Waarde van leestekens in een gedicht?? !!

[hmm-hmm]

Hey DoPpers!

ik heb een vraagje, ik zit ook nog op een ander forum, waar men wel eens gedichtenwedstrijden houd, de mensen daar hebben zich weinig verdiept in Nederlandse taal, valt te zien aan de leestekens en spelfouten.
Nu heb ik met spelfouten niet zo'n groot probleem, die maak ik zelf soms ook weleens *spellingscontrole!!*, maar leestekens is zo vervelend.
Als mensen.. alleen maar zo typen..
Dat is heel erg
Vervelend...

Ik probeer ze duidelijk te maken wat voor waarde leestekens hebben binnen een gedicht.
Ikzelf zie het als het onderstrepen van bepaalde zinnen. Maar op de één of andere manier, kan ik ze het niet zo goed uitleggen, ze begrijpen niet zo erg wat voor waarde het heeft.
Nu vroeg ik me af, hoe jullie dat zouden uitleggen naar anderen toe? en hoe zien jullie de leestekens in een gedicht?

Ik ben benieuwd =)

[flyaway]

Het is gewoon een gevoel, ik vind het zeker niet verplicht om een gedicht met hoofdletters, komma's en punten te maken. Het is een tekening van een gevoel met woorden, leestekens zijn daar een onderdeel van. Dat kan met ritme te maken hebben, maar ook gewoon met hoe je zelf wil dat de zinnen lopen. Soms breek je ze af tussendoor, de twee zinnen kunnen dan samen een zin zijn en allebei tegelijk ook aparte zinnen.
Ik zie leestekens meer als een hulpmiddel dat de expressie kan vergroten, en zeker niet als een verplichting.

[elysea]

lees ze eens voor... in een audiostukje... wat voor effect het heeft... op het leesritme... als je zo schrijft...

[Miekje*]

ik schrijf altijd gidichten zonder hoofdleters en punten en komma's. ik weet nooit waar ik ze neer moet zetten

Hardop lezen
Een van de beste oplossingen is hun te vragen om de tekst hardop door een ander te laten lezen. Dat verduidelijkt waar de leestekens hadden moeten staan ... .

Betekenis
Geef ze ook mee dat leestekens de betekenis van de zin kunnen veranderen. En ze kunnen een extra lading meegeven ... . Zoals de twee voorgaande zinnen met beletseltekens aangeven. De eerste is ietwat cynisch, de tweede een bedacht nakomertje.

Muzikale accenten
Zie leestekens als de accenten dan ook in een partituur. De woorden zijn de noten, de leestekens maken de muziek af. Ze geven aan waar je rust hebt, waar je versnelt, wat je moet benaddrukken en wat juist niet. Zonder die accenten blijft de muziek mechanisch, zielloos.

[arPos]

Tuurlijk zijn die belangrijk behalve als je voor de vorm van het gedicht expres geen gebruik wilt maken van een leesteken.

elysea schreef:

lees ze eens voor... in een audiostukje... wat voor effect het heeft... op het leesritme... als je zo schrijft...

Ergens ben ik het met je eens, in veel gevallen is het een beetje overbodig om alle leestekens toe te passen. Maar dingen als opsommingen scheiden, een harde stop (punt) of hoofdletter is voor het lezen toch prettig.

[*nerwen elensar]

flyaway schreef:

Het is gewoon een gevoel, ik vind het zeker niet verplicht om een gedicht met hoofdletters, komma's en punten te maken. Het is een tekening van een gevoel met woorden, leestekens zijn daar een onderdeel van. Dat kan met ritme te maken hebben, maar ook gewoon met hoe je zelf wil dat de zinnen lopen. Soms breek je ze af tussendoor, de twee zinnen kunnen dan samen een zin zijn en allebei tegelijk ook aparte zinnen.
Ik zie leestekens meer als een hulpmiddel dat de expressie kan vergroten, en zeker niet als een verplichting.

Dit dus...

[Sketch]

Die vergelijking met muziek is een hele goede. Daar zou je aan kunnen toevoegen dat muziek met verkeerd gebruik van die accenten onleesbaar wordt, omdat niemand ze begrijpt.

Wanneer je helemaal geen leestekens ed gebruikt moet je dat wel compenseren met andere 'dingen' om het leesbaar te houden.

[botervleug]

Een punt geeft aan waar je op een ander onderwerpje over gaat, en dus daarvoor een nieuwe zin gaat maken. Een komma is een korte adempauze, die verschillende onderdeeltjes en uitspraken in een zin scheidt voor de duidelijkheid. In de middeleeuwen hadden ze geen komma's trouwens.

Ik heb zelf meer moeite met zinafbrekingen (enter), omdat deze niet voorkomen in het normale taalbeeld.

Tussen haakjes staan dingen die in de zin moeten maar er eigenlijk niet in passen. Het is dus een noodoplossing. Daarom moet je ze nooit gebruiken in een gedicht, omdat je gedicht geen noodoplossingenplaksel moet worden. Of je moet hier goed mee kunnen spelen, maar dat kan niemand dus doe het gewoon niet.

[Miekje*]

Bij een duidelijk gedicht vind ik interpunctie sowieso overbodig. Maar dat is mijn mening.

[Sketch]

miekiej10 schreef:

Bij een duidelijk gedicht vind ik interpunctie sowieso overbodig. Maar dat is mijn mening.

Bedoel je dat bij een gedicht zonder interpunctie dat duidelijk is, interpunctie overbodig is, of dat bij een gedicht waar wel interpunctie is gebruikt en duidelijk is, de interpunctie net zo goed weg kan worden gelaten?

In het geval van het eerste ben ik het met je eens, maar dan bedoel ik met duidelijkheid meer leesbaarheid. In het tweede geval ben ik het niet met je eens.


Het lijkt me dat (goede) gedichten waar bewust geen interpunctie is gebruikt, interpunctie niet nodig of helemaal niet mogelijk is omdat het vanuit dat oogpunt is geschreven.

Maar andersom geldt ook dat gedichten waar wel gebruik is gemaakt van interpunctie, niet zonder interpunctie kunnen, omdat ze blijkbaar een functie hebben in het gedicht. Voor de leesbaarheid, of voor interpretatie/nadruk van/op woorden.


Waar hmm-hmm vooral op doelt is denk ik het verkeerd toepassen van leestekens. Zoals in haar voorbeeld, achter elk woord .. zetten. Dat maakt alles alleen maar onduidelijker, want het is vast niet de bedoeling om na elk woord een seconde pauze te houden. En als dat wel de bedoeling is, dan is .. in de eerste plaats het verkeerde leesteken (dus onduidelijk), in de tweede plaats zou het dan beter/duidelijker/minder irritant zijn om gewoon elk woord op een nieuwe regel te zetten met eventuele witregels ertussen, en in de derde plaats kan ik me niet voorstellen dat het uberhaupt een goed gedicht zou kunnen zijn als je na elk woord zo'n pauze hoort te lezen.

Voor die mensen lijkt het me dan toepasselijker om leestekens op de juiste manier te gebruiken, dan te proberen een gedicht zonder leestekens leesbaar te maken.