Eindexamen Filosofie

[rutero2005]

De opmaak is ietwat lastig om te kopiëren, maar desondanks toch de poging. Comments en positieve kritiek zijn van harte welkom:

Beantwoording eindtermen Examen filosofie

Hoofdstuk I

Filosofische inbedding van de ethiek
-Kwaliteit van het denken
-Praktische filosofie, m.b.t. haar object en haar doel
-Normatieve discipline
-Verschil menselijke en niet-menselijke werkelijkheid

Verschillende vormen van ethiek
-Deontologisch: het handelen zélf moet
-Teleologisch: het handelen staat in teken van een hoger doel
-Consequentialisme: de gevolgen
-Gezindheidsethiek: de intentie
-Diskurs-Ethik: rationeel aspect van menselijk handelen
-Theory of moral sentiments: morele gevoelens
-Aspect van moraal: waarde-ethiek en deugdethiek

Verklaren deugdethische benadering. Onderscheid poièsis, praxis en morele praxis.
-Poièsis: het handelen gaat om het maken van iets (een doel)
-Praxis: het doel zit in de handeling zelf.
-Morele praxis: een activiteit is moreel wanneer die deel uitmaakt van de omvattende praxis van het leven.
-Deugdethiek is niet louter egoïstisch; het geluk van anderen bepaalt het eigen geluk; je hebt mensen nodig in je praxis; leven kan ook het ‘leven van de gemeenschap’ zijn.

Hoofdstuk II

Relatie normen, waarden en deugdethiek
-Normen zijn objectief (ze bestaan) en negatief. Ze geven minimaliteit (ondergrens) aan. Ze dagen uit tot overtreding.
-Waarden zijn positief, en formuleren een maximum. Ze zijn subjectief
-De deugd kan waarden en normen combineren. De deugd is te oefenen. (Voorbeeldigheid, het midden zoeken)

Pluralisme en relativisme i.v.m. keuzevrijheid
-Pluralisme: enorm veel morele opvattingen, waaruit we kunnen kiezen.
-Relativisme: het maakt niets uit wat we doen
-Morele motivatie: Utilisme; in het belang van iedereen of de meesten. Kantianisme: geldt voor iedereen (redelijkheid).


Hoofdstuk III
Teleologische begrip van het menselijk leven (doel, wezen, geschiktheid, deugd en geluk)
-Handelingen kunnen er zijn om doelen te behalen. Het hoogste doel is de praxis van het leven in het algemeen
-Mens heeft net als natuur een doel. In de natuur is alles volmaakt, als dat niet zo is dan zijn het slechts misvormingen

Positie van Aristoteles tussen Plato en Nietzsche
-Plato: De rede is het belangrijkst. Het doel van het leven is om geheel rede te worden
-Nietzsche: De rede is een ziekte. Ze berooft de natuur van haar rijkdom. Het doel van het leven is om jezelf los te maken van de rede, zodat je niet-vastliggende natuur vrij komt.
-Aristoteles: De mens is een animal rational, dus zal het doel van het leven zowel redelijk als natuurlijk zijn. De redelijkheid heeft een organiserende taak, de natuur (verlangens en lichaam) moet worden geoefend.

Zelfverwerkeling als levenskunst
-De deugd is waardoor we maximaal slagen in ons eigen geluk.
-Zelfverwerkeling is het worden van een deugdelijk mens, de mens verstaat dan de kunst van de levensethiek.
Kritiek op het essentialisme
-(Subjectief Het doel bestaat alleen bij gratie van de bedoeler.
-Het doel bestaat niet objectief gezien. Het bestaat alleen zo omdat het door mensen zo is geïnterpreteerd.
-Het doel is dus pluralistisch en afhankelijk van de tijdsgeest

Deugdethiek is optimistisch
-Het goede dat we moeten doen is precies dat wat we ook eigenlijk willen, en waarop we dus in feite al zijn gericht.
-Het kwade is in principe falen, omdat we verkeerd opgroeien. Wie niets beters kent, kan ook niets beters.
-Aristoteles: kwaad is minder goed
-Christendom: kwaad is tegenovergesteld aan goed

Micro-, meso- en macroniveaus van handelen
-Micro: individueel
-Meso: institutioneel handelen waarin de individu kan worden hrekend.
-Macro: Samenleving, instituies.

Verschil onze leefwereld en Aristoteles’ wereld. Toepasbaarheid van deugdethiek tegenwoordig.
-Aristoteles kende geen verschil tussen privaat en publiek
-Deugden betreffen het sociale leven, de verhouding tot anderen.
-Aristoteles kende slechts één gemeenschap, wij kennen er meerdere. Zo ontstaan er verschillende interpretaties
-De opvatting over wat deugdzaam is, is gebonden aan de tijdsgeest


Hoofdstuk IV
Aristoteles’ definitie van de deugd
-“Deugd is de naam voor de onderliggende kwaliteit die een mens nodig heeft om zich optimaal te verwerkelijken in de rollen die hij vervuld, met de talenten waarover hij beschikt en in de situaties waarin hij verzeild raakt.”
-Onderscheid karakter- en intellectuele deugden
-Karakter: “De deugd is een houding die met keuze te maken heeft, dat wil zeggen: die voortkomt uit gemaakte keuzes en die disponeert tot het maken van de juiste keuze. De juistheid van die keuze betekent dat ze steeds het midden weet te vinden.
-Intellectueel: de excellente verwerkelijking van de verschillende intellectuele vermogens.
-De deugd is een houding, deze houding wordt gevormd. De houding is een karaktertrek
Juiste keuze is een keuze voor het midden
-Probleem: de extremen zijn niet bekend
-Wederom afhankelijk van de situatie

Aristotelische opvatting van de deugd als houding en de waarde van goede voorbeelden
-Je leert goed handelen doordat je voorbeelden imiteert.
-Morele deugd: karakterdeugden kunnen niet bestaan zonder intellectuele deugden

Hoofdstuk V
Methoden tot formulering van eigentijdse deugden
-Onderzoeken wat je voorbeeldig vindt aan mensen
-Ontdekken van patronen
-Interpretaties zijn afhankelijk van de tijdsgeest
-Onderscheid tussen wijsheid van het verstand en verstandigheid

Aristoteles’ categorisering: Onderscheid karakter- en intellectuele deugden

Plato’s categorisering: rechtvaardigheid is het gecompliceerdst
-Kardinale deugden: moed, matigheid, rechtvaardigheid en verstandigheid
-Rechtvaardigheid is gecompliceerd wegens zowel; houding van mens als de orde in de maatschappij.
-Rechtvaardigheid onder te verdelen: ‘overeenkomstig de wet’ en ‘dat wat gelijkheid realiseert’. Dit laatste kan weer onderverdeeld worden in distributieve en correctieve rechtvaardigheid
-Alle andere deugden vallen hieronder te verdelen.

Plato: verband tussen vier hoofddeugden en het goede
-Verband samenleving en de psychische structuur van de mens:
-Mens bestaat uit drie lagen: begeerte (buik), gemoed (hart) en verstand (hoofd). De rechtvaardigheid maakt het tot een ordelijk geheel.
-Samenleving bestaat ook uit drie delen: door rechtvaardigheid blijft het ordelijk.

Verschil Augustinus vs. Plato en Aristoteles
-Augustinus ontdekt de wil als kracht tegenover het denken
-Griekse denkers: wie leert wat goed is, zal dat automatisch nastreven.
-Augustinus weet wat goed is, maar doet dat niet.
-Alles van een mens kan voor het kwade ingezet worden, behalve de goede wil.

Categorisering deugden Thomas van Aquino, rol rechtvaardigheid
-Alles in onder te verdelen naar: fundamentele bestandsdelen, de verschillende soorten en bijkomende onderdelen/mogelijke uitwerkingen
-Rechtvaardigheid kan het verste worden opgedeeld, vandaar dat het de belangrijkste is.

Thomas van Aquino; theologale deugden. Verschil met karakter en intellectuele deugden.
-Hoe kan je de wil zo maken dat die het goede wil?
-De wil is sowieso goed, alleen moet deze naast het goede voor zichzelf ook het goede voor anderen herkennen.
-God is het hoogste goed: geloof, liefde en hoopTheologale deugd; ontvangen, niet verworven.

Descartes: waarom ligt kern van deugd in vastbeslotenheid om nastrevenswaardige.
-Passies zijn gevoelens die los worden gemaakt waarvan we ons niet meester zijn.
-We kunnen: het oordeel dat in de passie schuilt correct maken. En ervoor zorgen dat we ons niet door valse passies laten leiden.
-De wil ligt wel in mijn macht. Hier ligt de kern van de deugd
-Centrale deugd: générosité; ‘de achting voor zichzelf als een wezen dat zelf zijn wil kan bepalen en dat vastbesloten is dat vermogen goed te gebruiken.
-Descartes komt met een normethiek
-Wil staat voor menselijke verantwoordelijkheid.

Kritiek van Kant: tegennatuurlijk geweten
-Zeer normethische theorie
-Het gaat niet om geluk, want anders zouden normen niet gelden voor hen die niet in geluk geïnteresseerd zijn.
-Erkenning of waardering is niet van belang
-Het is onmogelijk om moreel te groeien. Het gaat erom dat je je plicht doet.
-We weten van tevoren al dat we ‘iets’ moeten doen.
-De verplichting is mogelijk, anders geldt deze niet. Niemand is gebonden tot het onmogelijke
-De wil is het enige dat men zelf in de hand heeft, daarom moet de plicht voorschrijven hoe ik moet willen.
-Zoektocht naar de onvoorwaardelijke verplichting.
-Ik moet me niet door iets anders laten bepalen, maar door mezelf.
-De mens moet redelijk kiezen, en moet alle mensen gelijkelijk respecteren
-“Deugdzaam is degene die zijn wil zo gevormd heeft dat hij de plicht vast en zeker zal volgen.”


David Hume:
-Deugd: “die psychische kwaliteit die aangenaam is voor, of waarmee wordt ingestemd door iedereen die waarneemt of zich voorstelt.”
-Natuurlijke vs. artificiële deugden
-Als iedereen welopgevoed zou zijn, zouden de artificiële deugden niet meer bestaan. Juiste opvoeding brengt de natuur tot haar juiste gedaante.

Friedrich Nietzsche
-Deugdelijkheid is slapheid. Door de deugd gaat men zich aanpassen aan de wil van de samenleving en wordt men een dom kuddedier.
-Tussen twee ondeugden zit niet altijd de deugd, maar al te vaak de zwakheid, de lamme onmacht, de impotentie
-De natuurlijke kracht moet bevrijd worden van zijn morele interpretatie
-Wees meester en vormgever van jezelf

Niccolò Machiavelli
-Virtù: kracht of effectiviteit van het handelen

[Little Sister]

Ik ben ook slachtoffer van de vervelende Tongeren. En ik heb een vraag, hopelijk is er hier een genie aanwezig die die kan beantwoorden. Ik faal namelijk jammerlijk.

Is van Tongeren nou voor of tegen teleologie (en het essentialisme daar binnen)? Want hij voert eerst een aantal argumenten aan waarom het essentialisme discutabel is, niet zou werken. Maar ontkracht deze vervolgens weer stuk voor stuk.

En is een doel nu subjectief of objectief? Ook hierover lijkt hij nogal snel van mening te wisselen. Dus ik weet het echt niet meer.

[Bob89]

Hm, volgens mij is het toch niet de bedoeling 'van Tongeren' te volgen? Zolang je je mening maar kan beargumenteren.

[Fosca]

rutero2005 schreef op 18-05-2007 @ 17:03 :
Friedrich Nietzsche
-Deugdelijkheid is slapheid. Door de deugd gaat men zich aanpassen aan de wil van de samenleving en wordt men een dom kuddedier.
-Tussen twee ondeugden zit niet altijd de deugd, maar al te vaak de zwakheid, de lamme onmacht, de impotentie
-De natuurlijke kracht moet bevrijd worden van zijn morele interpretatie
-Wees meester en vormgever van jezelf

Maar er was toch ook een overeenkomst tussen Aristoteles en Nietzsche?

In het laatste hoofdstuk maakt van Tongeren veelvuldig gebruik van de woorden Daad en Dader. Op een gegeven ogenblik zegt hij dat om de dader te vergeven je de dader los moet koppelen van de daad, maar dan kun je toch helemaal niet meer spreken van een daad en een dader?

Wat ik trouwens ook een achterlijke bewering vind is dat hij zegt dat het onmenselijk is om iemand niet te kunnen vergeven als de dader oprecht berouw toont. Hallo?

[Boef]

7. De kandidaat kan uitleggen in hoeverre Christendom, Islam en Jodendom ‘theologale deugden’ in hun natuurbenadering opnemen.

Is er iemand die weet op welke bladzijde dit staat? Ik denk dat ik er over heen gelezen heb .

[Wiltine]

Little Sister schreef op 19-05-2007 @ 15:17 :
Ik ben ook slachtoffer van de vervelende Tongeren. En ik heb een vraag, hopelijk is er hier een genie aanwezig die die kan beantwoorden. Ik faal namelijk jammerlijk.

Is van Tongeren nou voor of tegen teleologie (en het essentialisme daar binnen)? Want hij voert eerst een aantal argumenten aan waarom het essentialisme discutabel is, niet zou werken. Maar ontkracht deze vervolgens weer stuk voor stuk.

En is een doel nu subjectief of objectief? Ook hierover lijkt hij nogal snel van mening te wisselen. Dus ik weet het echt niet meer.

Volgens mij gaat het er idd niet om Van Tongeren te volgen. Maar de opzet van de passage waar jij op doelt is naar ik meen als volgt: Hij noemt problemen van de deugdethiek (o.a. het probleem van het essentialisme, dit is in strijd met de ervaring) en formuleert hier vervolgens een antwoord op. Hij wil dus eigenlijk zeggen waarom het essentialisme wel een probleem lijkt, maar geen probleem hoeft te zijn.

Een doel lijkt alleen te bestaan bij gratie van de bedoeler, en is in die zin subjectief. Iedereen heeft namelijk een ander doel. Echter, doordat toch iedereen een doel heeft, verwijst dat naar het bestaan van een objectief doel. Een zogenaamd 'gezocht' doel. Dat doel bestaat dus objectief van de zoekers. Iedereen die dat doel zoekt, (bedoeld wordt gewoon de doelen die iedereen heeft) heeft een bepaalde interpretaties van dat doel. Het gezochte doel is dus objectief, de verschillende interpretaties (die voor ons gewoon verschillende doelen lijken) zijn subjectief.

[Wiltine]

Fosca schreef op 19-05-2007 @ 19:53 :
In het laatste hoofdstuk maakt van Tongeren veelvuldig gebruik van de woorden Daad en Dader. Op een gegeven ogenblik zegt hij dat om de dader te vergeven je de dader los moet koppelen van de daad, maar dan kun je toch helemaal niet meer spreken van een daad en een dader?

Wat ik trouwens ook een achterlijke bewering vind is dat hij zegt dat het onmenselijk is om iemand niet te kunnen vergeven als de dader oprecht berouw toont. Hallo?

Nee, maar volgens mij zegt hij dat dan ook. Ergens staat zoiets als dat vergeving onmogelijk is. Want enerzijds moeten daad en dader gedissocieerd worden, de dader moet zijn daad veroordelen. Anderzijds moeten ze ook verbonden worden. (staat ergens op het einde van de paragraaf, boven het midden. Ben te lui om naar boven te lopen en het op te zoeken )

Even een random overzicht. Voor als iemand er wat aan heeft. Het is wel warrig en brak geformuleerd, maar goed, nachten doorhalen om te leren is niet optimaal

BEGRIPPEN.

Praxis (Aristoteles):
Praxis betekent het uitoefenen van een handeling om het handelen zelf. Binnen de deugdethiek betekent dit het deugdzaam handelen om een deugd, niet om een achterliggend doel te bereiken. Bijvoorbeeld; vriendelijk zijn omdat je graag een vriendelijk persoon bent, niet omdat je geld af wil troggelen van je stervende rijke oudtante.

Morele praxis:
Een praxis is moreel wanneer deze in verband staat met de algehele praxis van het leven en samenvalt (of ingaat tegen) met diens inherente regels.

Poiesis (Aristoteles):
Poiesis is het uitoefenen van een handeling om een doel te bereiken. Hierbij ligt het doel buiten het handelen.

Phronèsis (Aristoteles):
De phronèsis is de belangrijkste deugd volgens Aristoteles; het is het inzicht dat zorgt voor het kiezen van de ‘goede’ handeling en het bepalen van het ‘midden’. Ook is het de phronèsis waarmee je je doelen herkent. Het herkennen en/of benoemen van de te bereiken doelen is immers nodig om je handelen te kunnen sturen richting het doel zelf.

Eudaimonia (Aristoteles):
Het hoogste geluk, te bereiken door het volbrengen van de Telos.

Telos (Aristoteles):
Het hoogste doel, het zit in ieder levend wezen. Het Telos van een eikel is bijvoorbeeld het uitgroeien tot een eik.

Kardinale deugden (Plato, uitgewerkt door Aristoteles):
- Moed
- Matigheid
- Rechtvaardigheid (heeft ook betrekking op orde in de samenleving)
- Wijsheid
Dit zijn de meest belangrijke deugden, aldus Plato en Aristoteles.

Karakterdeugden (Aristoteles):
De ‘middens’ tussen een enorme hoop extremen. (Zie stencil.) Rechtvaardigheid is de belangrijkste.

Intellectuele deugden (Aristoteles):
Phronèsis (wijsheid en verstandigheid).

Theologale deugden (Thomas van Aquino):
Deugden die je krijgt van God. In tegenstelling tot intellectuele deugden en karakterdeugden kun je deze deugden niet aanleren, je hebt ze immers gekregen (of niet, natuurlijk). Deze deugden zijn:
- Geloof
- Hoop
- Liefde


Intrinsieke waarde:
Eigen waarde.

Inductie:
Deugden zie je door naar (de) buiten(wereld) te kijken.

Deductie:
Deugden zie je door naar jezelf te kijken en daar deugdelijkheid in te zoeken.

KORTE STELLINGEN, OPMERKINGEN, ETC.

De twee manieren om uit te zoeken of het bij een dispositie om een deugd gaat, zijn:
- Zoeken naar gemeenschappelijke factoren in deugden
- Kijken naar wat de extremen zijn en daar een midden uit trekken

De belangrijkste verschillen tussen Aristoteles en ons (volgens het correctiemodel van het examen 2005-I):
- Autarkie enkel door gemeenschap
- Samenvallen van privaat en publiek

Bij vragen zoals ‘vind jij dat X’ of ‘ben jij het (on)eens met Y’, krijg je al punten als je stelt ‘Ik vind dat X’ of ‘Ik vind dat Y terecht stelt dat whatever’.

Je kunt het stelselmatig zoeken naar het juiste midden niet categoriseren als routine, omdat:
- Het zoeken naar het juiste midden is nauw verbonden met de persoonlijke ontwikkeling.
- Er is geen vaste standaard voor wat het juiste midden precies is.

Volgens Thomas van Aquino kun je alles op drie manieren onderverdelen:
- Naar de noodzakelijke bestanddelen.
- Naar de soorten die er van bestaan.
- Naar de bijkomende onderdelen, uitwerkingen of toepassingen van iets op verschillende domeinen.
Op deze manier kun je alle deugden die bestaan indelen bij de vier kardinale deugden.*

Manieren om het (in stand houden van het) lichaam als deugd of kunstvorm te zien:**
Descartes, dingen willen die bereikbaar zijn. Je lichaam in vorm houden is iets wat je in de hand hebt, dus is het een deugd.
Descartes, générosité. Je hebt wilskracht nodig om te sporten en gezond te eten.
Plato/Aristoteles, het vereist matigheid (in eten/drinken) en matigheid is een kardinale deugd.
Aristoteles, het jezelf in stand houden is een kenmerk van de ziel.


FILOSOFEN (OVER DEUGD).

Flaubert – tegen regels, tegen kuddegedrag. De rede is niet het belangrijkste, gevoel speelt ook een grote rol. Genialiteit is een verfijnd soort pijn.

Descartes – de kern van de deugd ligt in ‘vastbeslotenheid om niets anders na te streven dan wat werkelijk nastrevenswaardig is en daadwerkelijk in mijn macht ligt’. Dit omdat Descartes vindt dat het enige wat je in je macht hebt, je eigen wil is. Hiermee besluit je wat je nastreeft en wat niet. Het is daarom deugdzaam om na te streven wat zinnig is om naar te streven, dus bijvoorbeeld geen dingen die berusten op toeval. De grootste deugd heet générosité: de achting voor zichzelf als een wezen dat zelf zijn wil kan bepalen en dat vastbesloten is dat vermogen goed te gebruiken.

Mencius – Gevoelens van goedkeuring en afkeuring zijn het begin van inzicht.

Sokrates – Niemand vergist zich opzettelijk, vergeving is irrelevant omdat er niet zoiets bestaat als opzettelijk kwaad.

(Thomas van Aquino, Plato en Aristoteles vinden vergeving niet per se een deugd.)

Spinoza – ziet vrijheid als ultiem doel. De mens zou immer en altijd zijn eigenbelang moeten navolgen, dit is deugd. Er zou echter geen beloning tegenover dit deugdzaam leven moeten staan.

Thomas van Aquino – baseert zijn filosofie op de oude Grieken, met name Aristoteles. Sokrates, Plato en Aristoteles werden gezien als heidens in de tijd van Thomas (Middeleeuwen). Hij probeert het Christelijke geloof samen te voegen met deze zogenaamd heidense ideeën. De mens ziet hij als rationeel wezen. Aan de kardinale en intellectuele deugden voegt hij de theologale deugden toe, namelijk, hoop, liefde en geloof.

Aristoteles over vriendschap (eindterm 17)***:
Je hebt drie soorten vrienschap.
- Vriendschap die gebaseerd is op het nuttige (je bent bevriend omdat de ander vooral nuttig voor je is)
- Vriendschap die gebaseerd is op genot (je bent bevriend omdat je van de gezelschap van de ander geniet)
- Vriendschap die gebaseerd is op het goede (je bent bevriend omdat de ander een goed mens is)

Vriendschap moet voldoen aan de volgende criteria:
- Welwillendheid
- Wederzijdsheid/wederkerigheid
- Duurzaamheid (de meest duurzame vriendschap is er een die gebaseerd is op de morele kwaliteit van de relatie).

* Deze is letterlijk overgenomen uit een andere samenvatting.

** Dit staat er in omdat m'n docent filosofie het vermoeden heeft dat 't examen onder andere hier over zou gaan. Of nja, over een of andere midlife-crisis-kip die probeert er zo goed mogelijk uit te zien voor haar leeftijd en 't dan kunst noemt, ik ben haar naam even kwijt. Zodoende, het staat verder niet uitgebreid in het boek maar 't lijkt me handig om er alvast iets over te bedenken.

*** Eindtermen 17, 18 en 19 zijn nooit uitgebreid behandeld in een examen of iets in die richting, volgens de filosofiedocent hebben ze daarom een verhoogde kans op voorkomen bij het examen maandag.

[Crimson]

okee ik heb hier nog een tip trouwens en hopelijk krijg ik gelijk.

het laatste hoofdstuk van het boekje beslaat 3 deugden, namelijk tolerantie, vriendschap en vergeving.
tolerantie en vriendschap zijn de voorgaande jaren aan bod gekomen. de kans is eigenlijk wel 80% dat dus nu vergeving wordt gevraagd. pin me erniet op vast, maar het zou me niks verbazen.

[schatjuh1989]

Zoiets zij mijn filosofieleraar ook dat de kans best groot is dat ze die gaan vragen en dat je dat in elk geval goed moet leren. Ik heb nog ff een vraag: de eindtermen VI. 10 en 11, zijn die ergens in het boekje te vinden of moet je gewoon maar zelf wat verzinnen ?

[Crimson]

Paranoide, eindterm 17, namelijk vriendschap, is wel uitgebreid behandeld naar mijn mening, ik weet even niet meer in welke examen, het was 2004 of 2005, maar het is een opgaven over vriendschap tussen mens en hond en of dat vriendschap is en welke vorm etc etc.

[Kie]

Wie kan de paragraaf over vergeving verhelderen?

Van Tongeren heeft het over voorwaarden die verbonden zijn aan vergeving en noemt dan verschillende soorten schaamte. Wat wilt hij hiermee zeggen?

En wie is het volledig oneens met Van Tongeren?

[Crimson]

Kie schreef op 20-05-2007 @ 12:40 :
Wie kan de paragraaf over vergeving verhelderen?

Van Tongeren heeft het over voorwaarden die verbonden zijn aan vergeving en noemt dan verschillende soorten schaamte. Wat wilt hij hiermee zeggen?

En wie is het volledig oneens met Van Tongeren?

die paragraaf over schaamte snap ik ook niet, ik heb der vorleser gelezen, maar ik snap het punt niet wat van tongeren wil maken.

voorwaarden aan vergeving zijn berouw, boete en nog iets
en vergeving is paradoxaal, onverdiende vergeving is niet mogelijk (je wilt een dader zien boeten!) en verdiende vergeving is eigenlijk geen vergeving meer. vergeving is eigenlijk een theologale deugd.

maar hopelijk kan iemand anders nog wat meer erover zeggen

[Jinte]

Crimson schreef op 20-05-2007 @ 10:07 :
okee ik heb hier nog een tip trouwens en hopelijk krijg ik gelijk.

het laatste hoofdstuk van het boekje beslaat 3 deugden, namelijk tolerantie, vriendschap en vergeving.
tolerantie en vriendschap zijn de voorgaande jaren aan bod gekomen. de kans is eigenlijk wel 80% dat dus nu vergeving wordt gevraagd. pin me erniet op vast, maar het zou me niks verbazen.

Het gaat ook nog over milieu he, ik denk dat we dat krijgen omdat nu vet hip is en nog niet echt behandeld dacht ik.

[Bongalientje]

Jinte schreef op 20-05-2007 @ 14:59 :
Het gaat ook nog over milieu he, ik denk dat we dat krijgen omdat nu vet hip is en nog niet echt behandeld dacht ik.

Ik denk ook dat het over milieu gaat. Maar daar snap ik (nog) niets van .

[elllll]

Hmm misschien hebben jullie hier wat aan? weet natuurlijk niet 100% of het klopt, maar dit is wat de leraar grotendeels zei..

vergeven is ahw het midden tussen :
- vergeten en herinneren
- geven en nemen
- tussen norm en waarde (norm:rechtvaardigheid en straf, waarde: brengt mensen weer bij elkaar het onrecht is weggenomen).
Vergeving kan beide weer bij elkaar brengen tussen straf en verzoening, zit vergeving.

wat is vergeven?
- het kwaad is niet vergeten
- de dader wordt vergeven
- speelt zich af tussen slachtoffer en dader.

Na het vergeven:
de dader is na het vergeven niet meer als dader aanwezig en het kwaad wordt niet meer als kwaad gezien. Het kwaad moet je niet vergeten, want als je het kwaad ( de daad die hij/zij je geflikt heeft) vergeet is er ook geen vergeving.
Het zomaar vergeten is geen voorwaarde voor vergeving. het kwaad wordt losgemaakt van de dader de daad en dader losgemaakt van elkaar.
Bekentenis, berouw en boeten zijn 'voorwaarden' voor het vergeven. onverdiende vergeving is niet mogelijk.
Wat zou de dader motiveren tot berouw van zijn daad--> vergeving. Je kunt met berouw en boete vergeving niet afdwingen. Vergeving moet ongeconditioneerd zijn.

Schaamte (kan) ook deel uitamaken bij vergeving.
Stel: een vriend van jou heeft je een enorme streek geflikt, hij heeft al je geld gejat.
Die vriend wil graag vergeven worden, maar zegt niet dat het hem spijt en laat niet merken dat hij er berouw of iets om toont. Als hij op een gegeven moment bij jou is en je ziet dat hij bijvoorbeeld heel erg rood wordt, weet jij EN hij dat jou vriend zicht schaamt. ( in dit geval is het dus schaamte als onthullend, het is intersubjectief) Dit zou voor jou ook een rede kunnen zijn je vriend te vergeven. Hij zegt niet dat het hem spijt, maar je kunt wel aan hem merken dat hij zich heel erg schaamt. De enige vorm van schaamte die bij vergeving een rol kan spelen is Schaamte als onthullend, anders kun je er natuurlijk nooit achter komen. Bij schaamte als onthullend is er sprake van een schuld (die schuld moet nb noodzakelijk aanwezig zijn).
Het is een verhouding tot jezelf waarbij je een ander nodig hebt om je te schamen.

Schuld en schaamte kan je onderscheiden.
Schuld verwijst altijd naar normen en regels. Bij schaamte beoordeel je jezelf in het licht van de waarde. Bij schaamte gaat het om een beoordeling van jezelf.

Vergeving als deugd is een relatie tussen schuld en schaamte. De waarde van jezelf waarbij je bewust bent dat je de waarde hebt overtreden.

Bij vergeving moeten daad en dader dus los van elkaar gemaakt worden. De daad wordt niet vergeten, maar is niet meer gekoppelt aan de dader.
Vergeving komt bijna uit het niets en hoort niet aan voorwaarden gebonden te zijn ( bijvoorbeeld: ik het beboet, berouwd etc en dus nut MOET ik vergeven worden). De dader moet er niet vanuit gaan dat als hij geboet heeft hij vergeven wordt, en het slachtoffer moet er niet vanuit gaan dat de dader eerst berouw toont voordat hij vergeven wil worden.

Schaamte maakt dat een ander hem vergeeft. Schaamte stelt het gemeenschappelijke in. Vergeving is intersubjectief.

[Kie]

Boef
18V - Lid

gepost op 19-05-2007 @ 22:38

7. De kandidaat kan uitleggen in hoeverre Christendom, Islam en Jodendom ‘theologale deugden’ in hun natuurbenadering opnemen.

Is er iemand die weet op welke bladzijde dit staat? Ik denk dat ik er over heen gelezen heb.
------------------------------------------------------------------------

Dit staat op bladzijde 96. Onder het kopje B) ONZE VERANTWOORDELIJKHEID JEGENS TOEKOMSTIGE GENERATIES.

De bijbelse opvatting van de natuurbenadering is dat God de mens de aarde heeft geschonken (rentmeesterschap). Het Christendom, Islam en het Jodendom geloven alledrie in dezelfde God, alleen verschillen ze in geloofsovertuigingen. Volgens mij wordt dit bedoeld

[Crimson]

Bedankt!

Ik heb zelf even samengevat wat Kant zegt over plichtethiek, omdat ik het zelf erg lastig vond, maar nu snap ik het wat beter.
Ik heb daarbij ook een voorbeeld over plichtethiek genoemd.

Misschien vinden meer mensen het lastig en hebben ze hier wat aan. Zelf zou ik wel graag een samenvatting willen over dat milieuhoofdstuk, want daar kom ik zelf niet doorheen.

Kant:
de plicht gebiedt ons niet om ons verlangen te volgen. We zijn ergens toe verplicht en die verplichting geldt categorisch, dat wil zeggen: onafhankelijk van dingen buiten mij.
Enkele dingen kunnen we alvast over die verplichting zeggen:
- De verplichting gebiedt ons alleen tot iets waartoe we in staat zijn. Een aantal dingen kan nu al uitgesloten worden: de plicht kan mij bijvoorbeeld niet zeggen dat ik gelukkig moet worden, want dit ligt niet in mijn macht.
- De plicht kan mij ook niet gebieden me te voegen naar de verwachtingen van mijn omgeving: dan wordt namelijk de voorwaarde gesteld dat mijn omgeving goed is, en dat was nou juist niet de bedoeling, want de plicht geldt categorisch.
- Ik kan de inhoud van mijn plicht ook niet aan mijn natuurlijke verlangens ontlenen, want die plicht moet mij juist voorschrijven hoe ik met mijn verlangens moet omgaan.

Het enige wat ik in mijn macht heb, is mijn willen. De plicht kan mij dus alleen maar voorschrijven hoe ik moet willen. Maar hoe moet ik dan willen? Ik moet kiezen dat ik zelf kies.
Ik moet me dus niet laten leiden door mijn natuurlijke neigingen. Wat blijft er dan over? De rede. Want: de mens is een animal rationale.

Natuurlijke neigingen zijn voor iedereen anders, maar de rede is voor iedereen gelijk. Mensen zijn wat dat betreft hetzelfde. Dus ik moet kiezen zoals elk ander redelijk wezen ook zou kiezen.
Dus: als de redelijk is wat mijn handelen bepaald, kan mijn handelen nooit in strijd zijn met de belangen van andere redelijke wezens!

Deugdzaam is diegene die zijn wil zo gevormd heeft, dat hij de plicht vast en zeker zal volgen.

Een voorbeeld van plichtethiek:
Je loopt op straat. Er rent een man voorbij, hij rent naar links. Na deze man, komt een andere man naar je toe. Met een pistool in zijn hand. hij vraagt je: 'Waar is hij heen gerend?!'.
Je weet dat hij misschien wel de weggerende man wil doodschieten. Wat antwoord je hem?
Volgens de plichtethiek vertel je hem dan de weggerende man naar links is gegaan, ook al weet je dat hij misschien deze man gaat doodschieten. Oftewel: in de plichtethiek doen de consequenties er dus niet toe. Alleen de plicht, en die gebiedt dat ik andere mensen moet behandelen, zoals ik zelf ook behandeld wil worden. En ik wil ook niet dat mensen tegen mij liegen, daarom lieg ik zelf ook niet tegen iemand.

[Bob89]

Ik heb wel de beantwoording van de eindtermen voor als iemand dat wil

Vandaag nog naar school geweest om nog vragen te stellen aan onze leraar

Bob89 schreef op 20-05-2007 @ 19:41 :
Ik heb wel de beantwoording van de eindtermen voor als iemand dat wil

Vandaag nog naar school geweest om nog vragen te stellen aan onze leraar

Ja, doen Ter vergelijking.

[Bob89]

Ok ze zijn verstuurd
Ze zijn van mijn leraar trouwens, dus wel betrouwbaar

[Crimson]

wil ik ook wel graag, heb nu (bijna) alles doorgenomen en ben er denk ik wel klaar voor.

[Bob89]

(Zie pm )

Wat vonden jullie trouwens van het "vakantievoorbeeld"?

[Crimson]

Bob89 schreef op 20-05-2007 @ 19:52 :
(Zie pm )

Wat vonden jullie trouwens van het "vakantievoorbeeld"?

je bedoelt dat over pluralisme? zo van, het begrip vakantie is voor iedereen hetzelfde?
erg slecht, en t slaat nergens op. in afrika zullen ze daar bijv heel anders over denken

of heb je t over je eigen samenvatting? want die heb ik nog niet ontvangen

He nogmaals bedankt he

Vakantievoorbeeld heb ik nog niet gezien.

[Bob89]

Ja, van het essentialisme. Over of er wel een doel bestaat, zoals de teleologie aanneemt.
Dat is echt een belachelijk argument van hem, dat hij zegt dat vakantie niet persoonlijk (atomistisch) is maar dat er een algemeen doel in de vakantie ligt opgesloten. Dat hij zegt dat het doel in de vakantie ligt opgeslagen omdat je weet of iets gelukt is of niet, wat hij ook op het leven toepast. Maar als iemand een andere mening heeft zou VT weer zeggen dat die het fout interpreteert...maar hij zegt zelf ook dat de interpretaties van het doel niet overeenkomen met het werkelijke doel.

Evenals dat stuk van Alasdair MacIntyre. Die zegt:
Er is een objectief doel. Van dat doel zijn verschillende interpretaties. Die interpretaties verschillen dan wel maar ze gaan over een doel, dus moet er een doel zijn.
Oftewel: cirkelredenering : |

(@Crimson: ik heb je emailadres niet, dus had ik je een PM gestuurd met de vraag om je emailadres, want ik weet niet of je het gewoon hier neer wil zetten )
(@Paranoide: graag gedaan, bedank m'n leraar maar )

[Crimson]

Bob89 schreef op 20-05-2007 @ 20:08 :
Ja, van het essentialisme. Over of er wel een doel bestaat, zoals de teleologie aanneemt.
Dat is echt een belachelijk argument van hem, dat hij zegt dat vakantie niet persoonlijk (atomistisch) is maar dat er een algemeen doel in de vakantie ligt opgesloten. Dat hij zegt dat het doel in de vakantie ligt opgeslagen omdat je weet of iets gelukt is of niet, wat hij ook op het leven toepast. Maar als iemand een andere mening heeft zou VT weer zeggen dat die het fout interpreteert...maar hij zegt zelf ook dat de interpretaties van het doel niet overeenkomen met het werkelijke doel.

Evenals dat stuk van Alasdair MacIntyre. Die zegt:
Er is een objectief doel. Van dat doel zijn verschillende interpretaties. Die interpretaties verschillen dan wel maar ze gaan over een doel, dus moet er een doel zijn.
Oftewel: cirkelredenering : |

(@Crimson: ik heb je emailadres niet, dus had ik je een PM gestuurd met de vraag om je emailadres, want ik weet niet of je het gewoon hier neer wil zetten )

Ik had al terug gepmd dacht ik? Maar: judith_macgowan@hotmail.com.
Ben het overigens totaal met je eens. Net zoals 'er zijn verschillende doelen, maar je kan je vergissen'. oid

[biologisch]

Bob!!

Mag ik er ook één??-> - (emailadressss) - of post 'm in dit topic zodat iedereen erbij kan...

dankjewel!

[Bob89]

Haha ik stuur het wel want het is 30 pagina's

[biologisch]

dankjewel Bob, wat een toffe leraar heb jij!
nu komt het goed

[Crimson]

Idd geweldig, ik wou dat ik dit eerder had gehad, want dan had ik morgen een 10 gehaald, haha. Hoe oud is leraar en issie vrijgezel? hij schrijft inderdaad geweldig. Bedankt zeg.

Maak me wel zorgen over sommige eindtermen, bijv. uit een film/kunstwerk de deugd vriendschap halen? Nouja.. Geen flauw idee, terwijl ik genoeg films kijk.

[Bob89]

Crimson schreef op 20-05-2007 @ 22:04 :
Idd geweldig, ik wou dat ik dit eerder had gehad, want dan had ik morgen een 10 gehaald, haha. Hoe oud is leraar en issie vrijgezel? hij schrijft inderdaad geweldig. Bedankt zeg.

Maak me wel zorgen over sommige eindtermen, bijv. uit een film/kunstwerk de deugd vriendschap halen? Nouja.. Geen flauw idee, terwijl ik genoeg films kijk.

Haha, dat gaat niet lukken (* ziet een V*)
Maar het is inderdaad echt een superleraar Lessen zijn altijd leuk en hij doet echt alles om te helpen !

Maar wat vriendschap betreft, dat hebben we vandaag nog besproken.
Neem bijvoorbeeld Titanic. Hij offert zich voor haar op, dat is wel het ultieme voorbeeld van vriendschap toch
Of anders Harry Potter. Daar draait alles om vriendschap om het goede karakter.

(en als je dat niet kunt onthouden...'Bassie en Adriaan, dat zijn de beste vrienden' )

Crimson schreef op 20-05-2007 @ 22:04 :
Maak me wel zorgen over sommige eindtermen, bijv. uit een film/kunstwerk de deugd vriendschap halen? Nouja.. Geen flauw idee, terwijl ik genoeg films kijk.

Spirited Away, daarin heb je no-face die ondanks zijn welwillendheid (iets waaraan vriendschap moet voldoen volgens Aristoteles) allemaal dingen fout doet.

Spoiler

Waardoor alles misgaat en hij hotelgasten gaat opeten en pas als hij stopt met in de smaak proberen te vallen bij Sen, worden ze semi-bevriend. Verder ziet hij vriendschap als de hoogste deugd, want niemand vindt 'm aardig maar hij doet wel heel hard z'n best om aan vriendschap te komen. Wanneer Sen iets aardigs voor 'm doet gaat 'ie dus overdreven proberen iets terug te doen en betere vrienden met haar te worden.

Geen idee of je de film gezien hebt, maar ik vind 'm wel een hip voorbeeld En als je 'm niet gezien hebt maar wel ergens hebt liggen dan is dit natuurlijk een goed excuus om 'm te kijken, hij is gaaf.

[Kie]

Kan iemand mij PLEASE die eindtermen sturen die Bob89 bedoeld?

Ben erg benieuwd!!!

[Crimson]

Hahahaha, geweldige film is dat (Spirited Away dan, heb hem uiteraaaard op dvd), vooral inderdaad als hij helemaal leegstroomt. Goed voorbeeld inderdaad, maar ik blijf denk ik liever bij Titanic (hoewel ik die nooit gezien heb ) of inderdaad Harry Potter.

Maar gek zeg, wij hebben nooit die leuke eindtermen gehad. Onze leraar is wel origineel, maar we hebben dan denk ik toch te weinig tijd gehad.

Bob, is je leraar homo?

[Bob89]

Inderdaad

Spirited Away heb ik ook wel eens gezien maar ik weet niet meer precies hoe het in elkaar stak .

@Kie: heb het verstuurd

En wat betreft die eindtermen..ik kwam er ook pas vandaag achter ...de meesten hadden alleen dat geleerd maar ik was al eerder begonnen met zelf samen te vatten, en toen had ik daarna niet meer op de schoolsite gekeken

[Kie]

Super bedankt!!!!!

en we gaan morgen allemaal dik slagen voor filosofie he

veel succes iedereen!!

[Bob89]

Graag gedaan .

En ik zal men best doen : P.

Ohja, onze leraar zei ook...niet de categorische imperatief vergeten!

Nou, ik ben heel benieuwd! Vond het eigenlijk niet heel moeilijk, maar toch heb ik het niet goed gemaakt volgens mij

Edit: Precies wat ik dacht, alles half goed. Ach, die 3 (voor een 6)heb ik sowieso wel, nu hopen op een 5 (voor een 7).

[Crimson]

geen idee of t goed ging, kga zo ff wat doornemen uit t antwoord model maar kga niks vergelijken ofzo, heb je nu toch niks aan

ik had trouwens 4,5 kantje volgeschrevne
een vriendin van me 13

[Bob89]

Ik had 10 kantjes maar ik schreef aardig groot en snel (dus eigelijk een stuk minder).

Maar het was wel te doen vond ik, zodadelijk toch maar ff naar de antwoorden kijken xD

[Crimson]

heb ook gekeken, bij dat gedoe over de plichtethiek en de grazers had ik geschreven:

bij de plichtethiek handel je zo zoals je wilt dat mensen tegen jou handelen. als ik zou sterven van de honger, zou ik ook willen dat mensen mij eten zouden geven. dus vanuit die visie hebben de grazers recht op eten.

maar wel iets formeler, maar zou dit goed gerekend worden?

aan t antwoordmodel te zien heb ik overal wel wat punten gescoord, ik reken ook op ongeveer de helft. ik hoop alleen wel dat ik niet te slordig ben geweest en niet te makkelijk over dingen heb gedacht: das mijn zwakte, op t eind (ik was na 2 uur klaar), deed mijn hand ook zoveel pijn dat ik niet verder kon schrijven, ziek he? heb een soort ontsteking (blijvend) op mijn middelvinger en daar zit nou juist altijd mijn pen tegen aan.. erg pijnlijk na 2 uur schrijven.

[Bob89]

Ah, dat is echt vervelend!

Maar wat jij beschrijft is de categorische imperatief, je noemt alleen de term niet. Volgens mij is het wel goed. Ik had dat ook, maar daarvoor had ik ook nog een heel ander verhaal. Ik vraag me af of er dan alleen naar het eerste (misschien foute?) wordt gekeken, of ook naar mijn toevoeging vande categorische imperatief .

Volgens mij heb ik het wel aardig. Genoeg voor de 7.3 denk ik wel (maar vast geen 9.3 )
Ik vond alleen de casus van vraag 9 een beetje vreemd. Ik vind het antwoord daar niet echt verband houden met de tekst :/ Die ging juist over het gebrek aan interesse in die gesprekken in Marokko...
Ik heb daar maar wat dingen over "het midden" enzo gezegd. Ik weet het niet precies meer.

Maarja, ik heb bij veel dingen hele verhalen gehouden, maar ik vraag me echt af, als er iets fouts tussen staat...dan wordt dat zeker fout gerekend..maar dan heb ik de goede dingen ook wel...maar worden daar dan nog punten voor gegeven? (of nja, ik weet het niet, aargh, niet meer aan denken nu xD )

[Jinte]

Het ing wel redliejk geloof ik.
Ik kan alleen niet echt nakijken dus heb ik maar punten ingedeeld op 3 dingen: goed/fout/twijfel. Daaruit bljikt dat ik een cijfer tussen de 3,8 en 8,3 heb Nouja ik vind het best ik hoefde maar een 3,4 maar hoop op 5,4.

Crimson schreef op 21-05-2007 @ 12:58 :
geen idee of t goed ging, kga zo ff wat doornemen uit t antwoord model maar kga niks vergelijken ofzo, heb je nu toch niks aan

ik had trouwens 4,5 kantje volgeschrevne
een vriendin van me 13

Haha ik had 12 kantjes.

Maar hij ging best aardig, sowieso wel genoeg voor de 3,6 die ik minimaal moest hebben. Vast niet genoeg voor de 7,6 die ik wil, maar ik ga verder niet exact nakijken, daar raak ik vast depressief van.

Nu geschiedenis

[Crimson]

Paranoide schreef op 21-05-2007 @ 14:13 :
Haha ik had 12 kantjes.

Maar hij ging best aardig, sowieso wel genoeg voor de 3,6 die ik minimaal moest hebben. Vast niet genoeg voor de 7,6 die ik wil, maar ik ga verder niet exact nakijken, daar raak ik vast depressief van.

Nu geschiedenis

12 kantjes? hoe de fuck kan dat echt, schrijf jij enorm groot of? meeste mensen die ik op school sprak hadden rond de 5 kantjes?
nouja, jezus pfffff, nou ben ik teleurgesteld hahaha

en idd, geschiedenis!

[Bongalientje]

ik had 5 kantjes en het geveol dat ik overbodig veel schreef.

Het ging best goed en een groot deel van wat ik heb geleerd kwam van het forum

Oh ik had 8 kantjes en dat had iedereen minstens volgens mij bij ons. En ik heb nu wat preciezer nagekeken en ik baal want toch niet zoveel punten

Crimson schreef op 21-05-2007 @ 14:18 :
12 kantjes? hoe de fuck kan dat echt, schrijf jij enorm groot of? meeste mensen die ik op school sprak hadden rond de 5 kantjes?
nouja, jezus pfffff, nou ben ik teleurgesteld hahaha

Haha, nee, ik schrijf juist heel klein. Volgens mij was het nog veel meer geweest als ik een beetje normaal schreef.

Maar ik praat altijd veel te veel bij filosofietentamens, dus bij het examen ook. Echt alles toelichten en heel duidelijk m'n redenering aangeven in stappen en constant mezelf in twijfel trekken.

Ergens dwaalde ik af en toen schreef ik per ongeluk een half kantje over iets wat er helemaal niet toe deed. Omdat iets wat ik daarvoor zei in principe discutabel was, dus vond ik dat ik moest uitleggen wat ik dan precies bedoelde en wat de andere optie was, alleen werd de uitleg van de andere optie een beetje te lang. Op het einde schreef ik maar net als van Tongeren "maar dit is compleet niet relevant".

De meeste mensen bij ons hadden ook tussen de 5 en de 7 kantjes.

[Crimson]

okee, nouja, dan is het goed.

overigens, die henk luten, da's een dierenarts die hier 2 straten verderop woont. heb bij zijn zoon in de klas gezeten. wel grappig om een bekende van je tegen te komen in het examen!