigheden van de Februaristaking, 1941. Dan niet alleen van de joden, maar ook het gewone volk. Iemand een idee wat voor zoektermen ik kan gebruiken, want ik weet het even niet meer.

[T_ID]

Geen idee of het exact is wat je zoekt, maar:
http://www.februaristaking.nl/
Een bak informatie.

de 25e is de volgende herdenking overigens.

[Missy]

Hmm, niet helemaal. Ik heb die site ook al doorgezocht. Ik zoek echt meer hoe de mensen toen leefde.. qua woonbouw, armoede etc.

Maar in ieder geval bedankt!

zoektermen?
levensstandaard leefomstandigheden levensomstandigheden
misschien lukt dat?

[Missy]

^Heb ik ook al geprobeerd.

Missy schreef op 08-02-2007 @ 09:27 :
^Heb ik ook al geprobeerd.

dacht ik al, maar wou toch even mededelen...

[Gatara]

http://gemeentearchief.amsterdam.nl/

Februaristaking
25 februari is het 65 jaar geleden dat de Februaristaking plaatsvond. Aandacht voor intrigerende documenten en een net verschenen boek.

* Het 'verdwenen dossier'
* Ruim 4400 namen van stakers
* 'Ze konden lang wachten'
* Boek De strijd om de Februaristaking

Het 'verdwenen dossier'
Langzaam maar zeker groeide begin 1941 in Amsterdam de verontwaardiging over het steeds harder optreden van de Duitse bezetter tegen de joden. De razzia's van 22 en 23 februari ten slotte vormden de directe aanleiding voor een staking die op 25 februari begon; een staking die de Duitsers volledig overrompelde.

Hoe kon de woede zo groeien in de stad? Wat was er nou precies gebeurd in de dagen en weken voorafgaand aan de Februaristaking? Een deel van het antwoord op deze vragen is te vinden in het Politiearchief. De politie stelt dagelijks meldingsrapporten en processen verbaal op, met nauwkeurige beschrijvingen van de aangetroffen feiten en vrijwel woordelijke verslaglegging van de getuigenverhoren. Dit type documenten wordt in principe vernietigd wanneer ze niet meer nodig zijn. Daar is een vastgestelde termijn voor. De meldingsrapporten uit de oorlogsjaren echter zijn bewaard. De processen verbaal uit die periode helaas niet.

Eén zeer belangrijk proces verbaal bleef gelukkig wel bewaard. Het betreft het proces verbaal van bureau Houtmarkt omtrent de ongeregeldheden op 10 en 11 februari waarbij de W.A. man Hendrik Evert Koot zodanig gewond raakte dat hij een paar dagen later overleed.

Al in het illegale Parool van 25 februari 1941 wordt melding gemaakt van de verdwijning van het rapport:

Hoe Koot gevonden werd
In de bladen van de N.S.B. wordt beweerd dat de W.A.-man Koot, die zijn driest optreden in de Amsterdamsche Jodenbuurt met zijn leven moest betalen, op beestachtige wijze vermoord zou zijn. Gelijktijdig heeft de N.S.B. een fluistercampagne op touw gezet; men blaast de menschen in het oor, dat Koot zeer zwaar gewond geweest zou zijn, dat hij ontelbare wonden vertoonde en dat men hem zijn neus en ooren afgebeten zou hebben, terwijl de dood ten slotte ingetreden zou zijn door het doorbijten van het strottenhoofd.

De werkelijkheid is, dat de politiemannen, die Koot stervende bij het hek van den speeltuin bij het Waterlooplein aantroffen, slechts één verwonding hebben kunnen constateeren. Dit was een zware hoofdwond, die waarschijnlijk met een knuppel of een bijl is toegebracht. Andere blessures had Koot niet. Toen de politie het lichaam vond, had Koot nog een ploertendooder in de hand, die met een riempje om zijn pols zat. Alle verhalen over een 'afgebeten strot' e.d. zijn niets dan nationaal-socialistische gruwelpropaganda.

Het politierapport, waaruit deze feiten kunnen blijken, schijnt intusschen door de lieden van het Rechtsfront verdonkeremaand te zijn.

Tijdens het inventariseren van het politiearchief is een exemplaar van het proces verbaal waar het hier om gaat aangetroffen op een opmerkelijke plaats in het archief. Het dossier was 'verdwaald' tussen te vernietigen personeelsadministratie uit de jaren '30. Misschien heeft iemand het dossier al in een vroeg stadium uit de gangbare serie gehaald en het ergens 'veilig opgeborgen' tussen andere archiefstukken. Dit rapport bevindt zich nu onder het inventarisnummer 2956 in het Politiearchief (toegangsnummer: 5225).

Momenteel worden alle dossiers in het Politiearchief betreffende mobilisatie, bezetting en nasleep gedigitaliseerd. Deze dossiers zijn daarom tijdelijk niet opvraagbaar. Het dossier inzake de ongeregeldheden op 10 en 11 februari is al klaar, en kunt u hier downloaden.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

Als follow-up hierop:
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

En:

Broodrantsoen
Rantsoen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het voedsel in Amsterdam schaars. Amsterdammers kregen daarom voedselbonnen, waarmee een rantsoen aan levensmiddelen gehaald kon worden. Op 25 oktober 1941 schreef de secretaris van de Armenraad een brief aan het hoofd van de Distributiedienst, Afdeling Zware Arbeid. Hij vroeg om extra rantsoen voor 2 werksters.
(...)
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html


En:

Optreden in de oorlog
Eind 1941 verbood de Duitse bezetter openbare optredens van joodse artiesten. Zij mochten alleen nog optreden voor ‘uitsluitend joodsch publiek’, in Amsterdam in de tot ‘Joodsche Schouwburg’ omgedoopte ‘Hollandsche Schouwburg’ aan de Plantage Middenlaan of andere alleen voor joden toegankelijke lokalen. Het laatste openbare optreden van Johnny & Jones was op 24 augustus 1941 in de Haagsche Dierentuin tijdens het kampioensfeest van de voetbalclub ADO.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html
(Johnny en Jones hebben de oorlog overigens niet overleefd)

Verder:
Nederlandse fascistische partijen
Tussen 1920 en 1941 waren er allerlei rechtsextremistische groeperingen in Nederland. Ruzies en afsplitsingen waren er aan de orde van de dag. Jan Baars was een van de leiders van de fascistische Vereeniging De Bezem. In 1932 richtte hij zijn eigen partij op, de Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond (ANFB). Ook de Nationaal-Socialistische Nederlandsche Arbeiderspartij (NSNAP) kende verschillende stromingen. Van Waterland, die eigenlijk ‘De Joode’ heette, leidde er korte tijd een van.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

Ook:
Arbeiders
Deze lijst geeft de namen van de arbeiders die vanaf 26 augustus 1941 werkten aan de beurs, hun loon per dag en het totaal uitgekeerde bedrag. De mannen verdienden allemaal 90 cent per dag. De bouw van de beurs liep tot 1843 vertraging op door problemen met de constructie van de fundering. Waarschijnlijk hebben de mannen op de lijst aan de versteviging van de fundering gewerkt.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

En:
Voorgoed voorbij
Aan de handelsactiviteiten en de joodse gewoonten en gebruiken kwam een eind toen de Duitse bezetters in 1941 de wijk afgrendelden. De razzia's hebben vooral onder de arme joodse bewoners onnoemelijk veel slachtoffers gemaakt. Na de oorlog had de wijk z'n joodse karakter voorgoed verloren.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

En:
18 doden
Jan Campert werd vooral bekend door het gedicht De achttien doden uit 1941, dat in 1943 illegaal werd uitgegeven. De eerste regels: “Een cel is maar twee meter lang/ en nauw twee meter breed,/ wel kleiner nog is het stuk grond,/ dat ik nu nog niet weet,/ maar waar ik naamloos rusten zal”.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

En:
Vader Willem
Willem de Vlugt was vanaf 1921 burgemeester van Amsterdam. In 1941 werd hij na de Februaristaking door de Duitsers met pensioen gestuurd.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html

En:
Zijn er ook kaarten uitgegeven tijdens de Tweede Wereldoorlog?
Het aantal aanvragen voor kaarten liep tijdens de oorlog natuurlijk sterk terug. Traditioneel namen Joodse kooplieden en venters een belangrijke plek in bij de markt- en straathandel. Augustus 1941 besloot de wethouder van Levensmiddelen al om geen nieuwe staanplaatsen op de openbare weg aan Joden uit te geven en september van hetzelfde jaar maakten de Duitsers een einde aan de deelname aan openbare markten voor Joden. De gemeente stelde daarop drie kinderspeelplaatsen beschikbaar om een Joodse markt te houden.
http://gemeentearchief.amsterdam.nl/.../index.nl.html


Trouwens:

1 jaar ervoren

"Op vrijdagavond 10 mei 1940, de eerste avond van de oorlog, schetst Jan Campert de sfeer in de stad: “Nooit was Amsterdam zoo mooi en zoo rustig als op deze eersten oorlogsavond. En zóó stil. Maar het was een stilte die van een onheilspellende geheimzinnigheid was vervuld. Want voor het eerst was Nederland’s grootste stad verduisterd.”"

mooi citaat.

ook leuk: bommeldingen http://gemeentearchief.amsterdam.nl/...mmeldingen.pdf

Ik hoop dat je wat aan bovenstaande hebt.

Verder zou je zelf nog kunnen denken aan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie http://www.niod.nl/ , en kranten uit WOII, zoals:

http://www.hetillegaleparool.nl/

Trouw gaat helaas pas in vanaf 1943:
http://www.trouw.nl/redactie/illegal...egaletrouw.nl/

[Missy]

Heee, wat goed. Ik had ook al een aantal dingen gevonden, maar hier heb ik écht heel veel aan. Enorm bedankt.

Trouwens, allemaal met google gevonden?

[Gatara]

Missy schreef op 11-02-2007 @ 13:55 :

Trouwens, allemaal met google gevonden?

Neuh. Ik wist van het gemeentearchief, het illegale Parool (en Trouw) en NIOD