‘Het vmbo is een zinkend schip’

[Gatara]

(zie dikgedrukt voor de belangrijkste gedeeltes)

‘Het vmbo is een zinkend schip’
‘School uit verleden leidt niet op voor de toekomst’

Al weer snel na de moord op een docent bij het Terra College voor vmbo in Den Haag, verstomde de kritiek op dit schoolsysteem. Dat is vreemd, vindt hoogleraar onderwijskunde John Peters van de RUG, want deze moord is volgens hem het topje van de ijsberg. "Er komt zoveel ellende samen in het vmbo, het is een kwestie van tijd voordat zich opnieuw incidenten voordoen."

De Nederlandse overheid heeft het onderwijsbeleid volgens Peters bijna drie decennia laten ‘zwabberen’, vooral in het zogenaamde eerste fase onderwijs. Toen het na missers als de middenschool en basisvorming niet erger leek te kunnen, werden mavo, lbo en speciaal onderwijs op één grote hoop gegooid en voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) gedoopt. Dat is vragen om problemen, meent Peters. "De shovel moet door het onderwijs, we hebben scholen uit het verleden, die onmogelijk op kunnen leiden voor de toekomst."

Problemen
Peters zet de problemen waarmee de gemiddelde vmbo school in Nederland te kampen heeft snel op een rij. Allereerst het kwantitatieve probleem: de uitval is enorm. Dertig procent haalt de eindstreep niet. Van de scholieren die daarna doorgaan met beroepsonderwijs, valt in het eerste jaar nog eens dertig procent uit. Ten tweede is er een kwalitatief probleem: door het samenvoegen van mavo scholieren, kinderen met leerproblemen, achterstandsjongeren en allochtonen ontstaat een moeras waarin zelfs de scholieren die wel enig perspectief hebben worden weggezogen. "Kinderen van twaalf, dertien jaar hebben het echt wel in de gaten, ze zien dat hun mogelijkheden in de maatschappij uiterst klein zijn. Voorspoed, zoals ze vaak zien op tv of in de bladen, is voor hen niet weggelegd." Tenslotte nog het imagoprobleem. Peters: "Zowel scholieren als docenten denken dat het mis gaat met en op het vmbo. Dan gaat het ook mis, leert de self fulfilling prophecy. De overheid pompt steeds opnieuw geld en moeite in het vmbo, maar dit zal geen effect sorteren, want het vmbo is een zinkend schip, dat met pompen ternauwernood drijvende gehouden wordt."

Exameneisen afschaffen
Het vmbo is ten dode opgeschreven, zegt Peters. Dat komt volgens hem omdat de overheid niet aan de oorzaken van problemen werkt, maar continu symptomen bestrijdt. "Met campagnes voor docenten en scholieren, veiligheidspoortjes, kluisjes of bijspijkercursussen loop je altijd achter de feiten aan." Aandacht zou moeten uitgaan naar de complexe combinatie van kinderen met allerlei verschillende achtergronden, van allochtoon tot moeilijk opvoedbaar of slecht lerend. En naar de exameneisen, die leiden tot leerfabrieken met slechts oog voor een bepaald niveau aan het eind van de rit. "Direct afschaffen, die eisen", aldus Peters. Problemen in het vmbo kunnen nadrukkelijk niet alleen worden toegeschreven aan scholieren. "Jongeren veranderen, dat staat vast. Daar moeten we het onderwijs op aanpassen. We hebben een systeem uit het verleden, gebaseerd op de gedachte dat je het beste in kinderen moet stoppen. Dat past niet meer in deze tijd, je moet juist proberen het beste uit ze te halen."

Leerplicht heroverwegen
Weg dus met de regionale opleidingscentra, die soms tienduizenden scholieren tellen. Kleine klassen, een veilige sfeer en praktische leeromgevingen, waarin ook kinderen die niet goed zijn met theorie een uitdaging vinden. En heroverweging van de leerplicht vindt Peters eveneens noodzakelijk: "Sommige kinderen moet je niet fulltime op school houden tot hun zestiende. Zet ze, als ze daar klaar voor zijn, op betaalde werkstages. Daar zijn hun ontplooiingsmogelijkheden veel groter dan in de schoolbanken." Kortom: de overheid moet stoppen met lapmiddelen en visionairs in huis halen die het begrip school opnieuw definiëren. Peters: "Het vmbo is in ons hele onderwijssysteem ondergewaardeerd en dat voelen kinderen. Als ik in deze tijd op het vmbo zat, dan zou ik wegens gebrek aan perspectief ook de boel op stelten zetten."

Rijksuniversiteit Groningen, prof.dr. John J. Peters

Denk dat deze professor gelijk heeft. Alleen vraag ik me nu af of hij het vmbo wilt hervormen of terugvormen naar de oude situatie (gesplitst: mavo, lbo, etc) met enige aanpassingen daarin?
Mij lijkt theoretisch gezien het oude systeem beter dan dit nieuwe. Onder andere omdat het een te grote groep "vanallesennogwat" betreft en dat het "lage vmbo" demotiverend zal werken omdat men ervan overtuigd is dat het zo laag is en ze niet trots zijn als ze vmbo hebben afgerond; ook al is dat op mavo-niveau.

[Lorelei]

Ik hoop dat ze het gewoon terugbrengen naar het oude systeem. Een van de dingen die ik goed vind aan het onderwijs systeem in nederland, zijn de verschillende niveau's. Je wordt niet zomaar in een klas geplaatst met mensen die toevallig bij jou in de buurt wonen, maar met mensen van min of meer je eigen niveau. Hoe meer je samen gaat voegen, hoe minder daarvan over blijft (duh) en hoe algemener (enoppervlakkiger?) het gaat worden. Ik kan me voorstellen dat iemand die de havo net niet aan kan, er totaal niet gelukkig van wordt om naar het vmbo te gaan.

[El Kim]

Een kant-en-klare oplossing voor dit probleem is er natuurlijk niet. Wél zou het welpen om inderdaad de leerfabrieken af te schaffen en in die plaats wat kleinere scholen financieel te steunen. Ook vind ik dat het oude schoolsysteem (lmavo, vbo, ivbo, lbo enz.) terug moet komen. Hierbij zit je meer bij mensen van je eigen niveau en zijn de mogelijkheden en toekomstperspectieven duidelijker. Die leerplichtwet aanpassen? Niet helemaal, misschien wel dat mensen eerder op werkstage mogen ed, maar NIET dat ze helemaal niet meer naar school gaan. Want dan wordt de uitval véél groter naar mijn idee, omdat die scholieren dan allemaal fulltime willen gaan werken om maar geld te verdienen. Een opleiding krijgen ze dan niet meer.

[fractuur]

Als ze dan de Tweede Fas ook direct meenemen.

Nee, nu even serieus. Ik denk dat het heel erg vervelend is dat er zo'n groot verschil is tussen de havo en het vmbo. Overstappen is moeilijker geworden, omdat het twee heel verschillende systemen zijn. Dat motiveert niet.
Maar dat geldt dus alleen nog maar voor de betere vmbo leerlingen, vroeger de betere mavo leerlingen zeg maar. Voor de wat prijktijk gerichte mensen schijnt er dan weer te weinig uitdaging te zijn. Van uit dat punt zijn verplichte werkstages zeker een goed idee.
Daarnaast komt natuurlijk nog de witte vlucht vanuit de grote steden. Hier in Utrecht ook. Iedereen die een blank kind heeft met een vmbo verwijzing laat het kind naar Bilthoven of naar Zeist fietsen. Hun goed recht, omdat de vombo's in de stad niet goed staan aangeschreven. Komt nog bij dat de sfeer (zie situatie Terra College) ook niet erg positief is.

Maar de overheid zou de overheid niet zijn om ons maar lekker door te laten modderen hier..

[HoopStront]

Helemaal mee eens...

Nog een paar dingen....:

1. Profielen
Schaf die profielen gelijk maar af. Vroeger toen ik op de Mavo zat kon ik tenminste mijn eigen vakkenpakket samenstellen. Vakken waar ik (ontzettend) slecht in was en wat absoluut niet leuk vond om te doen, deed ik weg (frans ), en vakken waarin ik goed was hield ik.

2. Minder vervelende regeltjes....
Ik denk dat ik na Mavo3 al klaar was voor mijn examens, waarom moet ik dan nog een jaar uitzitten in Mavo 4. Of gewoon van Mavo 3 naar Havo 4 (dmv een toelatings examen ofzo?). Waarom is dat onmogelijk??? :@
Dat had me mooi een jaar gescheeld....

Of iemand die het laagste niveau van het VMBO volgt, hij zou toch best ontzettend goed kunnen zijn in bijvoorbeeld Wiskunde. Waarom hem dan geen wiskunde examen laten maken op een hoger niveau?? (Vrijstelling voor Wis op laag niveau, geef boek op hoger niveau, verplicht aantal uren in studiehuis voor wis op hoger niveau, en mogelijkheid vragen stellen aan een leraar... dan hoef je niet eens moeilijk te doen met al die roosters).

3. Schorsing
Laat die leerlingen lekker op school blijven van 8 tot 16 uur, ipv ze lekker een paar dagen vrij te geven. Veel mensen vinden het juist stoer dat ze geschorst zijn.

[Henk Biertank]

klopt

Het is in ieder geval duidelijk dat er iets moet gebeuren, want op deze manier werkt het niet. We moeten er echter voor waken dat weer een verandering in het onderwijs goed voorbereid moet worden. Je zag het met de 2e fase, veel mensen waren niet voorbereid. Ik hoop dat ze op het ministerie van OCW iets goeds ontwikkelen, dat goed kan worden ingevoerd. Van te voren moet alles duidelijk zijn en de docenten en leerlingen moeten goed voorbereid worden.

[fractuur]

iemand of niemand schreef op 12-02-2004 @ 17:05:
Het is in ieder geval duidelijk dat er iets moet gebeuren, want op deze manier werkt het niet. We moeten er echter voor waken dat weer een verandering in het onderwijs goed voorbereid moet worden. Je zag het met de 2e fase, veel mensen waren niet voorbereid. Ik hoop dat ze op het ministerie van OCW iets goeds ontwikkelen, dat goed kan worden ingevoerd. Van te voren moet alles duidelijk zijn en de docenten en leerlingen moeten goed voorbereid worden.

Dat zal dan allemaal wel. Maar je ziet het aan de Tweede Fase: de overheid vond het tijd voor vernieuwing, en paken ze het allemaal heel rigoureus aan. Al snel werd duidelijk dat het neit overal even soepel verliep, maar het duurde lang voordat er iets veranderd werd. Dat was nu weer niet genoeg, en nu krijgt mn zusje van 6 jaar jonger heel misschien te maken met veranderingen. Liever verziekt onderwijs dan bekennen dat de invoering niet gelukt is. En laat staan dat ze achter de veranderingen een beetje vaart zetten..

fractuur schreef op 12-02-2004 @ 17:15:
Dat zal dan allemaal wel. Maar je ziet het aan de Tweede Fase: de overheid vond het tijd voor vernieuwing, en paken ze het allemaal heel rigoureus aan. Al snel werd duidelijk dat het neit overal even soepel verliep, maar het duurde lang voordat er iets veranderd werd. Dat was nu weer niet genoeg, en nu krijgt mn zusje van 6 jaar jonger heel misschien te maken met veranderingen. Liever verziekt onderwijs dan bekennen dat de invoering niet gelukt is. En laat staan dat ze achter de veranderingen een beetje vaart zetten..

Op zich mee eens, maar te veel veranderingen in te korte tijd lijkt mij ook niet goed voor het onderwijs. Maar dat er iets veranderen moet, is duidelijk.

[duivelaartje]

Ik vind ook dat het mavo van vroeger weer terug moet komen.
Ik merk bij mij op school dat het vmbo bijna genegerd wordt door havo en vwo.
Het is nu ook heel onduidelijk wat je nu precies doet op het vmbo. "Ja, ik doe de huppeldepupleerweg." Daar wordt een ander toch ook niet wijser van?
Nee, van mij mag de mavo wel weer terug komen. (en het vbo, ivbo, lbo)

Het grote nadeel van het vmbo is altijd geweest dat de benaming 'vergaarbak' of 'afvoerputje' ineens ook van toepassing werd op wat vroeger mavo was. De slechte naam die het vbo had werd ineens overgenomen door de titel vmbo, waar ineens ook respectabele mavoleerlingen onder vielen. Dat kwam hun motivatie natuurlijk niet ten goede.

In elk geval is het een slechte zaak om teveel verschillende werk- en denkniveau's en teveel verschillende mensen bij elkaar te zetten. Dat komt de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede. Ruim tien jaar na dato erkent men het falen van de Basisvorming. Waarom probeert men dan nu hetzelfde op kleinschaliger niveau, in de onderste schooltypen?

[fib]

Vroeger, voor de invoering van het VMBO. Kon een leerling bepaalde vakken op een hoger of lager niveau volgen. Zo had je mavo c en mavo d. Door het VMBO volg je nu elke vak op hetzelfde niveau.

Bovendien is het veel theoretischer. De leerwegondersteuning heeft tegenwoordig bijv nog maar 2 uur handvaardigheid i.p.v 4 lesuren.

Veel mensen zeggen dat het VMBO te theoretisch is. Mijn vriend zit nu in de 3e klas basis (leerwegondersteuning). Ik kijk zijn boeken wel eens in: ik wil niet overdrijven maar het is echt groep 9 van de basisschool. Het niveau is zo vreselijk laag!

Ik vind dat er niet wéér een alternatief moet komen. Dan worden die eerste leerlingen namelijk opnieuw proefkonijnen van een nieuw systeem en de regering is al niet zo goed in het bedenken van goede systemen. Het oude systeem was toch niet zo erg slecht toch? De mensen wisten tenminste waar ze aan toe waren.

[Zaina]

Het gehele onderwijs is altijd al een zinked schip geweest.

[Diokhan]

Ik lees hier vaak dat het vmbo te theoretisch is
maar dat geldt natuurlijk ook weer niet voor het hele vmbo
Ik zit op een school met gemengde en theoretische leerweg (zo'n beetje de oude mavo dus) en niemand zou er blij mee zijn als er ineens meer praktische vakken of stages kwamen
Het zijn vooral de basisberoeps en kaderberoepse leerwegen die meer hebben aan praktijkgerichte dingen

wat ik erg vind is het imago van het vmbo
mensen kijken je aan alsof je een opleiding vakkenvullen volgt
Ik kon nét de havo niet halen (lang verhaal) en kwam dus op het vmbo, theoretische leerweg, ik dacht dat ik tussen een stel imbicielen terecht zou komen maar dat viel heel erg mee
de meeste kinderen kunnen écht wel nadenken, maar nemen simpelweg de moeite niet om eens een paar uur achter de boeken te zitten.
Ik zit nu in vmbo4 (TL) en ik vind het eigenlijk wel vergelijkbaar met 3havo. Ik heb opzich weinig te klagen, maar ik denk dat veel kinderen die basisberoeps en kaderberoeps doen nóg meer praktijkgerichtheid willen. Maargoed, je kan het nooit voor iedereen mooi maken

[NN]

Het VMBO is een onderwijsvorm waar ruim 2/3e deel van de Nederlandse scholieren heen gaat. Ik denk dat het goed zou zijn om de vroegere VBO en MAVO stromen weer te scheiden. Dan is een evenwichtigere schoolverdeling te maken: 1/3e gaat naar VBO, 1/3e gaat naar MAVO en 1/3e gaat naar HAVO/VWO.

Ook moet de verzelfstandiging van aparte VMBO scholen tegen gegaan worden. Laat iedereen minimaal één jaar bij elkaar in de klas zitten. Een laatbloeier kan dan nog naar HAVO toe, op het VMBO kan hij dat wel vergeten.

De doorstroom van VMBO naar HAVO moet gemakkelijker worden. Nu zit iemand op het VMBO er aan vast om naar het MBO te gaan.

[lotjesnotje]

het hele vmbo word slecht afgeschildert. Ik heb zelf ook vmbo gedaan en dan de hoogste stroming maar bij mij op school was dat de enige en dan ook totaal geen andere onderwijs stroom/nivo. Dit was een perfecte school.

De grote scholen moeten afgeschaft worden. Er is daar geen persoonlijke aandagt voor de leerlingen die vaak dat wel nodig hebben. Het hele vmbo is gewoon onzin geweest. Ik ben van de eerste ligting vmbo en of de leraren er nou blij mee waren? ik geloof het niet. Het oude mavo was gewoon veel beter want dat stond ergens voor.. het vmbo staat voor afvoerputje en de laagste van de maatschapij... terwijl dat vaak niet eens zo is.

[bikiniebroek]

het vmbo is het zinkend schip, en de havo, vwo en nog slimmere kinderen is de bemanning, het water is de misdaad

[Plusmarktboy]

ik denk dat we de problematiek niet bij de methode moeten zoeken maar bij de leraren zelf. Oke, VMBO is een uit de kluiten gewassen methode, maar zeker niet verkeerd.