Gedachten over (ge)dichten

Upje voor een briljant verhaal dat ik met jullie wil delen.

Wij - dat is, mijn pleegzus en ik - gingen laatst uit in de stad. Toen het tijd was, haalden we ergens een taxi vandaan. We raakten aan de praat met de taximan en het bleek dat hij gedichten schreef. De hele weg heeft hij ons zijn gedichten voorgedragen (hij kent ze allemaal uit zijn hoofd) en de onderwerpen waren licht cliché, maar zijn gedichten goed. Echt. Woooowww. <3 En we hebben zijn nummer en elke keer dat we een taxi nodig hebben bellen we hem en dan vertelt hij ons zijn gedichten.

Dat wilde ik met jullie delen, want ik vind het zó gaaf.

[Em.]

Wat gaaaaaffff.

[Geel]

Em. flyaway naamzoek.

Zouden bepaalde topics niet op sticky kunnen? Bijvoorbeeld Mooie gedichten van anderen en zo? Of iig dat topic. Want, ik vind dat iedereen die op DoP komt wel meteen moet kunnen zien dat er prachtige gedichten bestaan. En zo.

[Em.]

Hm. Ik vind dat er veel topics bestaan die wel, hoe heet dat, belangrijk zijn, standaard zijn, gewoon moeten leven en herdacht worden. Het kortegedichtentopic, dit topic, het kettingdichttopic, allemaal dat soort topics mogen van mij allemaal eeuwig bovenaan. Maar het is lelijk en niet zo gezellig als je een forum openklikt en er staan standaard 10 topics sticky, vind ik.

Wat veel komma's.

Ik vind dat wij gewoon onze plichten als DoP'ers moeten waarnemen en eens in de zoveel tijd controleren of er niks al te hard gezakt is.

[flyaway]

Wat Em. en Aldan zeggen

[Em.]

Eigenlijk is dit een vraag maar /care. Het is geen vraag die een eigen topic verdient en het is ook wel 'n gedachte.

Namelijk: als een woord op zichzelf rijmt (zoals ratelspatel naar voorbeeld van Lusi) heeft dat dan een naam, en zo ja, wat is die naam?

[Geel]

Je zou het de TaalUnie moeten vragen

[Geel]

Em. schreef:

Daarom kreeg het ook een plaatsje in mijn sig! Alleen een beetje jammer natuurlijk dat ik pas achter haar bestaan kwam omdat ze dood was gegaan.

Hmm, ja, dat is misschien wel jammer. Maar omdat zij dood is weet jij wel van haar bestaan af en heb je een deel van haar gedicht in je sig gestopt en weet ik nu ook van haar bestaan af.

En daar ben ik heel blij mee. Ik ging eens haar wikipagina lezen en zag dat er een Nederlandse docu over haar was gemaakt. Deze. En toen heb ik hem bekeken en hij is zoooooooooooooooo mooooooooooooi. <333 Omg. Ik heb echt duisent keer kippenvel gekregen en zelfs tranende ogen. Zij (en andere mensen ook) leest daar haar gedichten voor en omgomgomgomgomg, die zijn zo mooi.

Kat. Aldan naamzoek. Kende je haar? En haar gedichten? Je moet echt die docu kijken. Iedereen moet dat. Nou ja, het moet niet.

Nee! En ik heb geen tijd om het te kijken want het moet eerst laden en dan kijken en zoveel tijd heb ik nu niet. Maar ik ga het ooit nog kijken. Hij staat in mijn favorieten.

[Em.]

Mijn computer houd niet van filmpjes kijken, dan gaat ie staken enzo. Dus ik kijk wel of ik nog een keer een laptop van mijn vader kan jatten lenen om het te bekijken.

[Geel]

De wanhoop gebruik ik niet, want ze is me vreemd,
ze is alleen om te bewaren aan mij toevertrouwd.

Hoe vatten jullie die zin op?

[Em.]

Ik zou denken dat het gaat om een rustig vrouwpersoon, die zelf niet wanhopig wordt, maar wel naar verhalen van andere, wanhopige mensen luistert. Die mensen geven dus als het waren hun wanhoop aan haar ('ze is alleen om te bewaren aan mij toevertrouwd'), maar zelf wordt ze nooit wanhopig ('de wanhoop gebruik ik niet, want ze is me vreemd').

Hoewel het bewaren misschien ook slaat op: het is me wel gegeven (door God bijvoorbeeld, of door omstandigheden, of door wat dan ook) maar ze maakt er geen gebruik van. Ergens in haar is er wel reden om wanhopig te worden/zou ze eigenlijk wel wanhopig kunnen worden, maar dat doet ze niet.

Maar ik denk dat het makkelijker is om er wijs uit te worden als het in een heel gedicht staat. Tenminste, het lijkt me regels uit een gedicht.

Geel schreef:

Hoe vatten jullie die zin op?

Als iemand die over wanhoop schrijft als een gevoel. Volgens mij bedoelt ze dat ze niet wanhoopt, maar het gevoel wel kent: het hoort alleen niet bij haar, het overkomt haar gewoon toevallig, maar zij is geen wanhopend persoon.

[Geel]

Hmm. Ja. Misschien is het handig om de rest van het gedicht erbij te hebben. Even typen

Landschap

In het landschap van de oude meester,
waar bomen onder olieverf wortelen,
leidt het paadje zeker ergens heen,
vervangt een sprietje met respect zijn signatuur,
is het geloofwaardig vijf uur in de middag
en wordt de mei zachtjes, maar beslist tot staan gebracht,
waarom ook ik niet verder loop - natuurlijk, mijn beste,
ik ben die vrouw daar onder de es.

Kijk eens goed hoe ver ik me van jou verwijderd heb,
kijk eens wat voor witte kap en gele rok ik draag,
hoe stevig ik mijn mandje vasthoud om niet van het doek te vallen,
hoe ik in het lot van iemand anders paradeer
en vrij van levende geheimen uitrust.

Ook al zou je me roepen, ik zou het niet horen,
en ook al zou ik het horen, ik zou me niet omdraaien,
en ook al zou ik die onmogelijke beweging maken,
nog zou je gezicht dat van een vreemde lijken.

Ik ken de wereld in een straal van zes mijlen,
ik ken kruiden en toverspreuken voor alle kwalen.
God kijkt nog neer op het kruintje op mijn hoofd.
Ik bid nog dat ik niet onverwacht zal sterven.
Oorlog is een straf en vrede een beloning.
Beschamende dromen komen van de duivel.
Ik heb een ziel, zo zeker als een pruim een pit heeft.

Het spel met het hart speel ik niet,
noch ken ik de naaktheid van de vader van mijn kinderen.
Achter het Hooglied vermoed ik
geen ingewikkeld klad waarin verbeterd is.
Wat ik wens te zeggen ligt vervat in simpele zinnen
(Misschien moet hier een witregel, maar dat weet ik niet zeker. Het gedicht gaat in het boek verder op de volgende bladzijde)
De wanhoop gebruik ik niet, want ze is me vreemd,
ze is alleen om te bewaren aan mij toevertrouwd.

Ook al zou je me de weg versperren,
ook al zou je in mijn ogen kijken,
ik loop je voorbij, over de rand van een afgrond dunner dan een haar.

Rechts is mijn huis, dat ik rondom ken,
met de treetjes en de deur naar binnen,
waar zich voltrekt wat ongeschilderd is gebleven:
de kat springt op de keukenbank,
de zon schijnt op een tinnen kruik,
aan tafel zit een knokige man
en repareert de klok.




Wislawa Szymborska (vertaald uit het Pools door Gerard Rasch)

Ik vind het geen prachtigmooitsuper gedicht of zo. Maar die twee regels vond ik wel heel interessant. Ik snap ook niet echt precies waar het gedicht over gaat. Wel de algemeenheden van het gedicht, maar de details snap ik niet echt.

Wat ik in die twee regels lees is dat de ik-persoon wel een gevoel van wanhoop kent, maar het niet gebruikt. Omdat ze het niet mag gebruiken van iemand (het is haar gegeven om te bewaren). En ik krijg dan ook het beeld dat ze dat wel zou willen. Ze kent het gevoel, maar toch is het gevoel haar vreemd, omdat ze het niet mag gebruiken.

Volgens mij gaat het over een sprookje! Maar ik kan me niet herinneren/bedenken welke. Maar ik denk dat het voor niet-Polen niet te volgen is omdat het insidersgrapjes zijn. Wij hadden vroeger een boek met Poolse sprookjes. Volgens mij is het dat.

[Geel]

Sprookjes? Maar. Maar. maar maar. Het gaat toch om een schilderij?

[Em.]

Geel schreef:

Sprookjes? Maar. Maar. maar maar. Het gaat toch om een schilderij?

Inderdaad! Het is een schilderij. Het staat stil, het is van olieverf en er staat een signatuur waar een grasprietje moet zijn.

Hoewel, vanaf deze (en met deze) strofe gaat het wat van de schilderijkant af, geloof ik, dan krijgt het mensje op het schilderij ineens 'n leven:

Ik ken de wereld in een straal van zes mijlen,
ik ken kruiden en toverspreuken voor alle kwalen.
God kijkt nog neer op het kruintje op mijn hoofd.
Ik bid nog dat ik niet onverwacht zal sterven.
Oorlog is een straf en vrede een beloning.
Beschamende dromen komen van de duivel.
Ik heb een ziel, zo zeker als een pruim een pit heeft.

... maar uiteindelijk komt het toch terug in het schilderij:

Rechts is mijn huis, dat ik rondom ken,
met de treetjes en de deur naar binnen,
waar zich voltrekt wat ongeschilderd is gebleven:
de kat springt op de keukenbank,
de zon schijnt op een tinnen kruik,
aan tafel zit een knokige man
en repareert de klok.

Ik weet vrij zeker dat er een Pools sprookje is over een man die een klok repareert, en iets met pruimen! Maar aha.

[Em.]

Aldan schreef:

Ik weet vrij zeker dat er een Pools sprookje is over een man die een klok repareert, en iets met pruimen! Maar aha.

Ach, misschien hebben ze een schilderij van het sprookje gemaakt?

[Em.]

Oh kijk dit eens! /reclamebanforumbaasaf

Nee, maar, het is een project van Poetry International en het heet Met andere woorden en het gaat over het vertalen van gedichten. Je kunt je dan registreren en zeggen welke dichter je zou willen vertalen en naar welke taal dan, en dan krijg je daar gedichten van en dan kun je die vertalen enzo. Als kennismaking met de problemen van vertalen en de dilemma's van vertalers.

EN daar ga ik eens een poging wagen. Want goed en leerzaam en misschien ook nog wel heel interessant. Je weet het niet!

En Aldan naamzoek, want het leek me wel iets voor jouw taalvaardig hoofdje. Ik moest eigenlijk meteen aan jou denken eigenlijk.

Oooo wat gaaf! Dat wil ik best wel doen. Maar ik dicht de laatste tijd een beetje te weinig ennn en en. Ga ik nog eens doen.

Waar kan je de gedichten zien?

[Em.]

Je moet je eerst registreren en minimaal één, maximaal drie dichters uitkiezen (er is een rijtje van dichters die gekozen zijn). Als je daarna inlogt, kun je een pdf-bestandje openen per dichter en daar staan dan een zooi gedichten in.

En ik vind 'maar ik dicht de laatste tijd een beetje weinig' juist een reden het wél te doen. Want dit hoef je niet zelf te verzinnen enzo. Je moet wel nadenken, maar je hoeft niet echt zelf iets op te bouwen. Of je moet het op een andere manier bedoelen dan ik het opvat.

Em. schreef:

Wat een gaaf gedichtje!

En denk je dan ook helemaal van tevoren uit wat er gebeuren zal? En moet er dan eerst wel een vlieg op je raam zitten of kan het zonder?

Voor ik het schrijf, bedoel je? Nee. En er lagen wat dode vliegen op de vensterbank in ons literatuurlokaal en toen bedacht ik dat het raar is dat dode vliegen meestal op de vensterbank liggen en of vliegen altijd naar vensterbanken vliegen als ze willen sterven. Dat vond ik wel een poëtische gedachte, en, dus, zo!

Wat gaan inspiratie en school moeilijk samen.

Verder: inspiratie. Dat heeft een tijdje geduurd.

[East]

Etmakas schreef:

Wat gaan inspiratie en school moeilijk samen.

Verder: inspiratie. Dat heeft een tijdje geduurd.

Ik heb vaak inspiratie tijdens college of vlak daarna. Een soort drang om de wetenschappelijke gedachten op een creatieve manier kwijt te kunnen, misschien, of zo iets.