Ik pak je bij je lurven.

[Oen]

Ik had vandaag een gesprekje met de leraar Nederlands over waar de lurven en de kladden zitten bij de mens, of hoe het ontstaan is. Ook weten we beiden niet waar, je biezen pakken vandaan komt.

[kirsten]

De twee eersten weet ik niet, maar biezen is een soort gras. Misschien dat daar vroeger borstels van gemaakt werden en dat dat zoiets was als een tandenborstel nu, of zoiets... Anders moet je eens in een etymologisch woordenboek kijken.

[marlies]

je lurven zijn toch je oksels??

[Oen]

Nee je lurven zijn niet je oksels, dit ben ik te weten gekomen over de lurven:

"bij de lurven pakken, vatten, grijpen, nemen" betekent iemand ruw of stevig vastgrijpen, bij de kraag vatten.
De oorsprong is lange tijd enigszins onzeker gebleven. Aangezien 'bij de kraag vatten' en 'bij zijn vodden krijgen' (en nog het verdwenen 'bij de lappen') in de kledingsfeer liggen, dacht men aanvankelijk aan een kledingstuk. Nevenuitdrukkingen willen nog wel eens een verklaring geven omtrent de oorsprong:
bij de kladden, de kraag, de vodden, de pakken, de lappen, bij zijn slippen (ZN), bij de kantshaken (dial.), bij zijn vacht krijgen, bij de polten enz.

Nieuw is de uitdrukking allerminst. 'Joosje heeft me by de lurven', schreef Vondel al. Als nevenvorm komt ook lorven voor. Het is ook een werkwoord (geweest): je moet dat kind niet zo lurven, niet zo aan de leden trekken; het meisje lurft met haar pop enz.
Tuinman (1726) meende dat het uit het Latijn kwam, van larva, een masker: dus iemand bij zijn masker grijpen. Het WNT en Van Dale houden zich op de vlakte, maar het etymologisch woordenboek van De Vries en De Tollenaere meldt LURF als slip (oudste vindplaats tot nu toe ca. 1610) en dat lijkt me in aansluiting op slippen e.d. de juiste uitleg.
Lurf als 'slip' is ook in het Noors te vinden: 'lurva' betekent vod en dan zijn we rond. Je grijpt iemand bij een uitstekend, afhandend of gemakkelijk deel op gelijke hoogte.
Waar het woordenboek de vindplaats van 1610 vandaan heeft, zoek ik nog na zodra ik op mijn werkplek zit, maar de centrale vraag lijkt hiermee opgelost.