Twaalf voor één

[Reynaert]

Twaalf voor één


I
In de mistige schimmen,
Is een vader aanbeland.
Terwijl de lichten dimmen,
Pakken we zijn levenloze hand,
Ploegen door het levenszand,
En zien dezelfde schimmen.
Niet onze schaduwen,
Maar wel ons verdriet,
Achtervolgt ons op de weg,
Van verstand naar het niet.

II
Het is twaalf voor één,
De dood klaagt steen en been,
Want het was de mens die hem verried,
Hij heeft genezing voor de dood gevonden,
Voelt zich nooit meer gebonden,
En verkoopt hem aan wie het hoogste bied.

III
Praktisch is het onmogelijk om te winnen in het leven,
De dood treft ons allemaal.
Theoretisch denk ik dan vaak even,
Ging iemand maar met die van mij aan de haal.

IV
De wering zakt langzaam voor het raam,
Laat de zon alvast ondergaan,
Veel te vroeg,
Het is pas twaalf voor één.

V
Er was een man die schreef,
Dat de messen zijn geslepen.
Ik weet dat hij daarbij bleef,
Hij hakte zich in repen.

Er is een vrouw die waadt,
Al zoekend door de duisternis,
Het is haar man die baadt,
In de ronde waterval.
Ik vraag mij af, wie het gelukkigst is.

VI
De telefoon rinkelt,
Mijn vriend neemt op,
En legt, ongeïnteresseerd,
De hoorn weer op de haak.
De dode toon,
Verstikt in het net.

VII
Er was een hamer die een timmerman bezat,
Dreunend sloeg hij daarmee de spijker op zijn kop,
Door het sidderende tafelblad,
Waarin reeds honderden spijkers staken.
Het blad werd bedroefd en bad,
Voor de spijkers die nog in het bakje lagen.

VIII
De wijzers van
Mijn horloge staan stil.
Weemoedig zie ik hoe kil,
Een moeder kan
Omgaan met lege batterijen.

IX
Schelpen breken,
Ik loop al weken,
Langs de waterlijn.
Het zou wat zijn,
Als de mensen naar mij keken.

X
Ik open de poorten naar de leegte,
Waar een zwijgende menigte,
Een kerkelijke buiging maakt.

Je legt je hand op mijn schouder,
Ik bedenk: jij wordt nooit meer ouder,
En blijft dus voor altijd volmaakt.

XI
Als iemand één sigaret rookt,
Moet je hem dan manen tot stoppen?
Als iemand anderen opstookt,
Moet je dan meteen terugschoppen?

Als een doodzieke niest,
Stelt men dan “gezondheid” op prijs?
Als je weet dat je verliest,
Is vechten dan eigenwijs?

XII
Hand in hand,
Te wachten op de trein.
Zo verwant,
Samen met mijn vader zijn.

Ik kan genieten,
Hoef nog niet, dus nooit, los te laten.
Totdat je hem plotseling ziet,
En we samen de trein haten.

Je vingers glijden weg,
Raken mijn toppen niet eens meer.
Ik hoor dat ik zeg:
Tot de volgende keer.

Alleen, samen met jou,
Bezien hoe hij gillend binnen schuift,
Geluidloos zeg je “ik hou van jou”,
Als je me nog één keer nawuift.

Het zal er prachtig zijn,
Wanneer de deur dan dicht klapt.
Want de dood is de trein,
Waar iedereen in stapt.

De Wilgen, 23 en 24 april 2004

[Reynaert]

Ik weet dat het twaalf gedichten zijn en dat is best omvangrijk, maar toch wil ik vragen of er iemand de moeite wil nemen om ze door te nemen. Tenslotte had ik ze ook één voor één kunnen posten, maar ik denk dat de vorm zo mooier is.

[lovetear]

VI steekt met kop en schouders boven de rest uit vind ik. Je rijm komt niet overal even natuurlijk over en ik heb toch weer een beetje moeite met het ritme. De meesten missen toch vooral een bepaalde kracht, de inhoud is meestal goed overdacht, de verwoording ook, maar op de een of andere onaanwijsbare manier komt het bij mij niet goed over. Nummer IX bijvoorbeeld vind ik behoorlijk veel potentie hebben, maar die laatste regel vind ik gewoon niet sterk genoeg. En dat gevoel heb ik eigenlijk bij de meeste gedichten, wat ik heel jammer vind, omdat je best behoorlijk schrijft. Misschien is het een idee om iets meer te proberen zonder rijm te werken?

[lovetear]

Renard schreef op 25-04-2004 @ 20:18 :
Ik weet dat het twaalf gedichten zijn en dat is best omvangrijk, maar toch wil ik vragen of er iemand de moeite wil nemen om ze door te nemen. Tenslotte had ik ze ook één voor één kunnen posten, maar ik denk dat de vorm zo mooier is.

Jajaja, ik was al bezig hoor .

[xineof]

Allereerst: leuke titel; mooi met cijfers / woorden gespeeld ! Hoe komt het dat je alle regels met een hoofdletter begint? Dat vind ik ietwat storend lezen, al is het geen ramp .

I
Metrisch gezien vind ik deze niet altijd even goed lopen, met name in deze zinnen mis ik wat lettergrepen:
In de mistige schimmen,
Is een vader aanbeland.
Terwijl de lichten dimmen, (hier mis ik één lettergreep, bijv. 'dan' tussen 'lichten' en 'dimmen')
Pakken we zijn levenloze hand,
Ploegen door het levenszand,
En zien dezelfde (dit woord vind ik er metrisch niet in passen; ik struikel er telkens over) schimmen.
Niet onze schaduwen,
Maar wel ons verdriet,
Achtervolgt ons op de weg,
Van verstand naar het niet.
Bij de laatste zin heb ik het idee dat je deze woorden hebt gebruikt alleen maar om niet/verdriet. Ik vind nl. altijd dat een weg wel naar 'iets' leidt; maar dat is ook meer een persoonlijke voorkeur. Verder vind ik dit gedicht moeilijk te volgen; ik ben nog niet helemaal aan de inhoud uit.

II
Het is twaalf voor één,
De dood klaagt steen en been,
Want het was de mens die hem verried,
Hij heeft genezing voor de dood gevonden,
Voelt zich nooit meer gebonden, (hier mis ik één of twee lettergrepen)
En verkoopt hem aan wie het hoogste bied.
Ik vind de verwoording niet zo goed, maar de inhoud des te beter: de moderne maatschappij heeft overal middeltjes enz. voor, en het draait daarbij allemaal om geld. Zoiets ?

III
Praktisch is het onmogelijk om te winnen in het leven,
De dood treft ons allemaal. (ik zou een komma plaatsen na 'ons')
Theoretisch denk ik dan vaak even,
Ging iemand maar met die van mij aan de haal.
Haal/allemaal vind ik wat gedwongen gerijmd, maar verder is het een leuk gedicht, vooral de zin 'Theoretisch denk ik dan vaak even'; leuk ook die dubbelheid; theoretisch - denken.

IV
De wering zakt langzaam voor het raam,
Laat de zon alvast ondergaan,
Veel te vroeg,
Het is pas twaalf voor één.
Ik vind deze niet zo goed; de vierde zin komt eigenlijk wat te snel; het is dan wel weer leuk dat er staat 'veel te vroeg'; alsof het expres zo is gedaan.

V
Er was een man die schreef,
Dat de messen zijn geslepen.
Ik weet dat hij daarbij bleef,
Hij hakte zich in repen.

Er is een vrouw die waadt,
Al zoekend door de duisternis,
Het is haar man die baadt,
In de ronde waterval.
Ik vraag mij af, wie het gelukkigst is.
Erg sterk; ik zie de aansluiting op het vorige gedicht niet helemaal, omdat dit meer een voorbeeld / situatieschetsing is, maar toch is deze erg sterk! 'baadt/waadt' vind ik wederom wat te gedwongen, maar de laatste zin maakt alles goed; mooie overweging .

VI
De telefoon rinkelt,
Mijn vriend neemt op,
En legt, ongeïnteresseerd,
De hoorn weer op de haak.
De dode toon,
Verstikt in het net. Wauw, deze is wel erg goed; anders van toon dan de voorgaande gedichten, dit is eigenlijk precies de vorm die mij aanspreekt in een reeks als deze. 'De dode toon, verstikt het net.': een hele goede plaatsing van deze zinnen, echt een climax in het gedicht vind ik!

VII
Er was een hamer die een timmerman bezat,
Dreunend sloeg hij daarmee de spijker op zijn kop,
Door het sidderende tafelblad,
Waarin reeds honderden spijkers staken.
Het blad werd bedroefd en bad,
Voor de spijkers die nog in het bakje lagen.
Leuk, maar niet echt passend in de rest: ik vind dit meer een grappig gedicht, terwijl de andere gedichten veel serieuzer/weemoediger van toon zijn: dit gedicht is juist erg ironisch eigenlijk. Toch een leuk weergeven inhoud/onderwerp; ik denk dat ik dit gedicht, na VI, de leukste vind, om zijn originaliteit.

VIII
De wijzers van
Mijn horloge staan stil.
Weemoedig zie ik hoe kil,
Een moeder kan
Omgaan met lege batterijen.
Dezelfde vorm als VI, maar toch wat minder qua uitwerking: stil/kil vind ik erg sterk, en de inhoud is wel aardig, maar spreekt me verder niet echt aan. Bovendien snap ik hem niet helemaal; het horloge van de ik-persoon is toch meer diens eigen verantwoordelijkheid?

IX
Schelpen breken,
Ik loop al weken,
Langs de waterlijn.
Het zou wat zijn,
Als de mensen naar mij keken.
a a b b a; leuk rijmschema! Toch vind ik dit gedicht verder niets; de eerste drie zinnen bouw je de spanning goed op, maar de laatste zin vind ik eigenlijk niet 'toereikend voor de rest van het gedicht'.

X
Ik open de poorten naar de leegte,
Waar een zwijgende menigte,
Een kerkelijke buiging maakt.

Je legt je hand op mijn schouder,
Ik bedenk: jij wordt nooit meer ouder,
En blijft dus voor altijd volmaakt.
Een érg goed gedicht: de derde à tweede beste van deze reeks vind ik. 'Ik bedenk: jij wordt nooit meer ouder' is een hele krachtige, mooie zin. Verder is vooral de eerste strofe erg beeldend, en vind ik het erg sterk dat je in de tweede strofe ineens de confrontatie aangaat, als je snapt wat ik bedoel. Ik ben nog even in twijfel over wat je met de tweede strofe precies wil zeggen i.v.m. de eerste, kun je me dat uitleggen?

XI
Als iemand één sigaret rookt,
Moet je hem dan manen tot stoppen?
Als iemand anderen opstookt,
Moet je dan meteen terugschoppen? (deze zin vind ik ietwat geforceerd in vergelijking met de rest vd strofe; om de vorm constant te houden moest hier wel een dergelijke vraag, daarom komt het denk ik over alsof deze erbij is gezet meer omdat het móet, dan dat het iets toevoegt)

Als een doodzieke niest,
Stelt men dan “gezondheid” op prijs?
Als je weet dat je verliest,
Is vechten dan eigenwijs?
De eerste strofe vind ik niet zo geweldig, maar de tweede is qua inhoud zeker erg sterk. Echt een gedicht dat je aan het denken zet: niet alleen door de vraagstelling, maar ook doordat het een scherpe vraag is .

XII
Hand in hand,
Te wachten op de trein.
Zo verwant,
Samen met mijn vader zijn.

Ik kan genieten,
Hoef nog niet, dus nooit, los te laten.
Totdat je hem plotseling ziet,
En we samen de trein haten.

Je vingers glijden weg,
Raken mijn toppen niet eens meer.
Ik hoor dat ik zeg:
Tot de volgende keer.

Alleen, samen met jou,
Bezien hoe hij gillend binnen schuift,
Geluidloos zeg je “ik hou van jou”,
Als je me nog één keer nawuift.

Het zal er prachtig zijn,
Wanneer de deur dan dicht klapt.
Want de dood is de trein,
Waar iedereen in stapt.
Mooi; ik kan niet anders zeggen. Geen taaltechnisch hoogstandje, maar gewoon erg mooi en ontroerend... beeldend; qua inhoud erg goed bedacht en verwoord...

[Reynaert]

lovetear schreef op 25-04-2004 @ 20:28 :
VI steekt met kop en schouders boven de rest uit vind ik. Je rijm komt niet overal even natuurlijk over en ik heb toch weer een beetje moeite met het ritme. De meesten missen toch vooral een bepaalde kracht, de inhoud is meestal goed overdacht, de verwoording ook, maar op de een of andere onaanwijsbare manier komt het bij mij niet goed over. Nummer IX bijvoorbeeld vind ik behoorlijk veel potentie hebben, maar die laatste regel vind ik gewoon niet sterk genoeg. En dat gevoel heb ik eigenlijk bij de meeste gedichten, wat ik heel jammer vind, omdat je best behoorlijk schrijft. Misschien is het een idee om iets meer te proberen zonder rijm te werken?

Bedankt voor je reactie. Kan je me uitleggen wat nu eigenlijk VI beter maakt dan de rest? Is het de beschrijving van een soort beeld, de inhoud op zichzelf of het woordgebruik? Het is trouwens jammer dat het onaanwijsbaar is waarom het niet goed overkomt, anders had ik er wat meer aan kunnen doen. Dichten zonder rijm is natuurlijk een optie, maar ik hou zelf echt van een goede rijm in een gedicht dus misschien dat ik me daar nu juist eens wat meer in moet gaan oefenen. Misschien dat het één en ander nu nog wat geforceerd over komt, daar wil ik aan werken.

[Reynaert]

Xineof, hartelijk bedankt voor je zeer uitvoerige reactie. Het is fijn om te zien dat je de tijd hebt genomen om je mening en kritieken goed op het digitale papier te zetten.
Allereerst, de reden dat ik elke zin met een hoofdletter begin is omdat ik niet beter weet. Ik moet je zeggen dat ik me voorheen eigenlijk uitsluitend met proza bezig heb gehouden. Dit is pas mijn derde gedicht, enkele kinderlijke rijmpjes van de basisschool daargelaten. Het overdreven gebruik van hoofdletters is natuurlijk onnodig, bedankt voor de tip.
Ik merk dat je kritieken nogal eens over het metrum gaan. Laat ik je dan al vast zeggen dat ik daar totaal geen rekening mee heb gehouden, ik deed zomaar wat. Ik weet ook (nog steeds) niet precies wat het metrum inhoudt, maar ik geloof dat het te maken heeft met het aantal lettergrepen in een zin. Lovetear heeft mij al eens eerder proberen uit te leggen, misschien een beetje tevergeefs.
Ook jij bent vol lof over gedicht VI. Kan je mij uitleggen waarom deze beter is dan de rest?
Wat gedicht X betreft, het idee van mij was een kerkdienst waar ik tussen de aanwezigen door naar voren loop, dat ik de hand van de gestorvene op mijn schouder voel en de gedachte bedenk die daar beschreven staat. In die zin houden strofe 1 en 2 dus verband met elkaar.

[Reynaert]

lovetear schreef op 25-04-2004 @ 20:29 :
Jajaja, ik was al bezig hoor .

Ik dacht dat mijn topic reeds ondergesneeuwd was...

[lovetear]

Renard schreef op 26-04-2004 @ 21:30 :
Bedankt voor je reactie. Kan je me uitleggen wat nu eigenlijk VI beter maakt dan de rest? Is het de beschrijving van een soort beeld, de inhoud op zichzelf of het woordgebruik? Het is trouwens jammer dat het onaanwijsbaar is waarom het niet goed overkomt, anders had ik er wat meer aan kunnen doen. Dichten zonder rijm is natuurlijk een optie, maar ik hou zelf echt van een goede rijm in een gedicht dus misschien dat ik me daar nu juist eens wat meer in moet gaan oefenen. Misschien dat het één en ander nu nog wat geforceerd over komt, daar wil ik aan werken.

Ik denk dat nuchtere manier waarop je het brengt in VI het best tot zijn recht komt door de ontbrekende rijm en hoe je zoiets alledaags met die eindzin doortrekt naar iets algemeners. Daardoor zet je precies de juiste toon, een goede eindzin is het halve werk.

Persoonlijk gaat mijn voorkeur over het algemeen ook uit naar een gedicht met rijm, tips zijn misschien:
- wissel de nadruklettergreep van de laatste regel af, dus niet
leren
praten
keren
haten

maar:

leren
gepraat
keren
gehaat

Zie je dat de nadruk van de lettergrepen bij die tweede versie niet allemaal op de eennalaatste lettergreep liggen?( LEren, gePRAAT) Door die afwisseling leest een gedicht over het algemeen veel vlotter door, maar dat kan dus alleen als je een abab rijmschema gebruikt, bij andere rijmschema's is die afwisseling minder opvallend, maar bij bijvoorbeeld een abba schema vind ik het ook het prettigst als er wat afwisseling in de nadruklettergrepen ligt.

- laat al je rijmwoorden nodig zijn, ga niet je inhoud herhalen alleen maar om het rijmschema te laten kloppen, dus niet

ik zit helemaal alleen
met niemand om me heen

Als je helemaal alleen zit gaat de lezer er meestal vanuit dat er niemand om je heen zit, anders zou je daar niet alleen zijn. Beter zou dus zijn:

ik zit helemaal alleen
en kan ook nergens heen

Nu voegt die tweede regel iets toe aan het beeld, de ikpersoon wil niet alleen zijn, maar hij kan nergens heen, dat wist je na het lezen van de eerste regel nog niet.

- let op je metrum, de rijm klinkt sowieso niet goed als de regel niet loopt. Aangezien mijn poging om het je uit te leggen niet gelukt is, hoop ik dat xineof je van dienst kan zijn .

Oh, of kijk anders naar het stuk tekst over metrum op deze site.

[Reynaert]

Bedankt voor al je tips! Misschien is er nog iemand anders die hier iets over wil zeggen?

[Mu]

Ja, ik graag,

ik vind je erg goed, je merkt meteen dat je talent hebt. Ik heb het normaal niet op rijm, maar ik vind dat je de rijm op een mooie en natuurlijk kloppende manier toepast (hoewel ik het hier en daar niet gewéldig vind). Het gedicht van de telefoon is echt goed. Je geeft hier een voorbeeld van het maken van korte inspirerende en krachtige gedichten. Ik lees graag meer van je!

[EggeD]

Mu schreef op 29-04-2004 @ 10:53 :
Ik lees graag meer van je!

Zeker niet stoppen nee.

[Reynaert]

Mu schreef op 29-04-2004 @ 10:53 :
Ja, ik graag,

ik vind je erg goed, je merkt meteen dat je talent hebt. Ik heb het normaal niet op rijm, maar ik vind dat je de rijm op een mooie en natuurlijk kloppende manier toepast (hoewel ik het hier en daar niet gewéldig vind). Het gedicht van de telefoon is echt goed. Je geeft hier een voorbeeld van het maken van korte inspirerende en krachtige gedichten. Ik lees graag meer van je!

Dank je voor je complimenten.

[xineof]

,,Metrum is de maat. Ritme, dat zijn de woorden die je benadrukt.''

En dat was wel zo'n beetje het duidelijkste hoe ik het kan uitleggen . Ik kan wel vertellen wat precies het metrum en het ritme ís, maar mijn uitleg zal niet anders zijn dan die van lovetear, of hetgeen wat hier staat... Dat komt eigenlijk een beetje omdat ik het zelf ook nooit écht theoretisch heb geleerd, maar gewoon veel ben blijven oefenen .

Dank voor je uitleg over gedicht X, dit was wel on-ge-veer waar ik aan dacht . Waarom ik gedicht VI zo goed vind: door de originele manier waarop je over dit communicatiemiddel hebt geschreven. Ik vind het gewoon heel erg goed gevonden .