Wat heb je altijd al willen weten over het menselijk lichaam? #5

[Martiño]

Natuurlijk mag je een vraag stellen over de hersenen, daar is dit topic voor.

Lm

[Little Phoebe]

Pluis schreef:

Ook al zo'n leuke vraag! De milt heeft meerdere functies waar niet iedereen het altijd over eens is. In de milt worden kapotte bloedcellen en bloedplaatjes weggevangen waarna ze door je lichaam worden afgebroken. Ook heeft je milt een functie in de afweer, er zitten heel veel witte bloedcellen (afweercellen) in die allerlei micro-organismen opruimen. Eigenlijk is het dus een soort van filter.
Daarnaast zou het ook kunnen functioneren als een soort van opslagplek voor "reservebloed", en op die manier proberen mensen de steek in je zij te verklaren bij hardlopen (want dan zou de milt samentrekken en het bloed in je bloedbaan loslaten). Dat laatste is alleen nooit bewezen omdat het natuurlijk niet bepaald verantwoord is om daar onderzoek naar te doen want dan zou je iemand moeten opensnijden en daarna op een loopband moeten laten rennen en kijken wat er gebeurt. Geen enkele medisch-ethische toetsingscommissie zou dat goedkeuren

De milt voel je toch ook als je je teveel inspant, door middel van steken in je zij? En ik hoor wel eens wat over een gescheurde/gespleten milt, die halen ze er toch uit, dus dan zou je toch kunnen leven zonder milt?

[Martiño]

Little Phoebe schreef:

De milt voel je toch ook als je je teveel inspant, door middel van steken in je zij? En ik hoor wel eens wat over een gescheurde/gespleten milt, die halen ze er toch uit, dus dan zou je toch kunnen leven zonder milt?

Nouja... of dat gevoel uit de milt komt is dus de grote vraag. Daar is men niet zeker over, de locatie lijkt te kloppen, maar dat wil niks zeggen. Het kan net zo goed een darmkramp of een spier zijn.

En je kunt goed leven zonder milt, maar niet geheel zonder gevolgen. Het heeft bijvoorbeeld wel invloed op je immuunsysteem.

[Martiño]

En dan nog, ook al kun je een milt an sich wel missen, zou het niet ethisch verantwoord zijn om iemand zonder reden maar te opereren om maar te kijken wat er gebeurt met de milt als je je inspant.

Overigens zijn daar wel andere methodes voor (nucleair onderzoek bijvoorbeeld) maar waarschijnlijk heeft niemand ooit de moeite genomen om dat te doen.

[Martiño]

-Winter- schreef:

Dan heb ik er 1 , 2 , 3 xd
1. waarom zijn sommige links , rechts of beide?
2. waarom is het zo moeilijk om met de andere hand te schrijven ?
3. waarom kunnen wij niet in het donker zien?
4. wat dromen babys, dieren , mensen die blind zijn?
5. wat hebben we aan nagels?

Nu hou ik even op xd

1. Voor links- en rechtshandigheid is de exacte aanleiding nog niet echt duidelijk. Erfelijkheid schijnt wel een rol te spelen. Ambidexter zijn (dus met beide handen alles doen) is dacht ik wel aan te leren, vooral als je daar op jonge leeftijd mee begint.

2. Omdat je hersenen het gewoon niet snappen en snel kunnen verwerken.
Je motoriek van je schrijfhand is het meest getraind (je doet het al vanaf jonge leeftijd) en je hersenen zijn geoefend om razendsnel de ruimte om je heen te analyseren en om te zetten naar bewegingssignalen richting je hand. De hand-oogcoördinatie en fijne motoriek is dus aan de kant van je schrijfhand het beste ontwikkeld.
Omdat je andere hand door de tegengestelde hersenhelft wordt aangestuurd (links door rechts en rechts door links), is die andere hersenhelft minder getraind in de hand-oogcoördinatie aan die kant, en als je die kant wil gebruiken gaat het dus wat lastiger. Maar je kunt het wel gewoon oefenen, dus als je met beide handen wil kunnen schrijven moet je gewoon veel oefenen en dan gaat het vanzelf beter.

3. Wat wij zien is de reflectie van zichtbaar licht op objecten en lichtbronnen rondom ons heen. Dat (gereflecteerde) licht wordt uiteindelijk opgevangen door het netvlies in je oog en omgezet in een signaal naar je hersenen, dat er vervolgens een plaatje van maakt. Als er niet genoeg licht op het netvlies valt, dan is er ook niks om om te zetten naar een plaatje.
Sowieso is "donker" een relatief begrip. Iedereen neemt de wereld anders waar, en hoe wij als mensen de wereld waarnemen is maar een plaatje dat onze hersenen voor ons maken zodat we het snappen (maar dan ga je meer richting de filosofie ). De een heeft een wat gevoeliger netvlies en kan nog wel iets waarnemen terwijl anderen niks zien.
Sommige dieren nemen ook andere golflengtes uit het lichtspectrum waar, zoals UV of infrarood licht, of hebben zo'n gevoelig netvlies dat ze goed kunnen zien in wat wij als donker ervaren.

4. Wat baby's en dieren dromen weet ik niet. Blinde mensen dromen wel gewoon en sommige blinde mensen kunnen ook beelden 'zien' tijdens hun dromen, vooral als de blindheid niet aangeboren is. Dromen kunnen ook uit andere sensaties bestaan (bijv. gevoel en geluid), dus je kunt ook beeldloos dromen.

5. Nagels vormen een bescherming van de vingertoppen. Dat zorgt er ook voor dat vingertoppen minder snel beschadigd raken, en het gevoel in de vingers goed beschermd blijft. Lange nagels dienen bij veel dieren ook als zelfverdediging en 'gereedschap'.

1.Hoe kan je zonder beeld dromen , wat zie je dan zwart ofzo?
2.Waarom kan je niet staand slapen?
3.Waarom kan je niet in slaap vallen met je ogen open , okal is het donker?
4.Waarom is het zo moeilijk als je droomt om te denken oh dit is een droom dus ik kan vliegen, want als je droomt dat er er brand is hoezo ben je dan bang , je bent toch in slaap gevallen in bed dus kan nooit echt zijn.
5.Waarom lijken dromen zo echt?


En hoe weet u dit allemaal ;p

[Martiño]

-Winter- schreef:

*knip*

En hoe weet u dit allemaal ;p

Algemene kennis + vakgebied + google

[Little Phoebe]

Martiño schreef:

Nouja... of dat gevoel uit de milt komt is dus de grote vraag. Daar is men niet zeker over, de locatie lijkt te kloppen, maar dat wil niks zeggen. Het kan net zo goed een darmkramp of een spier zijn.

En je kunt goed leven zonder milt, maar niet geheel zonder gevolgen. Het heeft bijvoorbeeld wel invloed op je immuunsysteem.

Ah! Kijk, duidelijkheid.

Oke, maar ze doen het wel toch? Of heb je donormilten?

Martiño schreef:

En dan nog, ook al kun je een milt an sich wel missen, zou het niet ethisch verantwoord zijn om iemand zonder reden maar te opereren om maar te kijken wat er gebeurt met de milt als je je inspant.

Overigens zijn daar wel andere methodes voor (nucleair onderzoek bijvoorbeeld) maar waarschijnlijk heeft niemand ooit de moeite genomen om dat te doen.

Lijkt me wel razend interessant

[Em.]

-Winter- schreef:

1.Hoe kan je zonder beeld dromen , wat zie je dan zwart ofzo?

Toen ik nog op de basisschool zat, gingen we een keer bij een blindeninstituut langs. Op gegeven moment vroeg een klasgenootje van mij aan een blinde man 'maar wat zíe je dan als je blind bent?' - een soort vraag zoals jij nu stelt. Wat zie je als je niet kan zien? En de man antwoordde: "Niets." En even later: "Dat is hetzelfde als jullie allemaal door jullie achterhoofd zien: niets."

Je ziet dus geen zwart of wit of huidskleur als je niets ziet, je ziet niets. Dat is héél moeilijk voor te stellen, terwijl je toch op dit moment door je achterhoofd precies evenveel ziet als een blinde overal.

2.Waarom kan je niet staand slapen?
3.Waarom kan je niet in slaap vallen met je ogen open , okal is het donker?

Volgens mij kan dat wel. Zeker met je ogen open slapen doen sommige mensen. En ik hoor ook wel eens 'ik was zo moe dat ik staand in slaap viel ' maar dat laatste is erg onhandig, want als je in slaapt valt terwijl je staat, val je volgens mij om. En dan ben je weer wakker (als het goed is ).

[Pluis]

Little Phoebe schreef:

Ah! Kijk, duidelijkheid.

Oke, maar ze doen het wel toch? Of heb je donormilten?


Lijkt me wel razend interessant

ja als je milt zo groot is dat hij meer bloedplaatjes opvreet dan je beenmerg aanmaakt halen ze hem eruit. En ook als hij gescheurd is na bijvoorbeeld een ongeluk. Enige nadeel is dat je dan meer risico loopt op infecties en dus gevaccineerd moet worden tegen een aantal extra beestjes.

[Little Phoebe]

Pluis schreef:

ja als je milt zo groot is dat hij meer bloedplaatjes opvreet dan je beenmerg aanmaakt halen ze hem eruit. En ook als hij gescheurd is na bijvoorbeeld een ongeluk. Enige nadeel is dat je dan meer risico loopt op infecties en dus gevaccineerd moet worden tegen een aantal extra beestjes.

Ze geven je dus geen nieuwe? Dat is best bizar, gezien ze alles van iemand kunnen hergebruiken.
Ik dacht trouwens dat de milt geen enkele functie had, behalve in je zij prikken en zeggen 'hey, loop niet zo snel joh', dus weer wat geleerd vandaag

[Pluis]

Little Phoebe schreef:

Ze geven je dus geen nieuwe? Dat is best bizar, gezien ze alles van iemand kunnen hergebruiken.
Ik dacht trouwens dat de milt geen enkele functie had, behalve in je zij prikken en zeggen 'hey, loop niet zo snel joh', dus weer wat geleerd vandaag

nee je hebt geen nieuwe nodig. Als je een nieuwe krijgt moet je je hele leven lang medicijnen slikken om je afweer af te remmen, dan kan je beter geen milt hebben want dan ben je beter af.

Em. schreef:

Toen ik nog op de basisschool zat, gingen we een keer bij een blindeninstituut langs. Op gegeven moment vroeg een klasgenootje van mij aan een blinde man 'maar wat zíe je dan als je blind bent?' - een soort vraag zoals jij nu stelt. Wat zie je als je niet kan zien? En de man antwoordde: "Niets." En even later: "Dat is hetzelfde als jullie allemaal door jullie achterhoofd zien: niets."

Je ziet dus geen zwart of wit of huidskleur als je niets ziet, je ziet niets. Dat is héél moeilijk voor te stellen, terwijl je toch op dit moment door je achterhoofd precies evenveel ziet als een blinde overal.



Volgens mij kan dat wel. Zeker met je ogen open slapen doen sommige mensen. En ik hoor ook wel eens 'ik was zo moe dat ik staand in slaap viel ' maar dat laatste is erg onhandig, want als je in slaapt valt terwijl je staat, val je volgens mij om. En dan ben je weer wakker (als het goed is ).

als ze zwart zien zou ik het nog wel snappen maar , niets niet voor te stellen , kan me wel voorstellen blind aan 1 oog (niet dat ik het ben)
maar met ogen open in slaap vallen , ik kan niet slapen met me ogen open of staand

Little Phoebe schreef:

Ze geven je dus geen nieuwe? Dat is best bizar, gezien ze alles van iemand kunnen hergebruiken.
Ik dacht trouwens dat de milt geen enkele functie had, behalve in je zij prikken en zeggen 'hey, loop niet zo snel joh', dus weer wat geleerd vandaag

De milt heeft twee functies: het is een opslagplaats voor wat reserve bloed dat dan als het nodig is naar bv. je spieren of darmen kan gaan, en het is een ontmoetingsplaats voor immuuncellen zodat je afweer tegen virussen en bepaalde bacteriën sneller door je hele lichaam op gang komt. Zonder milt wordt dat reservebloed gewoon over je lichaam verdeeld en is je afweer dus ietsje slechter. Maar lymfeklieren zijn ook ontmoetingsplaatsen voor immuuncellen, dus 't is niet alsof je géén afweer meer hebt zonder milt.

[Snebbeltje]

En als je een donormilt zou krijgen, moet je medicijnen slikken om je afweer te onderdrukken. Per saldo zou dat dus maar weinig opleveren.

[kaaspepsel]

Pluis schreef:

Ook al zo'n leuke vraag! De milt heeft meerdere functies waar niet iedereen het altijd over eens is. In de milt worden kapotte bloedcellen en bloedplaatjes weggevangen waarna ze door je lichaam worden afgebroken. Ook heeft je milt een functie in de afweer, er zitten heel veel witte bloedcellen (afweercellen) in die allerlei micro-organismen opruimen. Eigenlijk is het dus een soort van filter.
Daarnaast zou het ook kunnen functioneren als een soort van opslagplek voor "reservebloed", en op die manier proberen mensen de steek in je zij te verklaren bij hardlopen (want dan zou de milt samentrekken en het bloed in je bloedbaan loslaten). Dat laatste is alleen nooit bewezen omdat het natuurlijk niet bepaald verantwoord is om daar onderzoek naar te doen want dan zou je iemand moeten opensnijden en daarna op een loopband moeten laten rennen en kijken wat er gebeurt. Geen enkele medisch-ethische toetsingscommissie zou dat goedkeuren

Duidelijk! Dankjewel!

[Volk]

Tot wanneer blijven borsten groeien? Ik dacht dat de mijne af waren maar ze zijn weer begonnen

[Volk]

-Winter- schreef:

1.Hoe kan je zonder beeld dromen , wat zie je dan zwart ofzo?
2.Waarom kan je niet staand slapen?
3.Waarom kan je niet in slaap vallen met je ogen open , okal is het donker?
4.Waarom is het zo moeilijk als je droomt om te denken oh dit is een droom dus ik kan vliegen, want als je droomt dat er er brand is hoezo ben je dan bang , je bent toch in slaap gevallen in bed dus kan nooit echt zijn.
5.Waarom lijken dromen zo echt?


En hoe weet u dit allemaal ;p

1. Je ziet dan niks en je hoort, voelt, ruikt van alles
2. Kan wel, heb het mijn nichtje van 2 zien doen. Die viel daarna wel om maar bleef doorslapen
3. Dat kan wel
4. Dat is een kwestie van oefenen, iedereen kan leren een droom te herkennen.
5. Omdat je hersenen de beelden maken, net als overdag

School en eigen ervaring.

[Pluis]

Volk schreef:

Tot wanneer blijven borsten groeien? Ik dacht dat de mijne af waren maar ze zijn weer begonnen

In principe maar tot ongeveer je 21e, maar als je dikker wordt, worden ze ook groter (aangezien borsten voor een groot deel uit vet bestaan)

[Volk]

Pluis schreef:

In principe maar tot ongeveer je 21e, maar als je dikker wordt, worden ze ook groter (aangezien borsten voor een groot deel uit vet bestaan)

Ja, maar ik ben dus niet dikker geworden en ben ook niet zwanger. Ik vind het gewoon stom dat mijn lichaam blijkbaar nog niet af is, hoopte dat het ondertussen wel klaar zou zijn en dat ik alleen nog dik kon worden. Ze zijn echt groter en zwaarder. Mag ik weer een nieuwe maat bh's kopen

[Pluis]

Volk schreef:

Ja, maar ik ben dus niet dikker geworden en ben ook niet zwanger. Ik vind het gewoon stom dat mijn lichaam blijkbaar nog niet af is, hoopte dat het ondertussen wel klaar zou zijn en dat ik alleen nog dik kon worden. Ze zijn echt groter en zwaarder. Mag ik weer een nieuwe maat bh's kopen

Nouja op zich blijven je borsten je hele leven niet hetzelfde, het schijnt zelfs dat mensen met verstand van bh's adviseren om je elk jaar te laten opmeten omdat de maat nog wel eens verandert. Maar dat is misschien ook uit een financieel oogpunt (al gaan bh's bij mij echt niet langer dan een jaar mee)

[Volk]

Pluis schreef:

Nouja op zich blijven je borsten je hele leven niet hetzelfde, het schijnt zelfs dat mensen met verstand van bh's adviseren om je elk jaar te laten opmeten omdat de maat nog wel eens verandert. Maar dat is misschien ook uit een financieel oogpunt (al gaan bh's bij mij echt niet langer dan een jaar mee)

Haha, stom genoeg heb ik er door dit bericht al wat meer vrede mee. Dan zijn het niet mijn borsten die stom doen, dan hoort het er gewoon bij

[LekkerBanaantje]

Hoi, waarschijnlijk moet dit hier niet maarja.
Ik heb behoorlijk wat haartjes op mn lichaam, veel op mn buik en zelfs op mijn gezicht, ik onthaar m'n bovenlip maar nu hebik ook af en toe een dikke zwarte haar aan de zijkant van mijn wangen
Het zijn er niet superveel, een stuk of 3.
Die doe ik ook weg met een pincet maar ze komen heel snel weer terug, weet iemand of dit door teveel mannelijke hormonen komt of een andere oorzaak?
Groetjes lekkerbanaantje

LekkerBanaantje schreef:

Hoi, waarschijnlijk moet dit hier niet maarja.
Ik heb behoorlijk wat haartjes op mn lichaam, veel op mn buik en zelfs op mijn gezicht, ik onthaar m'n bovenlip maar nu hebik ook af en toe een dikke zwarte haar aan de zijkant van mijn wangen
Het zijn er niet superveel, een stuk of 3.
Die doe ik ook weg met een pincet maar ze komen heel snel weer terug, weet iemand of dit door teveel mannelijke hormonen komt of een andere oorzaak?
Groetjes lekkerbanaantje

Als je op je 18e als meisje dikke zwarte haren op je wangen hebt, is dat inderdaad een reden om je hormoonspiegels te laten testen. Ik kan niet vanaf hier in je bloed kijken dus ik zou zeggen, ga er eens mee naar de huisarts.

[LekkerBanaantje]

Nouja ik ben sinds kort aande diane pil, ze zeggen dat dat er tegen kan helpen, ik had het toen al aan mn dokter verteld, maar hij was zelf niet zeker of de diane ertegen zou helpen.. Ik hoop het wel heel erg :/
Ik ben trouwens bijna 17

[Martiño]

LekkerBanaantje schreef:

Hoi, waarschijnlijk moet dit hier niet maarja.

Voor persoonlijke vragen kun je de volgende keer beter een eigen topic aanmaken, dit is er meer voor algemene vragen. Het is niet erg, maar nu kan het door elkaar lopen.

Maar enfin: de pil is in de eerste plaats een anticonceptiemiddel. Alle neveneffecten zijn leuke of minder leuke extra's en dus niet gegarandeerd. Het kan dus zijn dat de pil invloed heeft op haargroei, maar ook niet. Je lichaam moet er nog aan wennen, wat de specifieke bijwerkingen zijn is pas echt duidelijk na een paar maanden. Als je echt veel last hebt van die beharing, ga er dan alsnog mee naar de huisarts, dan kan die bepalen hoe verder te gaan (afwachten wat de pil doet of hormonen prikken).

[LekkerBanaantje]

Martiño schreef:

Voor persoonlijke vragen kun je de volgende keer beter een eigen topic aanmaken, dit is er meer voor algemene vragen. Het is niet erg, maar nu kan het door elkaar lopen.

Maar enfin: de pil is in de eerste plaats een anticonceptiemiddel. Alle neveneffecten zijn leuke of minder leuke extra's en dus niet gegarandeerd. Het kan dus zijn dat de pil invloed heeft op haargroei, maar ook niet. Je lichaam moet er nog aan wennen, wat de specifieke bijwerkingen zijn is pas echt duidelijk na een paar maanden. Als je echt veel last hebt van die beharing, ga er dan alsnog mee naar de huisarts, dan kan die bepalen hoe verder te gaan (afwachten wat de pil doet of hormonen prikken).

Oke, ik zit nu bijna een maand aande pil maar zie nog niet echt verschil, ik stoor me er wel aan.. Maar ik zit niet alleen daarvoor aande pil hoor, maar het zou wel fijn zijn als het echt zou werken.
Maar als het echt niet helpt ga ik wel naar de huisarts ja >.<
Bedankt!

Wat hebben je ogen met moeheid te maken?

[O RLY]

Waarom zijn de mannelijke testikels eigenlijk uitwendig? Ze zijn zo kwetsbaar, het zou toch veel veilig er zijn als ze inwendig waren.

O RLY schreef:

Waarom zijn de mannelijke testikels eigenlijk uitwendig? Ze zijn zo kwetsbaar, het zou toch veel veilig er zijn als ze inwendig waren.

Omdat spermacellen niet goed tegen de temperatuur van 36/37 graden kunnen die in het lichaam heerst. Ze worden er minder beweeglijk van en hebben een kortere levensduur. Door uitwendig te gaan hangen, hebben ze meestal een temperatuur van rond de 33 graden, waarbij ze beter functioneren.

[bloodyb]

Daarom zijn strakke slips voortplantingstechnisch slechter dan ruime boxershorts!

^dat gaat meer over afknellen, slechte doorbloeding, dan over de temperatuur.

[O RLY]

Ah thanks Sanne, leuk om te weten. Het zou ook vrij vreemd uitzien, alleen zo’n eenzame pielemans zonder testikels net als een eunuch.

[Volk]

Waarom kan niet iedereen zijn oren of neusvleugels bewegen? Is dat een kwestie van oefenen of is dat aangeboren?

[Snebbeltje]

Lusi schreef:

^dat gaat meer over afknellen, slechte doorbloeding, dan over de temperatuur.

Dat is niet helemaal waar. Als mannen strakke broeken dragen, komen de testikels meer tegen het lichaam en worden ze dus warmer, wat de vruchtbaarheid niet bevordert. Dat heb ik tenminste van mijn biologieleraar geleerd.

Ik vroeg me af hoe het komt dat je soms geen houding kan vinden om te zitten (bijvoorbeeld met je benen) en heeft het ook een naam??

-Winter- schreef:

Ik vroeg me af hoe het komt dat je soms geen houding kan vinden om te zitten (bijvoorbeeld met je benen) en heeft het ook een naam??

Ja! Dat heet stupiditeit en komt voornamelijk voor bij mensen uit sociaal zwakke lagen. Het kan opgelost worden door een gezonde dosis "waar de fuck maak ik me eigenlijk druk om".

@ reverend

vreemd ben namelijk heel sociaal

Zou wel graag serieus antwoord willen

Snebbeltje schreef:

Dat is niet helemaal waar. Als mannen strakke broeken dragen, komen de testikels meer tegen het lichaam en worden ze dus warmer, wat de vruchtbaarheid niet bevordert. Dat heb ik tenminste van mijn biologieleraar geleerd.

zie mijn 'meer'

[Miekje*]

Overigens hebben bepaalde dieren hun teelballen inwendig zitten, zoals reptielen en bevers /weetje

[Snebbeltje]

Lusi schreef:

zie mijn 'meer'

Ach so, het is dus allebei waar..

[O RLY]

Waarom hebben we verstandskiezen? Wat voor nut hebben ze? Ik heb me al die jaren prima zonder ze gered.

[Martiño]

Een verstandskies is 'gewoon' een kies, het verschil tussen de andere kiezen is dat hij meestal pas vrij laat doorgroeit, en soms voor problemen kan zorgen als hij niet mooi recht doorkomt, waarbij hij schade kan aanrichten. Daarom worden verstandskiezen vaak (preventief) verwijderd, hoewel het verwijderen van een kies die geen schade lijkt te veroorzaken eigenlijk niet nodig is.

Als hij goed groeit, heb je gewoon een derde kies die normaal functioneert (tenzij de tegenoverliggende kies al is weggehaald, want dan kan de andere kies nergens tegenaan malen).

Het nut van verstandskiezen is overigens, dat ze de plaats innemen van de achterste gewone kiezen die vaak als eerste wegrotten als je je tanden niet poetst. Maar omdat we tegenwoordig onze tanden poetsen, zijn ze overbodig geworden.

[Martiño]

Ah nou kijk! Dat verklaart waarom ze zo laat opkomen idd.

[O RLY]

Ah thank. Dus als iedereen goed blijft poetsen heeft de mens over een paar eeuwen geen verstandkiezen meer.

Dat betwijfel ik, want mensen met verstandskiezen hebben net zo veel kans om zich voort te planten als mensen zonder verstandskiezen

[Little Phoebe]

Maar tegenwoordig komen ze toch minder door dan vroeger? Je hebt zelfs mensen zonder verstandskiezen, dacht ik, dus als die evolutie door zet, hebben ze over x aantal jaren geen verstandskiezen meer. Maar dat gaan wij niet meer meemaken

[Snebbeltje]

Voor evolutie heb je natuurlijke selectie nodig en zoals Sarah al zei, het is niet zo dat mensen mét verstandskiezen eerder dood gaan en/of minder kans hebben zich voort te planten.